آشنایی با بازار دارایی فکری فرابورس

زمان مطالعه 5 دقیقه
آخرین بروزرسانی 11 بهمن 1402
بورس تهران   کاوه اوحدی
زمان انتشار 23 مهر 1402
آشنایی با بازار دارایی فکری فرابورس

بازار دارایی فکری که با نام بورس ایده نیز شناخته می‌شود یکی از زیرمجموعه‌های بازار فرابورس ایران است که زمینه‌های لازم جهت تجاری‌سازی ایده‌ها و اختراعات و تامین منابع مالی مورد نیاز آنها را از طریق بازار سرمایه مهیا می‌سازد.

دارایی فکری شامل انواع اختراعات، حق ثبت اختراع، برندسازی، طرح‌های صنعتی و ... می‌شود.

تاریخچه بازار دارایی فکری فرابورس

تصویر زیر، سیر تحولات تاریخی مربوط به تاسیس بازار دارایی فکری فرابورس ایران را نمایش می‌دهد.

تاریخچه بازار دارایی فکری فرابورس

اوراق بهادار مبتنی بر دارایی‌ فکری چیست؟

حق ثبت اختراع: اعطای حق انحصاری به مخترع یا نماینده قانونی او در قبال اختراع انجام شده.

نشان تجاری: نشان منحصر به فرد در جهت متمایز کردن کالا و خدمات یک شرکت (برند).

طرح‌های صنعتی: طرح صنعتی جنبه ظاهری کالا شامل خصوصیات سه‌بعدی یا دوبعدی مانند الگوی کالا را نشان می‌دهد.

حق انحصاری اثر: حقوق اعطا شده به خالقان آثار هنری و ادبی.

سایر موارد: شامل انواع ارقام گیاهی، نوآوری، مالکیت صنعتی، تحقیق بنیادی و کاربردی، علائم جغرافیایی و… .

هدف از راه‌اندازی بازار دارایی فکری چیست؟

  • حمایت از دارندگان دانش فنی و امتیاز ثبت اختراعات
  • تسهیل انتقال تکنولوژی
  • ارتقای شاخص ثبت اختراعات کشور در مجامع بین‌المللی
  • تسهیل قیمت‌گذاری منطقی اوراق مالکیت معنوی در یک بازار رقابتی
  • ایجاد ارزش افزوده از اختراعات در راه‌اندازی اقتصاد دانش بنیان
  • و ... .

فروش ایده در بورس چگونه است؟

جهت فروش ایده در بورس باید از سازوکار بازار فرابورس استفاده کنید. برای فروش اختراع در فرابورس مراحل زیر را انجام دهید.

  1. ثبت حقوق مالکیت معنوی نزد مراجع ثبت قانونی.
  2. مراجعه به شرکت‌های تامین سرمایه، مشاوران سرمایه گذاری و یا کارگزاری‌های عضو فرابورس و ارائه درخواست جهت حضور در بازار دارایی فکری فرابورس.

شرکت‌های مذکور درخواست متقاضی و مدارک او را به شرکت فرابورس منتقل کرده و شرکت فرابورس نیز پس از احراز اصالت و هویت اختراع و مخترع، اخذ تاییدات فنی، قابلیت تجاری‌سازی ایده و ...  در صورت موافقت مسیر ورود ایده به بازار دارایی فکری را ایجاد خواهد کرد.

مدارک مورد نیاز جهت درخواست حضور در بازار دارایی فکری فرابورس

همان طور که در قسمت قبلی اشاره شد، جهت عرضه تمام یا بخشی از حقوق مادی ناشی از مالکیت معنوی ایده یا اختراع بایستی درخواست خود را به شرکت تامین سرمایه، مشاور سرمایه گذاری و یا کارگزاری ارائه دهید. مدارک مورد نیاز جهت انجام این مهم شامل موارد زیر می‌شوند:

  • اوراق شناسایی مخترع طرح
  • اوراق شناسایی مالک حقوق مادی ناشی از دارایی فکری (شخص حقیقی یا حقوقی)
  • اوراق مربوط به ثبت دارایی فکری نزد مرجع ذیصلاح ثبت‌کننده

نمونه اختراعات فروخته شده در بازار دارایی فکری فرابورس

از جمله نمونه‌های اختراعات ثبت و فروخته شده در بازار دارایی فکری فرابورس می‌توان به اختراع یک موتور چهار سیلندر به همراه وضعیت دنده‌ها و چرخ دنده‌ها اشاره کرد. به گزارش خبرگزاری دانشجو «این موتور از سوی یک خریدار به ارزش ۲۰ میلیارد ریال خریداری شد. این قیمت تاکنون بالاترین پیشنهاد برای یک اختراع در تاریخ بازار دارایی فکری بوده است.»

نقل و انتقال انواع اوراق بهادار مبتنی بر دارایی‌ فکری چگونه است؟

شخص یا شرکت متقاضی عرضه دارایی فکری باید با انتخاب یکی از روشهای زیر، درخواست خود را جهت عرضه به شرکت فرابورس ارائه کند:

نقل و انتقال انواع اوراق بهادار مبتنی بر دارایی‌ فکری چگونه است؟

در ادامه مراحل نقل و انتقال با استفاده از هر چهار روش را توضیح خواهیم داد.

۱- عرضه اوراق بهادار شرکت‌های سهامی خاص مبتنی بر دارایی فکری

  1. تاسیس یک شرکت سهامی خاص با استفاده از اساسنامه نمونه فرابورس (توسط کارگزاری یا شرکت واسط)
  2. انتقال مالکیت حق اختراع ثبت شده به شرکت سهامی خاص (در دفترخانه اسناد رسمی)
  3. ارائه مدارک مورد نیاز به شرکت فرابورس (آگهی روزنامه رسمی شرکت، سند انتقال مالکیت و ... )
  4. عرضه اوراق بهادار در صورت تایید فرابورس

۲- عرضه مستقیم و بی‌واسطه اوراق بهادار مبتنی بر دارایی فکری

  1. درخواست واگذاری و انتقال قطعی و همیشگی کلیه حقوق ناشی از ثبت دارایی فکری به فرابورس
  2. انجام انتقال قطعی و همیشگی دارایی فکری به خریدار جدید.

۳- عرضه حق بهره‌برداری اوراق بهادار مبتنی بر دارایی‌ فکری برای مدت‌ زمان معین

  1. ارائه درخواست واگذاری حق بهره‌برداری از حقوق دارایی فکری در مدت زمان معین به فرابورس.
  2. انجام معامله در قالب قرارداد معاوضه یا صلح جهت بهره‌برداری از حقوق مذکور به خریدار جدید.

۴- عرضه حق بهره‌برداری اوراق بهادار مبتنی بر دارایی فکری برای مقدار معین

این روش نیز مشابه روش قبل است:

  1. ارائه درخواست واگذاری حق بهره‌برداری به فرابورس.
  2. انجام معامله در قالب قرارداد معاوضه یا صلح.

دارایی فکری در سایر کشورها

بازار مالی دارایی فکری در سایر کشورها نیز وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به بورس بین‌المللی معاملات دارایی فکری (IPXI) آمریکا اشاره کرد. به طور کلی حقوق مالکیت فکری در سایر کشورها شامل دو مورد زیر می‌شود:

  1. طرح‌های فناورانه‌ای که با هدف توسعه محصول یا دانش فنی مطرح می‌شوند.
  2. طرح‌های نیمه صنعتی که علاوه بر ویژگی‌های مذکور، توجیه فنی و اقتصادی دارند.

در این مقاله به بازار دارایی فکری فرابورس پرداختیم. بازاری که آخرین معاملات انجام شده در آن در سال ۱۳۹۸ انجام شده و از آن زمان تاکنون فعالیتی در زمینه نقل و انتقال اوراق بهادار در آن انجام نشده است.

 

فرابورس ایران زیرمجموعه‌های دیگری نیز دارد که با استفاده از مقالات زیر می‌توانید آنها را بررسی کنید.

 

سوالات متداول

۱- بورس ایده چیست؟

بورس ایده، همان بازار دارایی فکری است. این بازار یکی از زیرمجموعه‌های بازار فرابورس است و در آن نقل و انتقال اوراق بهادار مبتنی بر ایده‌ها واختراعات انجام می‌شود.

۲- مثال دارایی فکری معامله شده در بازار دارایی فکری فرابورس چیست؟

از جمله دارایی‌های فکری معامله شده در فرابورس می‌توان به «موتور 4 سيلندر با وضعيت دنده‌ها و چرخ دنده‌ها»، «فيلتر شيكونين جاذب مواد مضر و سرطانزاي دود سيگار»، «ساخت دستگاه ظرفشویی با سیستم AIR JET» اشاره کرد.

 

 

: ارسال نظر
آموزش بورس

ورود با کد یکبار مصرف

کد بازیابی به ایمیل و شماره موبایل ارسال شد

این کد حداکثر 5 دقیقه اعتبار دارد

کد شش رقمی (عدد لاتین)

آموزش بورس

ورود

آموزش بورس

ثبت نام

از قبل حساب کاربری دارید؟ ورود