شاخص ROA‌ در بورس چیست و نحوه محاسبه آن چگونه است؟

شاخص ROA یکی دیگر از نسبت‌های مالی است که با استفاده از اطلاعات موجود در صورت‌های مالی شرکت‌ها مثل صورت‌های سود و زیان، ترازنامه‌ها و... عملکرد سودآوری شرکت‌ها را نشان می‌دهد. شاخص ROA یکی از فاکتورهایی است که برای تحلیل بنیادین سهام در بورس از آن استفاده می‌شود.

ما در این مقاله قصد داریم مفهوم شاخص ROA و نحوه محاسبه آن در بورس را به شما توضیح دهیم.

شاخص ROA در بورس

شاخص ROA یا شاخص بازده دارایی‌ها که برگرفته از عبارت Return on assets است، میزان سودآوری یک شرکت را نسبت به کل دارایی‌های آن می‌سنجد. به همین دلیل تحلیلگران زیادی از این شاخص استفاده می‌کنند تا بفهمند شرکت مورد نظرشان چقدر توانسته نسبت به کل دارایی‌هایش، سود تولید کند.

ROA شاخصی است که به وسیله آن می‌توانید نحوه مدیریت یک شرکت و نسبت سودسازی آن را در رابطه با کل دارایی‌هایش بسنجید.

نحوه محاسبه شاخص ROA

شاخص بازده دارایی‌ها یا ROA‌ از تقسیم کردن میزان درآمد خالص شرکت به میانگین کل دارایی‌های آن به دست می‌آید. بنابراین فرمول شاخص ROA‌ به قرار زیر است:

ROA=درآمدخالص/کل دارایی

این شاخص همواره به شکل درصد بیان می‌شود و شما می‌توانید برای محاسبه آن از درآمد سالیانه شرکت‌ها هم استفاده کنید.

هر چه عدد شاخص ROA بیشتر باشد، به این معنی است که شرکت توانسته سود بیشتری نسبت به دارایی‌هایش تولید کند و هر چه این عدد کمتر باشد، یعنی شرکت هنوز جای رشد و پیشرفت دارد چون سود کمتری را نسبت به دارایی‌های در اختیارش تولید کرده است.

شاخص ROA برای خرید سهام باید چند درصد باشد؟

شاخص ROA‌ در بورس، یکی از فاکتورهایی است که برای خرید سهام در نظر گرفته می‌شود اما خیلی از افراد نمی‌دانند که شاخص بازده دارایی باید چند درصد باشد.

گفتن یک عدد خاص به عنوان عددی قطعی و مناسب برای خرید سهام کار کاملا اشتباهی است پس اگر شما هم به دنبال درصد مشخص شاخص ROA‌ می‌گردید، در اشتباه هستید. نکته مهمی که به هنگام بررسی شاخص ROA باید در نظر داشته باشید این است که بهتر است شاخص ROA یک شرکت را با شرکت‌های رقیبش در همان صنعت مقایسه کنید.

مثلا ممکن است شاخص ROA یک شرکت فناوری با شاخص ROA‌ یک شرکت غذایی در بورس بسیار متفاوت باشد ولی هر دوی آن‌ها در مقایسه با سایر رقبایشان در صنایع مذکور، شاخص بازده دارایی بیشتری داشته باشند.

برای یافتن بهترین عدد و درصد برای شاخص ROA‌ می‌توانید این شاخص را در یک شرکت در دوره‌های مختلف زمانی مقایسه کنید. مثلا شاخص ROA شرکت X در سال گذشته برابر با 15 درصد بوده است ولی با محاسبه این شاخص برای سال جدید به عدد 12 درصد می‌رسید. به این ترتیب شاخص بازده دارایی این شرکت در طول یک سال کمتر شده و این به معنی است که سودآوری شرکت کمتر شده است.

پیشنهاد مطالعه: سبد پیشنهادی سهام بورس تهران

چطور شاخص ROA‌ در بورس ایران را حساب کنیم؟

برای محاسبه شاخص ROA در سهام‌های بورس ایران می‌توانید از صورت سود و زیان و ترازنامه شرکت‌های بورسی که در سایت کدال موجود است استفاده کنید.

در این قسمت با زدن یک مثال ساده، نحوه محاسبه شاخص ROA در بورس ایران را توضیح می‌دهیم.

فرض کنید میزان دارایی‌های کل «نماد شبندر» (پالایش نفت بندرعباس) برابر با 300000 میلیارد ریال است و درآمد خالص امسال آن برابر با 50000 میلیارد ریال باشد. در این صورت شاخص ROA‌ شبندر برابر است با:

ROA=50000/300000

ROA=0.1666×100=16.66%

مقایسه دو شرکت بورسی در یک صنعت از نظر شاخص ROA

همان طور که قبلا هم اشاره کردیم برای مقایسه شاخص ROA‌ بین دو شرکت بورسی باید آن‌ها را از یک صنعت انتخاب کنیم. بعد از انتخاب دو شرکت می‌توانیم با محاسبه فرمول شاخص بازده دارایی‌ها در بورس، میزان سودآوری آن‌ها با یکدیگر را بسنجیم. در ادامه با یک مثال نحوه مقایسه کردن شرکت‌ها را با استفاده از این شاخص به شما نشان می‌دهیم.

پیشنهاد ویژه: اصول نوسان گیری در بورس تهران

برای این بررسی و مقایسه از دو شرکت مربوط به صنایع غذایی استفاده می‌کنیم.

فرض کنید دو نماد «غکورش» (صنعت غذایی کورش) و «غزر» (زر ماكارون) پس از اتمام سال مالی، درآمد خالص خود را برابر با 4000 میلیارد ریال اعلام می‌کنند اما کدامیک از آن‌ها شاخص ROA یا سودآوری بیشتری داشته است؟

 برای انجام این مقایسه به ارزش کل دارایی‌های هر دو شرکت نیز نیاز داریم. فرض کنید میزان کل دارایی‌ها در نماد غکورش برابر با 30000 میلیارد ریال و در نماد غزر برابر با 20000 هزار ریال باشد. در این صورت شاخص بازده دارایی‌ها برای نماد غکورش برابر با 13.33 درصد و در نماد غزر برابر با 20 درصد است. پس در این مثال غزر گزینه مناسب‌تری برای خرید است چون توانسته با دارایی کمتری نسبت به غکورش، سودی برابر تولید کند. این بدین معنی است که غزر بازدهی بیشتری داشته است.

در نهایت می‌توان گفت سهم‌هایی با شاخص ROA بیشتر (البته در یک صنعت مشترک) در بورس جذابیت بیشتری برای خرید دارند اما این تنها یکی از فاکتورهای بررسی بنیادین سهام در بورس است و شما برای خرید سهام بایست فاکتورهای دیگری را هم در نظر داشته باشید.

پیشنهاد ویژه: تغییرات قیمت سهام بعد از تقسیم سود نقدی

فرق بین ROA و ROE در چیست؟

در این قسمت می خواهیم تفاوت شاخص ROA‌ و ROE در بورس را توضیح دهیم. اگر با مفهوم شاخص ROE آشنا نیستید می توانید برای یادگیری آن از مقاله شاخص ROE  و آموزش نحوه محاسبه نسبت‌های مالی و روش‌های ارزشگذاری سهام استفاده کنید.

شاخص ROE، به معنای شاخص بازده حقوق صاحبان سهام است که از طریق فرمول زیر محاسبه می‌شود:

مجموعه حقوق صاحبان سهام/درآمد خالص=ROE(بازده حقوق صاحبان سهام)

اگر این فرمول را با فرمول شاخص ROA که در ابتدای متن عنوان کردیم مقایسه کنید متوجه شباهت میان این دو فرمول می‌شوید.

در شاخص ROA میزان درآمد به کل دارایی‌ها سنجیده می‌شود و همان طور که می‌دانید دارایی‌ها در بورس به معنای جمع بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام می‌باشد.

بدهی‌ها + حقوق صاحبان سهم = دارایی‌ها

حالا بهتر می‌توان به تفاوت شاخص ROA با ROE پی برد. در شاخص ROA میزان بدهی‌های شرکت نیز حساب می‌شود اما شاخص ROE تنها به میزان سود به دست آمده در مقایسه با حقوق صاحبان سهام توجه دارد.

فرض کنید میزان درآمد خالص یک شرکت در دو سال متوالی یکسان است اما میزان بدهی‌های آن نسبت به سال قبل بیشتر شده است. در این حالت با بزرگ‌تر شدن مخرج کسر، میزان شاخص ROA‌ کمتر می‌شود که به معنای سودآوری کمتر همان شرکت در سال جاری نسبت به سال گذشته است.

اما اگر شاخص ROE این شرکت را در دو سال گذشته مقایسه کنیم متوجه می‌شویم که این شاخص عدد بیشتری را نشان می‌دهد چون عدد مربوط به مخرج کسر در فرمول آن کوچکتر می‌شود. (چون حقوق صاحبان سهام حاصل کم کردن دارایی‌ها از بدهی‌ها است.)

در نهایت می‌توان این طور نتیجه گرفت که برای تحلیل بنیادین سهم‌ها در بورس نمی‌توان از یک شاخص به تنهایی استفاده کرد.

پیشنهاد ویژه: دوره جامع آموزش بورس تهران

خلاصه ای از مهم ترین نکات مربوط به شاخص ROA

• شاخص ROA از تقسیم درآمد خالص به کل دارایی‌ها به دست می‌آید.
• شاخص بازده دارایی‌ها، عملکرد مدیریتی یک شرکت را نشان می‌دهد.
• شاخص ROA عددی است که می‌توان به وسیله آن دو شرکت را از نظر سودآوری با یکدیگر مقایسه کرد.
• شاخص ROA نشان دهنده این است که به ازای هر ریال دارایی، شرکت چه میزان درآمد داشته است.
• شاخص ROA شرکت‌های بورسی در یک صنعت مشابه می‌توانند با یکدیگر مقایسه شوند.
• هر چه درصد شاخص ROA بیشتر باشد، به معنای بازدهی بیشتر دارایی‌ها یا شرکت است.
• هر چه درصد شاخص ROA کمتر باشد، به معنای بازدهی کمتر دارایی‌ها یا شرکت است.

 

سوالات متداول

۱- شاخص ROA چیست؟

این شاخص به معنای بازده کل دارایی ها است که از تقسیم کردن سود خالص بر میزان کل دارایی ها به دست می آید.

۲- شاخص ROA چه چیزی را نشان می‌دهد؟

شاخص ROA عملکرد مدیریتی یک شرکت بورسی و میزان سودآوری آن را نشان می‌دهد.