بازار بدهی یا بازار اوراق قرضه (Bond market) چیست؟

• Jul 16 2022

بازار بدهی یا بازار اوراق قرضه یکی از زیرمجموعه‌های بازارهای مالی است که در آن دولت‌ها و شرکت‌ها با انتشار اوراقی به نام اوراق قرضه، سرمایه مورد نیاز برای فعالیت‌های جدید خود را از مردم قرض می‌گیرند. این اوراق نرخ بهره مشخصی دارند و سرمایه گذاران با خرید آن‌ها، از مزایای دریافت نرخ بهره برخوردار می‌شوند و در پایان مدت سررسید نیز مبلغ اصلی خود را دریافت می‌کنند. بازار اوراق قرضه اغلب با نام هایی مثل بازار بدهی، بازار با درآمد ثابت و بازار اعتباری نیز شناخته می شود. در نهایت می‌توان گفت بازار بدهی نامی است که به خرید اولیه اوراق قرضه و معاملات ثانویه موجود بر روی این اوراق اطلاق می‌شود.

مشاهده بیشتر: استراتژی فارکس

چه کسانی اوراق قرضه را منتشر می کنند؟

همان طور که پیشتر نیز گفتیم، شرکت‌ها و دولت‌ها، سازمان‌هایی هستند که به انتشار اوراق قرضه می‌پردازند.

• دولت‌ها معمولا برای تامین سرمایه لازم برای پرداخت بدهی‌های خود یا بهبود زیرساخت‌ها به انتشار اوراق قرضه روی می‌آورند.
• شرکت‌های سهامی عام هم زمانی که به سرمایه بیشتری برای راه اندازی پروژه‌های جدید یا ادامه‌ی توسعه پروژه‌های در حال ساخت، نیاز داشته باشند، دست به انتشار اوراق قرضه می‌زنند.

کاربرد بازار اوراق قرضه با مثال

برای درک بهتر کاربرد اوراق قرضه در این قسمت از یک مثال استفاده می‌کنیم. فرض کنید کمپانی ایکس در حال راه اندازی یک پروژه جدید است اما پس از مدتی این کمپانی متوجه می‌شود میزان سرمایه‌اش برای راه اندازی پروژه کافی نیست. بنابراین به جای این که از بانک وام بگیرد و هزینه زیادی متحمل شود، دست به انتشار اوراق قرضه می‌زند. این اوراق قرضه تاریخ سررسید مشخصی دارند و نرخ بهره مشخصی به آن‌ها تعلق می‌گیرد. بنابراین کمپانی ایکس اوراق قرضه خود را با سررسید دو ساله و نرخ بهره ۲ درصد منتشر می‌کند. با خرید این اوراق توسط مردم، سرمایه‌ی مورد نیاز کمپانی ایکس فراهم می‌شود و سرمایه گذاران هم از نرخ بهره مورد نظر در طول تاریخ سررسید برخوردار می‌شوند و در پایان مدت سررسید، مبلغ اصلی خود را دریافت می‌کنند.

پیشنهاد ویژه: آموزش اقتصاد کلان

رابطه اوراق قرضه و نرخ بهره

اوراق قرضه رابطه معکوسی با نرخ بهره دارند. به این صورت که هر چه میزان نرخ بهره بیشتر شود، قیمت اوراق قرضه کاهش پیدا می‌کند. نرخ بهره همان نرخ قرض گرفتن پول است به همین دلیل شاید به نظرتان عجیب باشد که چرا قیمت اوراق قرضه با افزایش نرخ بهره، کاهش پیدا می‌کنند.

برای توضیح رابطه نرخ بهره و قیمت اوراق قرضه باید پیش از هر چیز سه اصطلاح اوراق قرضه را توضیح دهیم.

• ارزش اسمی اوراق قرضه چیست؟

ارزش اسمی اوراق قرضه (Face Value)، قیمت خرید اولیه این اوراق است. در نهایت در تاریخ سررسید، این اوراق با همین قیمت بازخرید می‌شوند.

• نرخ کوپن و مقدار کوپن اوراق قرضه چیست؟

کوپن (Coupon) به معنای سود یا بهره حاصل از اوراق قرضه است. زمانی که این میزان سود با درصد نشان داده شود به آن نرخ کوپن گفته می‌شود و زمانی که با مقدار عددی نشان داده شود، به آن مقدار کوپن گفته می‌شود. مثلا در اوراق قرضه‌ای به ارزش ۱۰۰۰ دلار و نرخ کوپن ۵ درصد، مقدار کوپن ۵۰ دلار است. نکته مهم این است که نرخ کوپن سالیانه است و مقدار کوپن پس از انتشار اوراق قرضه ثابت باقی می‌ماند.

• بازده اوراق قرضه چیست؟

بازده (Yield) اوراق قرضه، میزان بازدهی اوراق قرضه را در طول زمان نشان می دهد. از آن جایی که نرخ بهره و عوامل دیگر ممکن است بر قیمت اوراق قرضه تاثیر بگذارند، درصد بازده اوراق قرضه نیز تغییر می‌کند.

حالا که با این سه اصطلاح آشنا شدید، راحت‌تر می‌توان همبستگی منفی میان نرخ بهره و قیمت اوراق قرضه را توضیح داد.

مشاهده بیشتر: آموزش فارکس

فرض کنید اوراق قرضه ای با ارزش اسمی ۱۰۰۰ دلار و تاریخ سررسید دو ساله خریده‌اید که نرخ کوپن آن ۵ درصد است. در این صورت مقدار کوپن دریافتی شما سالیانه ۵۰ دلار خواهد بود. اگر چند ماه بعد از خرید شما، نرخ بهره افزایش پیدا کند و به ۱۰ درصد برسد، اوراق قرضه‌ای که شما خریده‌اید جذابیتی برای سرمایه گذاران دیگر نخواهد داشت چرا که آن‌ها می‌توانند اوراق قرضه جدید با نرخ بهره ۱۰ درصد بخرند. از آن جایی که مقدار کوپن ثابت و همان ۵۰ دلار است، قیمت اوراق قرضه به ۵۰۰ دلار کاهش پیدا می‌کند تا جذابیت خرید آن همچنان برقرار باشد. در واقع این کاهش قیمت تا جایی صورت می‌گیرد که بازده اوراق قرضه به ۱۰ درصد برسد (۱۰ درصد ۵۰۰ دلار برابر با همان ۵۰ دلار است).

حالا فرض کنید نرخ بهره کاهش پیدا می‌کند و به ۲.۵ درصد می‌رسد، در این صورت اوراق قرضه شما آن قدر افزایش قیمت پیدا می‌کند تا بازده آن به ۳ درصد برسد. در این نمونه قیمت از ۱۰۰۰ دلار به ۲۰۰۰ دلار می‌رسد.

البته این اوراق قرضه برای کسانی که آن‌ها را تا تاریخ سررسید نگه می‌دارند، با همان قیمت ۱۰۰۰ دلار بازخرید می‌شوند ولی قبل از آن افراد می‌توانند اوراق قرضه خود را در بازار ثانویه یا همان بورس خرید و فروش کنند. در قسمت بعدی درباره بازار ثانویه بیشتر توضیح می‌دهیم.

مشاهده بیشتر: سرمایه گذاری در فارکس

نحوه خرید و فروش اوراق بدهی در بازار اوراق قرضه چگونه است؟

بازار اولیه و ثانویه

بازار اوراق قرضه به دو بخش تقسیم می‌شود: بازار اولیه و بازار ثانویه.

در بازار اولیه، عرضه اوراق بدهی جدید برای اولین بار صورت می گیرد و معاملات به صورت مستقیم میان ناشران اوراق قرضه و خریدان اوراق قرضه انجام می‌شود.

در بازار ثانویه یا همان بازار بورس، اوراق قرضه‌ای که در بازار اولیه فروخته شده‌اند، دوباره توسط مردم خرید و فروش می‌شوند. در این بازار، سرمایه گذاران می‌توانند اوراق قرضه را از طریق یک بروکر که واسط میان خریداران و فروشندگان است، تهیه کنند.

از آن جایی که قیمت اوراق قرضه فروخته شده در بازار اولیه، در بازار ثانویه با توجه به میزان عرضه و تقاضا دستخوش تغییر می‌شود، سرمایه گذاران می‌توانند با افزایش ارزش این اوراق، سود کنند و در صورت کاهش ارزش آن‌ها، اوراق قرضه را بفروشند تا کمتر ضرر کنند. به دلیل این که اوراق قرضه در بازار بورس مورد خرید و فروش قرار می‌گیرند، شامل معاملات یک طرفه می‌شوند یعنی فقط در صورت افزایش قیمت یک دارایی، سرمایه گذاران می‌توانند سود کنند.

نکته: از آن جایی که اوراق قرضه، از نوع ابزارهای بدهی هستند، قیمت آن‌ها به شدت به نرخ بهره وابسته است.

خرید و فروش اوراق قرضه به علت نوسانات قیمتی که دارند، می‌تواند محل کسب سود مناسبی برای سرمایه گذاران باشد. علاوه بر این افراد می‌توانند با خرید اوراق قرضه، به پرتفوی خود تنوع ببخشند.

مشاهده بیشتر: آموزش پیشرفته فارکس

فارکس

از طریق بروکرهای فارکس و بازار خارج از بورس می‌توان اوراق قرضه را در قالب قراردادهای CFD مورد معامله قرار داد. در قراردادهای ما به التفاوت یا CFD اوراق قرضه، شما مالک اوراق قرضه نخواهید شد ولی امکان سود بردن از تغییرات قیمت آن‌ها را خواهید شد. برای آشنایی با بازار فارکس می‌توانید این مقاله را مطالعه کنید.

از طریق معاملات CFD اوراق قرضه شما مزایای زیر را خواهید داشت:

• معاملات دوطرفه برای شما امکان پذیر خواهد بود. یعنی می‌توانید هم از افزایش قیمت سود به دست بیاورید و هم از کاهش آن.
• امکان استفاده از لوریج در این قراردادها وجود دارد. در صورت سود کردن با در نظر گفتن لوریج، میزان سود شما بیشتر می‌شود اما در صورتی هم که ضرر کنید، زیان شما بیشتر خواهد شد. پس بهتر است زمانی که تسلط کافی به بازار و مدیریت سرمایه پیدا کردید از این ابزار استفاده کنید.

پیشنهاد مشاهده: دوره فارکس

نحوه سرمایه گذاری در اوراق قرضه برای ایرانیان چگونه است؟

همان طور که می‌دانید در گذشته ایران از اوراق قرضه استفاده می‌کرد اما در حال حاضر اوراق قرضه در ایران کاربردی ندارند و منتشر نمی‌شوند اما به جای آن‌ها اوراق با درآمد ثابت مثل اوراق مشارکت منتشر می‌شوند. با این وجود اوراق قرضه آمریکا به علت ریسک و بازدهی کم می‌تواند به عنوان یک سرمایه گذاری مطمئن در نظر گرفته شود که باعث کاهش ریسک پرتفوی سرمایه گذاری شما و تنوع بخشیدن به آن می‌شود.

ایرانیان می‌توانند از طریق بروکرهای فارکسی که اوراق قرضه آمریکا را در قالب معاملات CFD در اختیارشان قرار می‌دهند، از مزایای این نوع سرمایه گذاری برخوردار شوند البته پیشنهاد می‌کنیم پیش از شروع سرمایه گذاری با انواع اوراق قرضه و مشخصات آن‌ها نیز آشنا شوید.

انواع اوراق قرضه

بازار اوراق قرضه یا بدهی انواع مختلفی دارد و ما در این قسمت قصد داریم انواع اوراق بدهی را به شما معرفی کنیم.

۱- اوراق قرضه دولتی

با این که همه سرمایه گذاری‌ها شامل ریسک می‌شوند اما سرمایه گذاری در اوراق قرضه دولتی کشورهای با ثبات از نظر اقتصادی به عنوان یکی از کم ریسک‌ترین سرمایه گذاری‌ها در نظر گرفته می‌شود. در انگلستان، اوراق قرضه دولتی، «گیلت» نامیده می‌شوند و در آمریکا به آن‌ها «اوراق خزانه داری» گفته می‌شود.

خریداران اوراق قرضه دولتی، بر اساس ارزش اسمی آن‌ها، این اوراق را با توجه به تاریخ سررسیدشان می‌خرند. البته دوره‌های پرداخت سود مربوط به نرخ بهره در این اوراق مشخص است. مثلا ممکن است یک نوع اوراق قرضه دولتی با سر رسید دو ساله، سود مربوط به نرخ بهره را هر ۳ ماه یک بار به حساب خریداران واریز کند.

اوراق قرضه دولتی به دلیل این که توسط یک دولت با ثبات پشتیبانی می‌شوند، ریسک بسیار کمی دارند و سرمایه گذاری مناسبی برای افراد محافظه کار به حساب می‌آیند. از آن جایی که دولت‌ها می‌توانند از مردم مالیات بگیرند و برای پرداخت بدهی های خود پول چاپ کنند، اوراق قرضه دولتی به عنوان کم ریسک‌ترین نوع اوراق قرضه به حساب می‌آیند.

بیشتر بدانید: چگونه در بورس آمریکا سرمایه گذاری کنیم

اوراق قرضه دولتی آمریکا

همان طور که گفتیم اوراق قرضه دولتی آمریکا با نام اوراق خزانه داری شناخته می‌شوند و بیشترین نقدشوندگی را در میان بازار بدهی به خود اختصاص می‌دهند. انواع اوراق خزانه داری آمریکا شامل موارد زیر می‌شود:

1. اوراق خزانه (T-bills)، اوراق بدهی کوتاه مدتی هستند که با تاریخ سررسید یک ساله یا کمتر از آن منتشر می‌شوند و توسط خزانه داری آمریکا حمایت می‌شوند.
2. اسناد خزانه (T-notes)، اوراق بدهی قابل فروش و با نرخ بهره ثابت هستند که با تاریخ سررسید یک تا ده ساله ارائه می‌شوند.
3. اوراق قرضه خزانه (T-bonds)، اوراق بدهی‌ای هستند که تاریخ سررسید آن‌ها بیشتر از 20 سال است و توسط دولت آمریکا پشتیبانی می‌شوند.

پیشنهاد مطالعه: انتخاب بهترین جفت ارز در فارکس

۲- اوراق قرضه شرکتی

شرکت‌ها برای به دست آوردن سرمایه مورد نیاز برای گسترش خط تولید خود، ادامه دادن به پروژه‌های در حال انجام و یا تولید محصولات جدید، دست به انتشار اوراق قرضه شرکتی می‌زنند. این اوراق معمولا بلند مدت هستند و حداقل تاریخ سررسید آن‌ها یک ساله است.

به طور کلی، ریسک سرمایه گذاری در اوراق قرضه شرکتی بیشتر از اوراق قرضه دولتی است به همین دلیل میزان بازدهی آن‌ها بیشتر در نظر گرفته می‌شود تا افراد حاضر باشند با ریسک سرمایه‌گذاری در آن‌ها کنار بیایند.

کیفیت اوراق قرضه شرکتی معمولا با درجه بندی‌هایی که از آن‌ها صورت گرفته است، مشخص می‌شود. ریسک اوراق قرضه شرکتی توسط شرکت‌هایی مثل Standard & Poor’s ،Moody’s و Fitch Ratings سنجیده می‌شود.

بعضی از اوراق قرضه شرکتی که بازده بالایی دارند در این سایت‌ها در رتبه بسیار پایینی قرار گرفته‌اند چون ریسک خرید این اوراق به علت مشکلات مالی شرکت ناشر اوراق بسیار زیاد است. یعنی ممکن است ناشر اوراق نتواند بازده مورد نظر را به شما بدهد یا این که در تاریخ سررسید، اوراق قرضه شما را بازخرید کند.

مشاهده بیشتر: آموزش متاتریدر

۳- اوراق قرضه شهرداری

اوراق قرضه شهرداری (Municipal Bonds)، توسط نهادهای مختلفِ شهرداری برای تامین سرمایه مورد نیازِ پروژه‌های مختلف، انتشار داده می‌شوند. این اوراق برای ساخت و تعمیرات مدارس، بیمارستان‌ها، فرودگاه‌ها، بنادر و سایر مکان‌های عمومی استفاده می‌شوند.

به اوراق قرضه شهرداری، مونی (مونی مخفف عبارت Municipal) نیز گفته می‌شود. اکثر مونی‌ها معاف از مالیات (هم معاف از مالیات دولت و هم از ایالت مربوطه) هستند و همین باعث جذابیت بیشتر آن‌ها برای سرمایه گذاری شده است.

• اوراق قرضه تعهد عمومی، توسط سازمان‌های دولتی منتشر می‌شوند ولی با درآمد پروژه خاصی پشتیبانی نمی‌شوند. برخی از آن‌ها با مالیات مختصِ دارایی‌ها و برخی دیگر با بودجه عمومی پشتیبانی می‌شوند.
• اوراق قرضه درآمدی، پرداخت اصل پول و بهره آن را از طریق درآمدها یا مالیات ناشر تضمین می‌کنند.

زمانی هم که خود شهرداری، اوراق قرضه را منتشر می‌کند، شخص سومی پرداخت اصل پول و بهره را در اوراق قرضه تضمین می‌کند.

پیشنهاد ویژه: سیگنال سهام خارجی

۴- اوراق قرضه با پشتوانه وام مسکن (MBS)

اوراق قرضه با پشتوانه وام مسکن، اوراقی هستند که با وام مسکن یا سایر وام‌های مربوط به املاک پشتیبانی می‌شوند. این اوراق از جمع شدن تعداد زیادی از این وام ها به وجود می‌آیند. فرض کنید بانکی که وام مسکن ارائه می‌دهد حدود 10 میلیون دلار از این وام‌ها را با یکدیگر ادغام کند. این بانک این پول را به عنوان وثیقه به یکی از شرکت‌های دولتی می‌دهد تا اوراق قرضه با پشتوانه وام مسکن منتشر کند. خریدارانی که این اوراق قرضه MBS را می‌خرند، در واقع با کمک کردن به وام دهندگان باعث می‌شوند فرآیند خانه دار شدن وام گیرنده‌های زیادی فراهم شود.

۵- اوراق قرضه بازارهای نوظهور

اوراق قرضه‌ای که در کشورهایی با اقتصاد نوظهور منتشر می‌شوند، از انواع دیگر اوراق بدهی هستند. این اوراق در عین حال که ممکن است بازدهی بالایی داشته باشند، ریسک بالایی نیز دارند.

تاریخچه بازار بدهی یا اوراق قرضه

تاریخچه معاملات اوراق قرضه به سال ۲۴۰۰ قبل از میلاد بر می‌گردد. لوح گِلی‌ای که متعلق به این سال است حاوی مطالبی درباره تضمین برای پرداخت غلات است و عواقب عدم پرداخت این بدهی که در قالب غلات بوده است هم در این لوح ذکر شده است. در قرون وسطی هم دولت‌ها برای تامین مالی جنگ‌ها شروع به انتشار اوراق قرضه کردند.

اولین اوراق قرضه خزانه داری آمریکا برای کمک به دولت در جنگ با بریتانیا بود. بعد از آن دولت آمریکا برای تامین هزینه‌های مربوط به جنگ جهانی اول، دوباره اوراق قرضه دیگری را منتشر کرد. اولین اوراق قرضه شرکتی هم در قرن ۱۷ میلادی منتشر شدند.

پیشنهاد مطالعه: آموزش پرایس اکشن

مشخصات اوراق قرضه

برای تسلط به بازار بدهی یا بازار اوراق قرضه، باید با ویژگی‌ها و مشخصات اوراق قرضه به طور کامل آشنا باشید. به همین دلیل در این قسمت ۶ مشخصه اصلی اوراق بدهی را توضیح می‌دهیم. توضیح این مشخصات به درک بهتر بازار اوراق قرضه کمک می‌کنند.

۱- موعد سررسید

موعد سررسید، تاریخی است که در آن، خریداران مبلغ اولیه‌ای که برای خرید اوراق قرضه داده‌اند را پس می‌گیرند و تعهد ناشرِ اوراق قرضه نسبت به این اوراق تمام می‌شود. در واقع طول عمر اوراق قرضه با تاریخ سررسیدشان مشخص می‌شود و هر سرمایه گذاری پیش از خرید این اوراق باید به آن توجه کند. موعد سررسید عمدتا به سه دسته تقسیم می‌شود:

• کوتاه مدت: تاریخ این اوراق قرضه معمولا از ۱ تا ۳ سال است.
• میان مدت: تاریخ این اوراق قرضه معمولا بیشتر از ۱۰ سال است.
• بلند مدت: تاریخ این اوراق قرضه معمولا زمان طولانی‌ای را شامل می‌شود.

۲- ضمانت

اوراق قرضه می توانند با ضمانت یا بدون ضمانت باشند. ناشر اوراق بدهی تضمین شده، متعهد می‌شود در صورتی که نتواند تعهدات مربوط به اوراق قرضه (پرداخت سود و بازخرید اوراق در موعد سررسید) را انجام دهد، دارایی‌های خاصی را به دارندگان اوراق قرضه بدهد. به این دارایی‌ها وثیقه می‌گویند. در نتیجه اگر ناشر اوراق قرضه نتواند تعهد خود را انجام دهد، این دارایی‌ها به صاحبان اوراق قرضه داده می‌شوند.

در اوراق قرضه تضمین نشده، وثیقه ای وجود ندارد و اگر شرکت ورشکست شود، مقدار اندکی از سرمایه شما را باز می‌گرداند. به همین دلیل خرید این اوراق ریسک بیشتری دارد.

مطالعه بیشتر: سبد پیشنهادی سهام بورس تهران

۳- اولویت بازپرداخت

زمانی که شرکت ناشر اوراق قرضه ورشکسته شود، تمام دارایی‌های آن فروخته می‌شوند و اول از همه بدهی‌های اصلی که اولویت هستند، باز پرداخت می‌شوند. بعد از آن بدهی‌های فرعی که اوراق قرضه هم جزیی از آن‌ها هستند، پرداخت می‌شوند. در مرحله آخر سهامداران یک شرکت قرار دارند که باقی مانده دارایی شرکت نصیب آن‌ها می‌شود.

۴- کوپن

مبلغ کوپن نشان دهنده سودی است که به دارندگان اوراق قرضه به صورت سالانه یا شش ماهه پرداخت می‌شود (دوره‌های پرداخت سود در اوراق قرضه مختلف، متفاوت است). البته به این مبلغ، نرخ کوپن یا بازده اسمی نیز گفته می‌شود.

برای محاسبه بازده یا نرخ کوپن باید پرداخت‌های سالیانه را بر ارزش اسمی اوراق تقسیم کنید.

۵- وضعیت مالیاتی

اکثر اوراق قرضه شرکتی مشمول مالیات می‌شوند، حال آن که برخی از اوراق قرضه دولتی و شهرداری، معاف از مالیات هستند. بنابراین اوراق قرضه معاف از مالیات معمولا سود کمتری نسبت به اوراق بدهی مشمول مالیات دارند. در نتیجه سرمایه گذاران باید بازده معادل مالیات را در اوراقی که مشمول مالیات می‌شوند، حساب کنند.

۶- فراخوانی

برخی اوراق قرضه امکان بازخرید شدن پیش از موعد سررسید را دارند. بنابراین به هنگام خرید اوراق قرضه باید به ویژگی فراخوانی (Callable) در آن‌ها دقت کنید. در این حالت معمولا شرکت ناشر اوراق، در تاریخ‌های مشخصی که اعلام می‌کند، پیش از موعد، اوراق قرضه را با گرفتن مبلغ ناچیزی به عنوان حق بیمه بازخرید می‌کند. زمانی که نرخ بهره تغییر می‌کند و شرکت‌ها می‌توانند با نرخ بهتری وام بگیرند، اوراق قرضه قبلی خود را پیش از موعد فراخوانی کرده و بازخرید می‌کنند. اوراق قرضه با قابلیت فراخوانی برای سرمایه گذاران هم جذاب است چون این اوراق نرخ کوپن یا بازدهی بهتری را پیشنهاد می‌کنند.

پیشنهاد ویژه: کلاس های رفع اشکال آنلاین فارکس

مزایا و معایب بازار اوراق قرضه

بازار بدهی یا اوراق قرضه مزایا و معایب خاص خود را دارد. به طور کلی می‌توان گفت استفاده از اوراق قرضه می‌تواند به پرتفوی سرمایه گذاری شما تنوع ببخشد اما در عین حال به دلیل بازدهی و ریسک کم اوراق قرضه نسبت به سایر دارایی‌های مالی، استفاده بیش از حد از آن‌ها توصیه نمی‌شود.

مزایای بازار اوراق قرضه

1. میزان ریسک سرمایه گذاری در اوراق قرضه بسیار کمتر از ریسک خرید سهام در بورس است. علاوه بر این میزان نوسانات قیمت در اوراق قرضه کمتر است.

2. اوراق قرضه متنوع هستند و ناشران مختلفی آن‌ها را منتشر می‌کنند و افراد می‌توانند با توجه به میزان ریسک و بازدهی آن‌ها، یک یا چند نوع از آن‌ها را برای خرید انتخاب کنند.
3. میزان نقدینگی اوراق قرضه دولتی و شرکتی بسیار زیاد است و افراد می‌توانند به راحتی با فروش این اوراق در بازار ثانویه یا بورس، اوراق خود را به پول نقد تبدیل کنند.
4. زمانی که اوضاع اقتصادی نابسامان شود، خریداران اوراق قرضه دولتی وضعیت بهتری نسبت به سهامداران شرکت‌های بورسی ورشکسته شده خواهند داشت.

بیشتر بخوانید: تفاوت فارکس با بازار بورس

معایب بازار اوراق قرضه

1. بازدهی اوراق قرضه، به دلیل ریسک کم آن‌ها بسیار کم است.

2. همه سرمایه گذاران نمی‌توانند در بازار اولیه، اوراق قرضه را به صورت مستقیم خریداری کنند.
3. به طور کلی دو نوع ریسک اوراق قرضه را تهدید می‌کند. ریسک اول مربوط به کم و زیاد شدن نرخ بهره است. با زیاد شدن نرخ بهره، قیمت اوراق قرضه کمتر می‌شود و برعکس. ریسک دوم مربوط به ریسک اعتباری اوراق قرضه است. این ریسک ناشی از عدم پرداخت سود و مبلغ سرمایه اولیه توسط ناشران اوراق قرضه است.

ناشران اوراق قرضه چگونه میزان ریسک اعتباری خود را کاهش می دهند؟

همان طور که گفتیم یک نوع ریسک پیشفرض یا اعتباری در خرید اوراق قرضه وجود دارد و آن هم احتمال عدم پرداخت سود و مبلغ اولیه خریدِ اوراق قرضه است. اوراق قرضه دولتی به واسطه پشتوانه‌ی دولتی خود و دریافت مالیات می‌توانند بازخرید اوراق را تضمین کنند. برخی دیگر از اوراق بدهی از وثیقه استفاده می‌کنند که پیشتر راجع به آن صحبت کردیم.

با این حال برخی ناشران اوراق قرضه سعی می‌کنند تا با بیمه کردن اوراق قرضه خود، میزان ریسک اعتباری را برای خریداران کاهش دهند تا بدین وسیله افراد بیشتری را برای خرید اوراق قرضه خود جذب کنند. ناشران اوراق قرضه شهرداری بیشتر از این روش استفاده می‌کنند. بیمه اوراق قرضه با تضمین بازپرداخت اصل پول و بهره آن، خریداران را در برابر این ریسک اعتباریِ ناشران محافظت می‌کند.

مقایسه بازار اوراق قرضه و بازار سهام

اوراق قرضه و سهام، از جمله دارایی‌های مالی‌ای هستند که نقدشوندگی بالایی دارند با این حال بازار اوراق قرضه از جنبه‌های مختلفی با بازار بورس و سهام متفاوت است که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

بیشتر بخوانید: بهترین زمان معامله و سوددهی در فارکس

تامین مالی

فرآیند تامین مالی در اوراق قرضه از طریق ایجاد بدهی صورت می‌گیرد اما فرآیند تامین مالی در سهام از طریق فروش برگه‌های سهام صورت می‌گیرد.

بازگشت سرمایه

در بازار اوراق قرضه، سرمایه مالک اوراق قرضه به همراه سود او باید پرداخت شود حال آنکه در بازار سهام، شرکت‌های بورسی قرار نیست سرمایه‌ای که سهامداران برای خرید برگه‌های سهم آن شرکت پرداخت کرده‌اند را به آن‌ها بازگردانند. علاوه بر این تعهدی هم برای پرداخت سود به آن‌ها ندارند.

ریسک و بازدهی

به دلیل حمایت‌های قانونی، وجود ضمانت‌ها و وثیقه‌ها برای بازپرداخت اوراق قرضه، خرید این اوراق ریسک کمتری نسبت به سهام برای افراد دارد. البته از آن جایی که ریسک و بازدهی با هم ارتباط مستقیمی دارند، میزان بازدهی اوراق قرضه هم نسبت به بازار سهام کمتر است.

قیمت گذاری

قیمت اوراق قرضه تحت تاثیر نرخ بهره تغییر می کند حال آن که قیمت سهام به پتانسیل رشد و سوددهی آتی شرکت‌های بورسی وابسته است.

بازار بدهی یا اوراق قرضه، یکی از انوع بازارهای مالی است که سرمایه گذاری در آن ریسک کمی دارد. ریسک کم این نوع سرمایه گذاری میزان بازدهی آن را هم کاهش داده است اما به هر حال برای افرادی که به دنبال یک سرمایه گذاری مطمئن و بی دردسر هستند، گزینه مناسبی است. در این بازار، سرمایه گذاران با خرید اوراق قرضه به نوعی به شرکت‌ها و دولت‌ها (ناشران اوراق قرضه) وام می‌دهند تا پروژه‌های  خود را انجام دهند. این نوع وام دادن با سود مشخصی برای سرمایه گذاران همراه است. اوراق قرضه آمریکا نسبت به سایر اوراق ریسک کمتری دارند و گزینه بهتری برای سرمایه گذاری در نظر گرفته می‌شوند.

مطالعه بیشتر: اخبار فارکس

سوالات متداول

۱- اوراق قرضه چیست؟

اوراق قرضه یک ابزار مالی است که به وسیله آن سرمایه گذاران به موسساتی مانند شرکت‌ها و دولت‌ها، در ازای دریافت سود، وجه نقد قرض می‌دهند.

۲- خرید اوراق قرضه چه فایده ای برای سرمایه گذاران و ناشران اوراق قرضه دارد؟

سرمایه گذاران با خرید اوراق بدهی، پول مورد نیاز ناشران اوراق قرضه را تامین می‌کنند و در عوض مبلغی مطابق با نرخ بهره اوراق قرضه را تا زمانی که موعد سررسیدشان به سر برسد، دریافت می‌کنند و در انتها هم مبلغ اصلی سرمایه گذاری خود را پس می‌گیرند.

۳- آیا ایرانیان می توانند اوراق قرضه را خرید و فروش کنند؟

بله. امکان انجام معاملات CFD اوراق قرضه در برخی بروکرهای فارکس وجود دارد. در متن مقاله به ویژگی‌های این نوع از معاملات اشاره کردیم.