حقوق مالکانه (Shareholders' Equity) یا حقوق صاحبان سهام، یکی از اجزای اصلی ترازنامه شرکت‌ها و نشان‌دهنده سهم سهامداران از دارایی‌های یک شرکت پس از کسر بدهی‌های آن است. به زبان ساده، اگر یک شرکت وارد فرآیند انحلال شود، پس از پرداخت بدهی‌های شرکت، آنچه که از دارایی‌ها باقی می‌ماند، متعلق به سهامداران شرکت است. بررسی حقوق صاحبان سهام در ترازنامه یا صورت وضعیت مالی شرکت‌های بورسی، یکی از روشهای سنجش سلامت مالی یک شرکت و ارزندگی سهام آن است.
فرمول حقوق صاحبان سهام با کم کردن بدهی‌های یک شرکت از دارایی‌های آن به دست می‌آید.
نسبت حقوق مالکانه یا نسبت مالکانه یکی از انواع نسبت‌های اهرمی در بورس است که نشان می‌دهد چه مقدار از دارایی‌های یک شرکت از طریق حقوق صاحبان آن فراهم شده است. اگر این عدد نسبتا بالا باشد، بدین معنی است که بخش زیادی از سرمایه یک شرکت از طریق سهامداران آن فراهم شده است اما اگر نسبت حقوق مالکانه پایین باشد، بدین معنی است که بخش زیادی از سرمایه شرکت از طریق وام یا سایر منابع خارجی فراهم شده است.
فرمول نسبت حقوق مالکانه در تصویر زیر نشان داده شده است.
حقوق مالکانه در ترازنامه شرکت‌ها (= صورت وضعیت مالی در سایت کدال) قابل مشاهده است. اجزای حقوق صاحبان سهام عبارتند از: سرمایه، افزایش سرمایه در جریان، صرف سهام، صرف سهام خزانه، اندوخته قانونی، سایر اندوخته‌ها، مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها، تفاوت تسعیر ارز عملیات خارجی، سود یا زیان انباشته و سهام خزانه.
در شرکت‌های بورسی بزرگی که چندین شرکت زیرمجموعه دارند، حقوق صاحبان سهام در ترازنامه موارد دیگری همچون «آثار معاملات سهام خزانه شرکت فرعی»، «آثار معاملات با منافع فاقد حق کنترل» و «منافع فاقد کنترل» را نیز در بر می‌گیرد.
در تصویر زیر بخشی از ترازنامه شرکت دارویی رهاورد تامین با نماد درهآور را مشاهده می‌کنید.
به جز سهام خزانه که مبلغ آن حقوق مالکانه را کم کرده، جمع سایر موارد به مبلغ حقوق مالکانه شرکت افزوده است. تصویر بالا، صورت وضعیت مالی سالانه نماد درهآور را نشان می‌دهد. از این صورت می‌توان مبلغ جمع بدهی‌های یک شرکت و دارایی‌های آن را نیز به دست آورد.
حدود ۶۴٪ از سرمایه این شرکت از بدهی و ۳۶٪ باقیمانده از طریق صاحبان سهام فراهم شده است. حال بگذارید این شرکت دارویی را با یک شرکت دیگر در همین صنعت مقایسه کنیم.
شرکت پارس دارو با نماد دپارس، شرکت بزرگتری است اما باید ببینیم بخش بزرگتری از سرمایه آن از طریق بدهی فراهم شده یا از طریق سهامدارانش؟
همان طور که مشخص است بدهی‌های این شرکت بیشتر هستند و تقریبا ۸۵٪ از سرمایه آن را به وجود آورده‌اند. با این حال برای بررسی ارزندگی این دو شرکت باید سایر فاکتورهای بنیادی و تکنیکال را نیز در نظر گرفت. پیشنهاد می‌کنیم برای مطالعه بیشتر وضعیت این دو شرکت از تحلیل نماد درهآور و تحلیل نماد دپارس استفاده کنید.
حقوق مالکانه می‌تواند تصویری از وضعیت سلامتی مالی یک شرکت ارائه کند.
۱- طلبکاران با استفاده از نسبت مالکانه، قدرت مالی شرکت را می‌سنجند. بالا بودن این نسبت به معنای این است که بخش زیادی از سرمایه شرکت از طریق سهامداران فراهم شده اما پایین بودن آن نشانه این است که بخش زیادی از سرمایه شرکت، بدهی است.
۲- شرکت‌هایی که نسبت مالکانه در آنها بالاتر است، ریسک کمتری داشته و معمولا در برابر نوسانات نرخ بهره و بحران‌های اقتصادی مقاوم‌تر هستند.
علاوه بر این، صورت تغییرات در حقوق مالکانه نیز می‌تواند اطلاعات مفیدی از وضعیت شرکت در اختیار سرمایه‌گذاران قرار دهد.
حقوق صاحبان سهام، مفهومی است که صرفا در ترازنامه یا صورت وضعیت مالی شرکت‌ها یافت می‌شود و نشان‌دهنده سهم سهامداران شرکت از دارایی‌های آن پس از کسر بدهی‌ها هستند اما سهام، برگه‌ای است که در دنیای واقعی وجود دارد و مالکیت فرد را نسبت به تعداد برگه‌های سهام او از شرکت نشان می‌دهد.
در این بخش به بررسی حقوق مالکانه (حقوق صاحبان سهام) پرداخته و دانستیم مبلغ حقوق مالکانه حاصل کسر بدهی‌های شرکت از دارایی‌های آن است. در حالت کلی، هرچه حقوق مالکانه یک شرکت بیشتر باشد، تمایل وام‌دهندگان به قرض دادن پول و تمایل سرمایه‌گذاران محافظه‌کار به خرید سهام شرکت بیشتر می‌شود. با این حال، باید برای بررسی دقیق‌تر ارزندگی سهام شرکت، حتما تمام جنبه‌های تحلیل بنیادی و تکنیکال را در نظر گرفت.
در صورتی که زمان کافی برای آموزش یا شناسایی سهام‌های برتر بورس ایران را ندارید، پیشنهاد می‌کنیم از سبد پیشنهادی سهام انجمن خبرگان استفاده کنید. جمعی از متخصصین بورس ایران با سرپرستی استاد هومن مقراضی بهترین موقعیت‌های خرید سهام را شناسایی کرده و علاوه بر استفاده در پرتفوی خودِ انجمن، اطلاعات مربوط به زمان دقیق خرید و فروش این سهم‌ها را در اختیار علاقه‌مندان نیز قرار می‌دهند.
جهت آشنایی با سایر مفاهیم مرتبط با تحلیل بنیادی در بورس از مقالات زیر استفاده کنید.
اجزای حقوق صاحبان سهام در ترازنامه (= صورت وضعیت مالی) عبارتند از: سرمایه، افزایش سرمایه در جریان، صرف سهام، صرف سهام خزانه، اندوخته قانونی، سایر اندوخته‌ها، مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها، تفاوت تسعیر ارز عملیات خارجی، سود (زیان) انباشته و سهام خزانه.
حقوق مالکانه در حسابداری از کسر بدهی‌های شرکت از دارایی‌های آن به دست می‌آید. هر آنچه پس از این کسر باقی می‌ماند به سهامداران شرکت تعلق دارد.
کد بازیابی به ایمیل و شماره موبایل ارسال شد
این کد حداکثر 5 دقیقه اعتبار دارد
