تاریخ، چشماندازی رو به آینده است به همین خاطر دانستن تاریخچه فارکس، برای پیشبینی رویدادهای آینده به ما کمک خواهد کرد.
بازار تبادل ارزهای خارجی که به آن فارکس (Forex) گفته میشود، محلی برای تبادل ارزهای رایج در دنیاست. این بازار، بیشترین میزان نقد شوندگی را در میان سایر بازارهای مالی دارد و اشخاص و کمپانیهای بزرگی در آن مشغول به فعالیت هستند. اکثر افراد تاریخچه بازار فارکس را مربوط به دهه ۹۰ میلادی میدانند اما فارکس بسیار پیشتر از آن وجود داشته است.
در ادامه مقاله با همراه باشید تا پیشینه فارکس را در طول زمان شرح دهیم.
در این قسمت برای بررسی تاریخچه فارکس در تاریخ به عقب برمیگردیم تا ببینیم تجارت از زمان گذشته تابهحال چه تغییراتی کرده است.
شاید بد نباشد برای بررسی تاریخچه بازار فارکس به ۶۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح برگردیم. در آن زمان پولی به شکل امروزی وجود نداشت اما در عوض مردم با تجارت کالا به کالا امور خود را میگذراندند. قبایل بینالنهرین اولین کسانی بودند که سیستم مبادله کالا به کالا را به وجود آوردند.
برای اطلاع از اخبار فارکس پیشنهاد میکنیم این مقاله را مطالعه کنید!
هرچند طلا از زمانهای قدیم و در عصر برنز برای تجارت استفاده میشد اما سکههای طلا در آن موقع ساخته نشده بودند. اولین سکه طلا در قرن ششم پیش از میلاد، در آناتولی تولید شد. همچنان شواهد تاریخی نشان میدهند، ضرب سکه در قرن یکم پیش از میلاد مسیح (سال ۲۵۹ قبل از میلاد) و در مصر باستان برای تجارت میان مردم رواج یافته است. با ضرب سکه مردم بهجای مبادله کالا به کالا، میتوانستند از سکههای طلا استفاده کرده و کالاهای موردنیاز خود را بخرند.
سکههای طلا به دلیل ویژگیهایی مثل دوام، قابلیت تقسیم شدن، یکنواختی، قابلیت حمل آسان، محدودیت عرضه و مقبولیت در بین عامه مردم به پول رایج یا ارز تبدیل شدند و پس از مدتی این سکهها یا ارزها در بین کشورهای مختلف مبادله میشدند. این سکهها وزنهای متفاوتی داشتند به همین علت اگر یک سکه یونانی وزن بیشتری نسبت به یک سکه مصری داشت، تاجران سکههای یونانی کمتری را با سکههای مصری بیشتری مبادله میکردند.
برای آموزش نحوه معامله در بازار فارکس این مطلب مناسب شماست!
با پایان قرونوسطی، تبادل ارزها از طریق شبکه بانکهای بینالمللی آغاز شد. در قرن پانزدهم خانواده «مدیچی» در فلورانس به نمایندگی از تاجران پارچه، برای تسهیل فرآیند تجارت و مبادله ارزها، بانکهایی در کشورهای خارجی به وجود آوردند.
در طول قرن ۱۷ و ۱۸ میلادی، در آمستردام بازاری شبیه به فارکس وجود داشت که محلی برای تبادل پول میان انگلستان و هلند بود.
تجارت مدرن به شکلی که ما امروزه آن را میشناسیم در قرن ۱۹ میلادی به وجود آمد. در دهه ۱۸۵۰ میلادی در آمریکا شرکتی به نام «الکساندر براون و پسران» کار تبادل ارزهای خارجی را انجام میدادند و بعدها در دهه ۱۸۸۰ میلادی، شرکتهای جدیدی به آنها اضافه شد.
شاید بتوان گفت بزرگترین اتفاق در تاریخ تجارت ارز در دهه ۱۸۷۰ میلادی زمانی که سیستم استاندارد پولی بر مبنای طلا شکل گرفت، رخ داد. این استاندارد به این معنی بود که دولتها توانایی بازخرید هر مقدار پول کاغذی که چاپ میکردند را تضمین میکردند. بهاینترتیب پول کاغذی پشتوانهای به اسم طلا پیدا کرد.
برای آشنایی با پیشنیازهای ورود به فارکس این مطلب را بخوانید!
در اوایل دهه ۱۹۰۰ میلادی، بازار ارز یا همان فارکس توسط طلا پشتیبانی میشد. در این زمان کشورها با تبادل ارز با یکدیگر تجارت میکردند چون میتوانستند ارز یا پول کاغذی را که دریافت میکردند به طلا تبدیل کنند. در فاصله سالهای ۱۸۹۹ تا ۱۹۱۳ میلادی ذخایر ارزهای خارجی 10.8٪ افزایش یافت درحالیکه در همین مدت ذخایر طلا حدود 6.3٪ افزایش پیدا کرد. تمایل بیشتر کشورها به نگهداری از ارزهای خارجی، اولین نشانههای تشکیل بازار فارکس بود.
تا پایان سال ۱۹۱۳ تقریباً نیمی از مبادلات ارزی در دنیا بهوسیله پوند استرلینگ انجام میشد اما بااینوجود فقط دو بروکر یا کارگزار در لندن فعالیت میکردند. در عوض فعالترین مراکز تجاری در پاریس، نیویورک و برلین بودند. طی این مدت همهچیز خوب پیش میرفت تا اینکه جنگ جهانی اول آغاز شد.
با آغاز جنگ جهانی اول (۱۹۱۸-۱۹۱۴) کشورهای اروپایی مجبور شدند پول کاغذی بیشتری برای هزینههای ناشی از جنگ چاپ کنند، به همین دلیل بود که سیستم پولی بر مبنای طلا منسوخ شد. در سال ۱۹۲۸ تجارت ارزهای خارجی به بخش جداییناپذیری از عملکرد مالی شهرها تبدیل شد و در همین زمان بود که تجارت ارزها به شکل مدرن در لندن شروع شد.
برای آموزش سرمایه گذاری در فارکس به این مقاله مراجعه کنید!
در اواخر جنگ جهانی دوم (۱۹۴۵-۱۹۳۹) اولین تحول عمده در بازار ارزهای خارجی با قرارداد «برتون وودز» رخ داد. آمریکا، بریتانیا و فرانسه در کنفرانس مالی و پولی سازمان ملل در برتون وودز گرد هم آمدند تا به هرجومرج اقتصادی ناشی از جنگ پایان داده و یک نظم جدید اقتصادی را آغاز کنند. علت اصلی بستن این پیمان، ایجاد ثبات و احیای مجدد اقتصادهای بزرگ جهانی بود.
در این سیستم جدید، قرار بر این شد تا قیمت یک ارز خارجی نسبت به یک ارز دیگر ثابت باقی بماند. علاوه بر این نرخ ارز کشورهای خارجی نسبت به دلار آمریکا ثابت نگهداشته میشد. نرخ دلار آمریکا هم به طلا متصل شد چون آمریکا در آن زمان بیشترین ذخایر طلا در جهان را داشت. به همین دلیل بود که کشورهای خارجی با دلار معامله میکردند و بهاینترتیب بود که دلار آمریکا به اندوخته ارزی جهانی تبدیل شد. بر اساس توافقنامه برتون وودز ارزها میتوانستند فقط در محدوده 1±% از نرخ برابری ارزها نوسان داشته باشند.
اقتصاد اکثر کشورهای اروپایی در آن سالها در رکود بود ولی آمریکا تنها کشوری بود که از آسیبهای جنگ در امان مانده بود. با امضای پیمان برتون وودز در سال ۱۹۴۴ میلادی، دلار آمریکا که پس از سقوط بازار بورس در سال ۱۹۲۹ میلادی به یک ارز شکستخورده تبدیلشده بود، به ارز معیاری تبدیل شد که سایر ارزهای بینالمللی با آن مقایسه میشدند. در این توافقنامه ارزش هر اونس طلا برابر با ۳۵ دلار در نظر گرفته شد.
برای اینکه بدانید چه رویدادهایی بر بازار فارکس تاثیر میگذارد؟ کلیک کنید!
در این سالها هزینههای دولت آمریکا بهتدریج بیشتر شد تا جایی که دیگر طلای کافی برای دلارهای در گردش آمریکا وجود نداشت. به همین دلیل بود که در سال ۱۹۷۱، ریچارد نیکسون رئیسجمهور آمریکا توافقنامه برتون وودز را لغو کرد و همین موضوع اولین جرقهها برای ایجاد سیستم شناوری آزاد دلار آمریکا در برابر سایر ارزهای خارجی را زد.
پس از لغو قرارداد برتون وودز، در دسامبر سال ۱۹۷۱، توافقنامه اسمیتسونیان (Smithsonian Agreement) به وجود آمد. در این توافقنامه جدید که شباهت زیادی با قرارداد برتون وودز داشت، ارزش دلار آمریکا نسبت به طلا کمتر در نظر گرفته شد. بهعبارتدیگر هر اونس طلا در این قرارداد معادل ۳۸ دلار ثبت شد. همچنین امکان نوسان سایر ارزهای خارجی در برابر دلار بیشتر شد و در محدوده ±%2.25 قرار گرفت.
در سال ۱۹۷۲، کشورهای اروپایی تصمیم گرفتند وابستگی ارز خود به دلار را از بین ببرند بنابراین کشورهای آلمان غربی، فرانسه، ایتالیا، هلند، بلژیک و لوکزامبورگ قرارداد جدیدی به نام شناوری مشترک نرخ ارز اروپا (European Joint Float) امضا کردند. بر طبق این قرارداد، نرخ ارزها در یک گروه نسبت به یکدیگر ثابت بود اما این ارزها با همدیگر میتوانستند در برابر یک ارز دیگر بر اساس عرضه و تقاضا در بازار نوسان داشته باشند.
آموزش پیشرفته فارکس، آموزش فارکس برای حرفه ای ها
هر دو قرارداد «اسمیتسونیان» و «شناوری مشترک نرخ ارز اروپا»، اشتباهات موجود در قرارداد برتون وودز را داشتند و در سال ۱۹۷۳ منسوخ شدند. این ناکارآمدی باعث بسته شدن بازارهای فارکس بین سالهای ۱۹۷۲ و ۱۹۷۳ شد اما مدتی بعد سیستم شناوری آزاد ارزها رسماً ایجاد شد.
طبق مطالعات تاریخچه فارکس در سال ۱۹۷۳، بازار فارکس به شکل مدرن آن شروع به کارکرد. در این زمان نرخ ارزها نسبت به یکدیگر شناور بود و دیگر هیچ دولتی سعی در کنترل و ثابت نگهداشتن این نرخها نمیکرد. در همین سال بود که کامپیوترها جایگزین تلفن و سیستمهای قدیمی مظنه گیری قیمت در فارکس شدند.
در اوایل دهه ۱۹۸۰ ارزش دلار نسبت به سایر ارزها افزایش زیادی پیداکرده بود و همین باعث شد تا صادرات آمریکا دچار مشکل شود و درنتیجه تولید ناخالص داخلی آمریکا 3.5 درصد کاهش پیدا کرد؛ بنابراین آمریکا دچار رکود اقتصادی شد. برای همین دولتمردان آمریکایی تصمیم گرفتند نرخ بهره را افزایش دهند. با افزایش نرخ بهره، ارزش دلار آمریکا بیشتر شد. این افزایش ارزش دلار، کشورهای جهانسومی را دچار مشکل کرد چراکه دیگر توان رقابت با محصولات خارجی را نداشتند.
برای آموزش مدیریت سرمایه در بازارهای جهانی و فارکس این مقاله مناسب شماست!
در سال ۱۹۸۵ میلادی، کشورهای G5 (آمریکا، بریتانیا، فرانسه، آلمان غربی و ژاپن) جلسهای را در هتل پلازا در نیویورک برقرار کردند و تحت قراردادی بهعنوان پیمان «پلازا» (Plaza Accord) از بیشتر شدن ارزش ارزهای غیر دلاری حمایت کردند و همینجا بود که ارزش دلار سقوط کرد. طولی نکشید که معامله گران به پتانسیلهای موجود در این سیستم جدید تبادل ارز پی بردند. قرار بر این بود که ارزها بدون دخالت دولتها نسبت به یکدیگر نوسان داشته باشند. بهاینترتیب حتی با دخالت دولتها در نرخ ارزها همچنان نوسان میان آنها وجود داشت و هر جا که نوسان بود، سود هم بود. در همین سالها بود که فارکس به شکل تقریبی و در قالب یک شبکه الکترونیکی قبل از پیدایش اینترنت گسترش بیشتری پیدا کرد.
در دهه ۱۹۹۰ میلادی به علت گسترش اینترنت، بازارهای ارز بهسرعت رشد کردند. بهاینترتیب هرکسی که در خانه نشسته بود میتوانست بهراحتی با فشردن یک دکمه، به آخرین قیمتها دسترسی داشته باشد. قیمتهایی که به دست آوردنشان تنها چند سال قبل از آن به ارتشی از تاجران، دلالان و تماسهای تلفنی نیاز داشت.
در این سالها همهچیز در بازار فارکس تغییر کرد. ارزهایی که قبلاً اجازه ظهور در بازار ارزها را نداشتند، قابلیت معامله در بازار را پیدا کردند. بازارهای نوظهوری در جنوب شرقی آسیا شکوفا شدند و توانستند باعرضه ارز کشور خود در بازار فارکس، سرمایهی زیادی را برای خود فراهم کنند. اسپرد یا تفاوت قیمت خریدوفروش در ارزها با توجه به افزایش رقابت آنلاین بین شرکتکنندگان در فارکس، کاهش پیدا کرد.
برای آموزش کامل اسپرد (SPREAD) این مطلب را بخوانید!
در همین سالها بود که بانکها، پلتفرمهایی ایجاد کردند تا مظنه قیمت بهصورت لحظهای در اختیار مشتریانشان قرار گیرد؛ بنابراین در بازار نوظهور فارکس، سرمایهگذارانی که مبالغ هنگفتی داشتند میتوانستند با همان سیستمهای ارتباطی الکترونیک که بانکهای بینالمللی در آن به تجارت ارز مشغول بودند، کار کنند و دسترسی همه افراد به فارکس از طریق یک سیستم واحد صورت میگرفت.
بیشتر تجارت ارز در فارکس توسط بانکها انجام میشد اما افراد عادی و تریدرها هم به این بازار علاقهمند شده بودند ولی سرمایه آنها در مقابل سرمایه بانکها بسیار کوچک بود؛ بنابراین باید راهی پیدا میشد تا این افراد هم بتوانند از نوسانات قیمت در فارکس سود کنند. در همین زمان پلتفرمهای معاملاتی مبتنی بر اینترنت برای دسترسی تریدرها و افراد شخصی به بازار فارکس به وجود آمد.
گسترش اینترنت، انجام معاملات در فارکس را بسیار راحت کرده بود و علاقه مردم عادی و تریدرها روزبهروز نسبت به این بازار بیشتر میشد. در بازار بزرگ فارکس که از آن با عنوان بازار بینبانکی هم نام میبرند، حجم استاندارد معامله یکمیلیون واحد است. طبیعتاً افراد عادی نمیتوانستند با این حجم زیاد، در فارکس معامله کنند. در تاریخچه فارکس همینجا بود که بروکرها یا کارگزاران خردهفروشی فارکس پا پیش گذاشتند و باعث شدند تا افراد عادی هم بتوانند با حجمهای کمتری در این بازار به خریدوفروش ارزها بپردازند.
پیشنهاد میکنیم تا سرفصل های دوره فارکس را ببینید!
بانگاهی به تاریخچه فارکس درمییابیم درگذشته فقط سرمایهداران بزرگ، بانکها و صندوقهای مالی با سرمایه زیاد میتوانستند به تجارت ارز در فارکس بپردازند اما امروزه به لطف کارگزاران یا بروکرهای خردهفروش فارکس، امکان تجارت در این بازار حتی با سرمایه کم برای همگان فراهمشده است. شما بهراحتی میتوانید در خانه خود بنشینید و یکی از بروکرهای فارکس را برای سرمایهگذاری در این بازار انتخاب کنید اما بهتر است پیش از انتخاب بروکر، با انواع کارگزاران فارکس آشنا شوید. این کارگزاران در تاریخچه فارکس به دودسته تقسیم میشوند:
بروکرهای سازنده بازار یا مارکت میکرها (بازارسازها) همانطور که از اسم آنها مشخص است، قیمت خریدوفروش را خودشان تعیین میکنند.
فرض کنید میخواهید به انگلستان بروید؛ بنابراین باید دلارهای (بهاحتمالزیاد قبلاً ریال خود را به دلار تبدیل کردهاید!) خود را به پوند تبدیل کنید؛ بنابراین باید نرخ تبادل میان دلار و پوند را بدانید. فرض را بر این میگیریم که شما 100 دلار دارید و در بدو ورود به انگلستان میخواهید آنها را به پوند تبدیل کنید. نرخ تبادل در جفت ارز GBP/USD در لحظه ورود شما 1.2310 است. (قیمت خرید) یعنی 100 دلار شما معادل 123.1 است؛ بنابراین شما 123.1 پوند خواهید داشت؛ اما اگر کس دیگری در همان لحظه قصد تبدیل پوند به دلار را داشته باشد با نرخ 1.2305 روبهرو میشود. (قیمت فروش) بنابراین اسپرد که همان تفاوت قیمت خریدوفروش است در این مثال برابر با 0.0005 است.
با این مثال میتوان فهمید که همین تفاوت بین قیمت خریدوفروش است که نصیب مارکت میکرها میشود. شاید فکر کنید این سود کمی است اما اگر آن را در میلیونها تراکنشی که در طی یک روز انجام میشود، ضرب کنید میبینید که این رقم بسیار بزرگ است.
برای آشنایی با انواع بروکر فارکس به این مقاله مراجعه کنید!
سازندگان بازار، قراردادهای بزرگ با حجم بالا را از عمدهفروشان میگیرند و آن را به قطعات کوچک تبدیل میکنند. درواقع اگر بروکرهای سازنده بازار نبودند افراد عادی مثل من و شما نمیتوانستند در فارکس، خریدوفروش کنند.
به پلتفرمی که قیمتهای خریدوفروش مشتریان در فارکس را بهصورت خودکار با یکدیگر مطابقت میدهد، شبکه ارتباط الکترونیکی گفته میشود. در این شبکه، قیمتها توسط بانکها، سازندگان بازار و سایر مشتریانی که به شبکه ECN وصل هستند، فراهم میشود؛ بنابراین هر زمان که سفارش خریدوفروش خاصی انجام میشود، این سفارش با بهترین قیمتهای خرید یا فروش هماهنگ میشود.
مهمترین ویژگی این شبکه در این است که معامله گران میتوانند قیمتهای موردنظرشان را خودشان تعیین کنند بنابراین بروکرهای ECN که این شبکه را در اختیار مشتریان قرار میدهند، اسپرد و کمیسیون کمتری نسبت به سایر بروکرها دارند.
نکته: دقت کنید که منظور از بروکر در اینجا فراهمکنندگان معاملات خُرد در فارکس است.
برای آشنایی با بهترین بروکر فارکس این صفحه را ببینید!
فارکس، بازاری بینالمللی است که مکان خاصی برای آن وجود ندارد و معاملات ارز در این بازار از طریق یک شبکه بههمپیوسته OTC صورت میگیرد اما OTC مخفف چیست؟
OTC مخفف عبارت Over the counter و به معنای خارج از بورس یا فرابورس است. مبادلات ارزی در فارکس خارج از بورس که محلی متمرکز است صورت میگیرد. به زبان ساده یعنی همه تراکنشها در بازار فارکس از طریق شبکههای کامپیوتری در بین معامله گران در سرتاسر جهان انجام میشوند نه در یک بورس خاص با یک مکان مشخص.
با پایان دهه ۹۰ میلادی معاملهگری در فارکس در اکثر کشورها رواج یافت. در ایران هم در اواخر سال ۱۳۸۶ به تعداد علاقهمندان به فارکس افزوده شد (البته سالها پیشازاین تاریخ هم فعالان حرفهای بازار سرمایه در ایران فعالیت میکردند) و بهتدریج خریدوفروش ارزها از طریق این بازار بیشتر شد. سالانه افراد زیادی در ایران در این بازار سرمایهگذاری کرده و با استفاده از دورههای آموزشی تخصصی و انواع حسابهای موجود در فارکس، در غالب یک استراتژی CTS جامع سودده و تستشده به کسب سود در این بازار میپردازند.
در بررسی تاریخچه فارکس با سیر تجارت از آغاز تا زمان معاصر آشنا شدیم. اولین تجارتها در جهان بهصورت کالا به کالا و بعدها به شکل مبادلات سکه و درنهایت به شکل امروزی آن یعنی مبادلات ارزی تبدیلشده است. هرچند بازار فارکس بهطور رسمی در سال 1973 میلادی با شناوری نرخ ارزها به وجود آمد اما مبادلات ارزی یا پولی تاریخچهای به قدمت قرن 15 میلادی دارد. در پایان میتوان گفت بازار فارکس در زمان معاصر هم در حال رشد است بهطوریکه هماکنون بهعنوان بزرگترین بازار مالی در جهان شناخته میشود.
برای آشنایی بیشتر با انواع مباحث موجود در اقتصاد کلان، پیشنهاد میکنیم مقالات زیر را هم مطالعه کنید.
در تاریخچه فارکس مبادلات ارزی از زمانهای باستان و به شکل مبادله سکه وجود داشته است. در قرن ۱۵ میلادی اولین مبادلات ارزی و درنهایت در سال ۱۹۷۳، بازار فارکس به شکل امروزی آن شکل گرفت.
بروکرها یا ارائهکنندگان معاملات خُرد در فارکس به دو نوع سازندگان بازار و ECN تقسیمبندی میشوند.
بازار OTC، به معنای بازار خارج از بورس و غیرمتمرکز است و محل مشخصی برای آن وجود ندارد.
لینک کوتاه: https://amoozesh-boors.com/i/cop
کد بازیابی به ایمیل و شماره موبایل ارسال شد
این کد حداکثر 5 دقیقه اعتبار دارد
نظرات :
mehdi
1401-06-04خیلی جالب بود که تاریخچه اولیه بازار فارکس تقریبا به زمان پیدایش سکه برمیگرده البته به شکل امروزی نبوده!