عمق بازار، امکان جدید سامانه کارگزاری‌ها است که تمام حجم و قیمت سفارش‌های خرید و فروش در سهام را نشان می‌دهد. با استفاده از اطلاعات عمق بازار می‌توان تعداد و حجم سفارشات خرید و فروش در سهام بورس تهران را مشاهده کرد. اگر میزان خریدار و فروشنده همواره در حدی باشد که بدون ماندن در صف خرید و فروش، در هر زمان که مایل بودید بتوانید سهامی را بخرید یا بفروشید، در اصطلاح گفته می‌شود که عمق بازار زیاد است. بنابراین بازارهای عمیق، قابلیت نقدشوندگی بالایی دارند و سرعت انجام معاملات در آن‌ها بیشتر است.
با استفاده از اطلاعات عمق بازار، شفافیت معاملات بیشتر شده و افراد می‌توانند به شکل بهتری در مورد خرید و فروش سهام تصمیم‌گیری کنند.
عمق بازار (Depth of Market) یکی از اصطلاحاتی است که در بازار سرمایه از آن استفاده می‌شود و گاهی با نام اختصاری DOM نیز نمایش داده می‌شود. عمق بازار مفهومی است که میزان سفارش‌های خرید و فروش در بورس را نمایش می‌دهد. به صورت پیشفرض، پنج سطر برای نمایش سفارش‌های خرید و فروش وجود دارد که در آن‌ها قیمت پیشنهادی، تعداد و حجم سفارش نیز ذکر می‌شود.
برای مشاهده عمق بازار می‌توانید از سامانه آنلاین کارگزاری خود استفاده کنید. تمام کارگزاری‌ها قابلیت نمایش عمق بازار را برای کاربران خود فراهم می‌کنند. در گذشته تنها پنج سطر از مظنه‌های قیمت برای معامله‌گران قابل مشاهده بود اما از ابتدای سال ۱۴۰۱ این امکان فراهم شده است تا معامله‌گران بتوانند تمام مظنه‌های قیمت را مشاهده کنند.
وجود ۵ سطر قیمت به عنوان عمق بازار در گذشته باعث می شد تا برخی اوقات معامله‌گران در انجام معاملات به خطا بیفتند. برای مثال ممکن است بعد از سطر پنجم، حجم‌های بیشتری از سفارشات خرید و فروش در قیمت‌های متفاوتی ثبت شده باشد و معامله‌گری که تنها ۵ سطر از مظنه‌های قیمت را مشاهده می‌کرد، نمی‌توانست به خوبیِ فردی که تمام مظنه‌ها را مشاهده می‌کند، برای خرید و فروش سهام خود تصمیم‌گیری کند.
علاوه بر این، امکان مشاهده عمق بازار در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران به آدرس www.tsetmc.com نیز وجود دارد. برای استفاده از این سایت کافی است نماد مورد نظر خود را جستجو کنید تا صفحه مربوط به آن باز شود. همان طور که در شکل زیر مشاهده می‌کنید عمق بازار در این سایت تنها در ۵ سطر به شما نشان داده می‌شود.
عمق بازار، سفارشات خرید و فروش را به همراه حجم سفارشات نمایش می‌دهد. فرض کنید سهام یک شرکت با قیمت 3000 تومان در حال معامله شدن است و شما قصد دارید در قیمت 2930 (که در سطر پنجم سفارشات خرید قرار دارد) این سهام را بخرید. همان طور که پیشتر نیز اشاره کردیم در سایت tsetmc و حالت پیشفرض سامانه‌های آنلاین کارگزاری‌ها، ۵ سطر از مظنه‌های قیمت به شما نشان داده می‌شود اما اگر از قابلیت نمایش عمق بازار در کارگزاری خود استفاده کنید، تمام مظنه‌های قیمت را خواهید دید.
فرض کنید با فعال کردن قابلیت نمایش عمق بازار، حجم زیادی از سفارش خرید به قیمت 2850 تومان در سطر دهم وجود داشته باشد. این قیمت برای خرید سهام نسبت به قیمت مورد نظر شما به صرفه‌تر است و احتمال انجام معامله در این قیمت وجود دارد. پس احتمال خرید سهام با قیمت ارزان‌تر برای شما وجود دارد. بنابراین می‌توان این طور نتیجه گرفت که تصمیم‌گیری برای خرید سهام با استفاده از داده‌های عمق بازار بهبود می‌یابد.
کارگزاری‌های بورس سعی می‌کنند علاوه بر نشان دادن ۵ مظنه قیمت برتر و عمق بازار، داده‌های حجم و قیمت مربوط به عمق بازار را در قالب نمودار نیز به کاربران خود نشان دهند. شکل زیر، نمونه‌ای از نمودار عمق بازار را نشان می‌دهد که در آن محور افقی نمایش‌دهنده قیمت و محور عمودی نمایانگر حجم معاملات است. نقطه‌ای که دو خط نمودار (آبی و قرمز) به یکدیگر رسیده‌اند، محل مچ شدن قیمت و انجام معامله را نشان می‌دهد.
نمودار عمق بازار با ظاهر گرافیکی، خوانش سریعتری از سفارش‌های ثبت شده و میزان عرضه و تقاضا در اختیار شما قرار می‌دهد. فقط این نکته را فراموش نکنید که این نمودارها به صورت لحظه‌ای با تغییر سفارشات در ساعات کار بازار بورس تغییر می‌کنند.
به طور کلی می‌توان گفت هر چه استقبال سرمایه‌گذاران از بازار بورس بیشتر باشد، میزان خرید و فروش در آن بیشتر خواهد بود. در نتیجه حجم سفارش‌های خرید و فروش بیشتر شده و بازار عمیق‌تر می‌شود. به بیان دیگر بازار عمیق به بازاری گفته می‌شود که خرید و فروش حجم زیادی از یک سهم تاثیری بر قیمت نداشته باشد. در ادامه این موضوع را بیشتر توضیح خواهیم داد.
هرچه عمق بازار بورس بیشتر باشد، بدین معنی است که معامله‌گران بیشتری، سفارش خرید یا فروش ثبت کرده‌اند. بنابراین شما در هر زمان که بخواهید می‌توانید معامله کنید. به بیان ساده‌تر، عمق بازار بیشتر منجر به نقدشوندگی بیشتر بازار می‌شود.
دلیل دیگر اهمیت عمق بازار در کمتر شدن میزان تغییر قیمت توسط سهامداران بزرگ است. اگر در یک بازار عمیق، بازیگر سهم یا یک سهامدار عمده حجم بالایی از یک سهم را با یک قیمت مشخص معامله کند، امکان تاثیر پذیرفتن قیمت از این حجم بالای سفارش، کمتر است چون در چنین بازار عمیقی که قدرت نقدشوندگی بالایی دارد، سفارشهایِ بسیار دیگری با قیمت های دیگر وجود دارند. حال عکسِ این قضیه یعنی وجود سفارشات بزرگ و با حجم بالا را در یک بازار کم عمق و با نقدشوندگی پایین در نظر بگیرید. در چنین بازاری قیمت‌ها به راحتی تحت تاثیر سفارشات بزرگ، تغییر می‌کنند.
بازارگردان‌ها در بورس، جهت جلوگیری از قفل شدن سهم‌ها در صف فروش یا صف خرید در نقش خریدار یا فروشنده ظاهر می‌شوند. بنابراین فعالیت مستمر بازارگردان یکی از عواملی است که می‌تواند عمق بازار را افزایش دهد.
هر چه تعداد سهامداران حقیقی بیشتر باشد، عمق بازار نیز بیشتر می‌شود. تعداد بالای سهامداران حقیقی باعث می‌شود تا تعداد معاملات در قیمت‌های مختلف بیشتر شده و در نتیجه عمق بازار و قدرت نقدشوندگی سهام نیز افزایش پیدا کند.
هر چه تعداد نهادهای مالی که شامل شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌شود بیشتر باشد، حجم و تعداد معاملات افزایش پیدا کرده و عمق بازار نیز بیشتر می‌شود.
به جز موارد بالا دو فاکتور «امنیت بازار» و «تنوع شرکت‌های موجود در بورس» به صورت کلی عمق بازار را افزایش می‌دهند. هرچه امنیت یا شفافیت اطلاعات در بازاری بیشتر باشد، سرمایه‌گذاران بیشتری به آن متمایل می‌شوند. همچنان که بورس ایران توانسته است با نظارت دقیق بر شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، این امنیت را به وجود بیاورد. تنوع شرکت‌های موجود در بازار بورس هم یکی دیگر از دلایل جذب سرمایه‌گذاران به بورس و در نتیجه بیشتر شدن معاملات، عمق بازار و نقدینگی در این بازار است.
عمق بازار را می‌توان در سطوح مختلفی بررسی کرد؛ بورس، صنعت و تک سهم.
عمق بازار در سطح کل بازار بورس: در این سطح تمام سفارشات خرید و فروش موجود در بازار برای نشان دادن عمق آن استفاده می‌شود. همان طور که پیشتر نیز اشاره کردیم هر چه شفافیت بازار و تنوع شرکت‌های پذیرفته شده در آن بیشتر باشد، عمق بازار بورس و به طبع نقدینگی آن نیز نسبت به سایر بازارهای مالی بیشتر خواهد شد.
عمق بازار در سطح یک صنعت: در بورس صنعت‌های مختلفی وجود دارند مثل خودروسازی، فولاد، شیمیایی و غیره. به طور کلی هر چه صنعت بورسی بزرگتر باشد و در اقتصاد کشور نقش پررنگ‌تری داشته باشد، عمق بازار آن بیشتر است چون جذابیت آن برای سرمایه‌گذاری بیشتر است و افراد زیادی مایل هستند تا سهام این شرکت‌ها را خریداری کنند.
عمق بازار در سطح تک سهم: زمانی که سرمایه‌گذاران زیادی به هر دلیلی به یک سهم علاقه‌مند می‌شوند، عمق بازار آن نیز بیشتر می‌شود.
عمق بازار با نشان دادن مظنه(قیمت)های خرید و فروش، ابزاری است که به معامله‌گران کمک می‌کند تا از وضعیت سفارش‌گذاری جاری مطلع شوند. همان طور که پیشتر نیز اشاره کردیم، بالاترین قیمت خرید و پایین‌ترین قیمت فروش در سطر اول قرار گرفته و باقی قیمت‌ها به ترتیب در سطرهای بعدی قرار می‌گیرند.
یکی دیگر از کاربردهای عمق بازار آگاهی از حجم سفارشات ثبت شده در قیمت‌های مختلف است. بنابراین معامله‌گران با استفاده از این اطلاعات می‌توانند تصمیمات بهتری برای خرید یا فروش سهام بگیرند.
کاربرد عمق بازار در شناسایی اُردر ترس و اُردر حمایت نیز قابل توجه است. اُردر ترس، سفارش فروشی با حجم بالاست که این نکته کاذب را القا می‌کند که روند منفی سهم ادامه خواهد داشت. کسانی که با این اُردر آشنا نیستند با دیدن آن به سرعت سهام خود را به اشتباه به فروش می‌رسانند. اُردر حمایت، سفارش خریدی با حجم بالاست که این نکته کاذب را القا می‌کند که سهم ارزش خرید دارد. در این حالت هم مبتدیان به اشتباه به خرید چنین سهم‌هایی روی می‌آورند.
پیشنهاد ما برای این که در دام چنین اُردرهایی نیفتید، استفاده از دوره آموزشی تابلو خوانی، نوسان گیری و سایر ترفندهای بورس تهران است. در این دوره آموزشی مهمترین ترفندهای بورس تهران که حاصل سال‌ها تجربه استاد هومن مقراضی و سایر کارشناسان خبره بورسی مجموعه آموزش ساده بورس است، به شکلی عملی آموزش داده می‌شوند. با استفاده از این دوره می‌توانید پول هوشمند را به راحتی ردیابی کرده و پربازده‌ترین سهام را برای خرید انتخاب کنید. برای اطلاع از سرفصل‌های این دوره آموزشی، به صفحه مربوطه مراجعه کنید.
مزایای استفاده از داده‌های عمق بازار به شرح زیر است:
استفاده از داده‌های عمق بازار به معامله‌گران بورس این امکان را می‌دهد تا با آگاهی از میزان عرضه و تقاضا، سفارش‌گذاری خود برای خرید یا فروش سهام را انجام دهند. تحلیل داده‌های عمق بازار باید در کنار تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی سهام انجام شود. در بخش تحلیل ۳۰۰ سهم بورس تهران، کارشناسان خبره مجموعه آموزش ساده بورس، به روزترین و دقیق‌ترین تحلیل‌های تکنیکال و بنیادی سهم‌های مهم بورس تهران را در اختیار شما قرار می‌دهند. برای استفاده از این تحلیل‌ها، به صفحه مربوطه مراجعه کنید.
پیشنهاد می‌کنیم مقالات زیر را نیز برای آشنایی هر چه بیشتر با بورس ایران، مطالعه کنید.
عمق بازار، حجم و قیمت سفارش‌های خرید و فروش در بورس را نشان می‌دهد.
از مهمترین کاربردهای عمق بازار می‌توان به شناسایی اُردرهای ترس و حمایت، آگاهی از حجم سفارش‌های ثبت شده در یک قیمت مشخص، شناسایی بهترین میانگین قیمت برای خرید سهام و سایر موارد اشاره کرد.
امکان مشاهده تمام مظنه‌های قیمت در سامانه‌های آنلاین کارگزاری‌ها وجود دارد.
کد بازیابی به ایمیل و شماره موبایل ارسال شد
این کد حداکثر 5 دقیقه اعتبار دارد
نظرات :
FaridMoghadam
1402-03-20سلام چه راه کارهایی برای افزایش عمق بازار بورس وجود داره؟
مدیر وبسایت
1402-04-26سلام خدمت شما دوست عزیز یکی از راه های افزایش عمق بازار افزایش، ارزش معاملات به همراه اقبال مردم و اخذ کد های جدید بورسی میباشد