قرارداد آتی نقره | نحوه خرید و تحویل فیزیکی نقره از بورس کالا

قرارداد آتی نقره، قراردادی دوطرفه و با امکان استفاده از اهرم مالی است که در بورس کالا انجام می‌شود. در این قرارداد، دو طرف معامله (خریدار و فروشنده) متعهد می‌شوند تا در تاریخ معینی در آینده (موعد سررسید) مقدار مشخصی از نقره را با قیمت توافق شده در قرارداد معامله کنند.

قیمت نقره به عنوان دومین فلز ارزشمند، همبستگی شدیدی با قیمت طلا داشته و یکی از گزینه‌های سرمایه گذاری در بورس کالا به حساب می‌آید. در ادامه آموزش قرارداد آتی نقره و نحوه خرید و فروش آن را در دستور کار خود قرار می‌دهیم.

بازار آتی در بورس ایران

بازار آتی یکی از زیرمجموعه‌های بازار مشتقه بورس کالا است که در آن امکان انجام معاملات دوطرفه آتی بر روی دارایی‌های پایه‌ای همچون سکه طلا، نقره، شمش طلا و زعفران فراهم شده است.

• به تازگی قرارداد آتی سهام در بورس اوراق بهادار برای سه نماد شستا، شتران و گام بانک صادرات راه‌اندازی شده است.

قرارداد آتی نقره چیست؟

در قرارداد آتی نقره فروشنده متعهد می‌شود در تاریخ سررسید، مقدار مشخصی از نقره را در قیمتی که در حال حاضر تعیین می‌کنند، به فروش برساند. خریدار نیز متعهد می‌شود، نقره را با همان مشخصات خریداری کند.

 

قرارداد آتی نقره یکی از انواع روشهای سرمایه‌گذاری در نقره به حساب می‌آید. اگر نحوه معامله‌گری در بازارهای دوطرفه را یاد بگیرید، می‌توانید از نوسانات قیمت نقره بدون وارد شدن به فرآیند تسویه و تحویل فیزیکی کالا کسب سود کنید.

پیشنهاد می‌کنیم با استفاده از این دوره تحلیل تکنیکال را به همراه قوانین مدیریت ریسک و روان‌شناسی بازار آموزش ببینید تا قابلیت معامله کردن در تمام بازارهای داخلی و خارجی که متکی بر نمودار قیمت هستند را به دست بیاورید. با استفاده از این دوره می‌توانید نحوه انجام معاملات نقره در بازار جهانی فارکس را نیز یاد گرفته و از این طریق به کسب سود بپردازید.

چگونه در بورس نقره بخریم؟

جهت خرید نقره از بورس کالا مراحل زیر را انجام دهید.

1. در سامانه سجام ثبت نام و احراز هویت کنید (اگر قبلا کد بورسی دریافت کرده‌اید، نیازی با انجام این مرحله نیست).
2. مراحل دریافت کد بورس کالا (= کد معاملاتی مشتقه) را انجام دهید.
3. با مراجعه به تابلوی معاملات بورس کالای ایران، نماد قرارداد آتی نقره مورد نظر خود را بیابید (برای مثال نماد SILES02).
4. از طریق سامانه کارگزاری خود (معاملات برخط قراردادهای مشتقه) نماد نقره با سررسید مشخص را انتخاب کنید.
5. در صورت پرداخت وجه تضمین اولیه، می‌توانید در قرارداد آتی وارد موقعیت خرید یا موقعیت فروش شوید.

نماد نقره در بورس چیست؟

نماد نقره در بورس با حروف SIL‌ نشان داده می‌شود. در ادامه‌ی این حروف چهار رقم دیگر قرار می‌گیرد که دو رقم اول، نماد اختصاصی ماه قرارداد و دو رقم بعدی نماد اختصاصی سال قرارداد هستند. به عنوان مثال نماد قرارداد آتی نقره با سررسید آذر ۱۴۰۲ با SILAZ02 نشان داده می‌شود.

آیا می‌توان قرارداد آتی نقره را بدون تحویل فیزیکی نقره انجام داد؟

بله. اگر پیش از موعد سررسید، موقعیت خرید خود در قرارداد آتی نقره را با گرفتن موقعیت معکوس یعنی موقعیت فروش ببندید، نیازی به واریز کل مبلغ ارزش قرارداد برای خرید نقره و تسویه نهایی وجود ندارد.

اگر پیش از موعد سررسید، موقعیت فروش خود در قرارداد آتی نقره را با گرفتن موقعیت معکوس یعنی موقعیت خرید ببندید، نیازی به وارد شدن به مراحل تحویل فیزیکی نقره و ارائه رسید انبار برای فروشندگان وجود ندارد.

• همان طور که متوجه شدید، بدون داشتن نقره می‌توانید در طرف فروشنده قرارداد آتی نقره قرار گرفته و پیش از موعد سررسید قرارداد خود را ببندید.

منظور از موقعیت تعهدی باز خرید و فروش در قرارداد آتی نقره چیست؟

کسی که در معاملات قراردادهای آتی اقدام به اخذ موقعیت تعهدی باز خرید یا موقعیت تعهدی باز فروش می‌کند، تا زمانی که موقعیت تعهدی باز خود را نبسته باشد، به صورت روزانه بر اساس تغییرات قیمت تسویه، هر روز عایدی مثبت یا منفی خواهد داشت.

برای مثال اگر فردی قرارداد آتی نقره را با قیمت ۳۹۰۰۰ خریده باشد و یک ماه بعد قیمت تسویه روزانه به ۴۴۰۰۰ تومان برسد این فرد  ۵۰۰۰ تومان سود به دست آورده و می‌تواند با گرفتن موقعیت فروش، قرارداد خود را ببندد.

قرارداد آتی نقره مناسب چه افرادی است؟

• سفته‌بازان یا معامله‌گران
• فعالان صنف طلا و نقره

۱- معامله‌گران یا سفته‌بازان افرادی هستند که صرفا با قصد کسب سود از نوسانات قیمت وارد معاملات می‌شوند. آنها با پیش‌بینی افزایش قیمت نقره، در نقش خریدار ظاهر شده و با پیش‌بینی کاهش قیمت نقره، در نقش فروشنده ظاهر می‌شوند تا در هر دو حالت به کسب سود بپردازند.

فعالیت معامله‌گران در بورس منجر به افزایش نقدشوندگی قراردادهای نقره می‌شود. به زبان ساده، این افراد با ورود به معاملات آتی باعث می‌شوند تا سایر افراد بتوانند در زمان دلخواه وارد معامله شده و نگرانی‌ای از بابت کمبود طرفِ دوم قرارداد نداشته باشند.

۲- افراد فعال در حوزه نقره می‌توانند با استفاده از قرارداد آتی، ریسک نوسانات قیمت نقره را پوشش دهند.

مزایای قرارداد آتی نقره

پوشش ریسک	کاهش یا رفع ریسک ناشی از نوسانات قیمت
اهرم مالی	معامله کردن تنها با درصد کمی از ارزش قرارداد (وجه تضمین اولیه)
دوطرفه بودن	امکان کسب سود از افزایش و کاهش قیمت
تسویه حساب روزانه	محاسبه سود و زیان طرفین قرارداد در پایان هر روز معاملاتی

 

معایب قرارداد آتی نقره

• نقدشوندگی کم
• اخذ مالیات ۹٪ از خریدار به هنگام تسویه فیزیکی

منظور از تسویه روزانه در قرارداد آتی نقره چیست؟

قیمت تسویه روزانه، قیمتی است که در پایان هر جلسه معاملاتی محاسبه می‌شود. این قیمت از میانگینِ وزنیِ قیمتِ 30  درصد از حجم معاملات انجام شده منتهی به پایان جلسه معاملاتی در هر روز به دست می‌آید.

در نتیجه سود و زیان طرفین قرارداد به صورت روزانه محاسبه شده و از طریق اتاق پایاپای در پایان جلسه معاملاتی به حساب عملیاتی مشتری واریز یا از آن برداشت می‌شود.

تفاوت قرارداد آتی نقره با سایر قراردادهای آتی بورس کالا چیست؟

• از آنجایی که گواهی سپرده نقره در بورس وجود ندارد، فرآیند تحویل نقره به صورت فیزیکی و در بانکهای مورد تایید بورس کالا صورت می‌گیرد.
• فروشنده در صورت ورود به مراحل تحویل، بایستی در نظام مالیات بر ارزش افزوده ثبت نام کرده باشد.
• خریدار نقره بایستی ۹٪ مالیات بر ارزش افزوده پرداخت کند اما در سایر قراردادهای آتی مالیات بر ارزش افزوده وجود ندارد.
• قیمت تسویه قرارداد نقره در روز سررسید توسط سازمان بورس محاسبه و اعلام می‌شود.
• معامله قرارداد آتی نقره در آخرین روز معاملاتی زودتر از سایر قراردادهای آتی در ساعت ۱۳ به اتمام می‌رسد.

 مشخصات قرارداد آتی نقره چیست؟

مشخصات قرارداد آتی نقره در بورس کالا شامل ۲۲ ردیف مختلف است که پیش از شروع معاملات آتی نقره باید از آنها مطلع باشید.

۱- دارایی پایه: نقره خام

۲-  قرارداد آتی پذیرش‌شده: قرارداد آتی نقره

۳- اندازه قرارداد: ۱۰۰ گرم

۴- استاندارد تحویل: در قالب ساچمه - درجه خلوص حداقل ۹۹۹

۵- ماه قرارداد: تمامی ماه‌های سال

۶- حد نوسان قیمت روزانه: حداکثر تا (%۵±) با توجه به قیمت تسویه‌ی روزانه روز قبل

۷- دوره معاملات: دوره معاملاتی در هر یک از نمادها در اطلاعیه معاملاتی مربوطه اعلام خواهد شد. برای مثال همان طور که در شکل زیر مشاهده می‌کنید، دوره معاملاتی قرارداد آتی نقره تحویل اسفند ماه ۱۴۰۲، از ۳۰ خرداد تا ۱۴ اسفند است.

۸- محل و دوره تحویل

• محل تحویل: انبارهای مد نظر بورس ۱۰ روز قبل از پایان دوره معاملاتی هر نماد توسط بورس اعلام خواهد شد.
• دوره تحویل: مطابق تاریخ اعلام شده در اطلاعیه تحویل

تصویر زیر بخشهایی از اطلاعیه تحویل قراردادهای آتی نقره را نمایش می‌دهد.

۹- حداقل تغییر قیمت سفارش

۱۰۰ ریال برای هر گرم معادل ۱۰،۰۰۰ ریال در هر قرارداد

۱۰- نحوه محاسبه تضامین

الف) وجه تضمین اولیه

فرمول وجه تضمین اولیه در قرارداد آتی نقره به شرح زیر است:

وجه تضمین اولیه با توجه به فرمول محاسباتی بالا دریافت خواهد شد. از آنجایی که قیمت تسویه روزانه تغییر می‌کند، مقدار وجه تضمین اولیه ثابت نبوده و به صورت پویا تغییر خواهد کرد.

• مبنای محاسبه وجه تضمین در فرمول بالا، میانگین قیمت‌های تسویه روزانه در تمامی سررسیدهای قراردادهای آتی نقره است.
• وجه تضمین در پایان هر روز معاملاتی بر اساس این فرمول تعدیل و پس از دو روز کاری اعمال می‌شود.
• مراتب تغییرات وجه تضمین اولیه از طریق سامانه معاملاتی ابزار مشتقه اطلاع‌رسانی خواهد شد.

ب) حداقل وجه تضمین: ۷۰ درصد وجه تضمین اولیه

۱۱- حداکثر حجم هر سفارش

حداکثر تا ۲۵ قرارداد  

۱۲- واحد قیمت

ریال

۱۳- کارمزد قرارداد آتی نقره

کارمزد معاملات قراردادهای آتی نقره مطابق جدول زیر است.

در خصوص کارمزد نقره به نکات زیر دقت کنید:

• کارمزد معاملات بر اساس ارزش هر قرارداد محاسبه می‌شود.
• ارزش قرارداد = قیمت معامله شده ضربدر اندازه قرارداد

کارمزد تسویه و تحویل قراردادهای آتی نقره مطابق جدول زیر است.

• اعداد بالا درصدی از ارزش هر قرارداد بر حسب آخرین قیمت تسویه را نشان می‌دهند.

۱۴- نماد معاملاتی نقره

نماد نقرهSILMMYY  است (MM نماد ماه قرارداد و  YY نماد سال قرارداد است).

۱۵- ساعات معامله قرارداد آتی نقره

• شنبه تا چهارشنبه: ۱۰ الی ۱۷
• پنج شنبه‌ها: ۱۰ الی ۱۵
• آخرین روز معاملاتی: ۱۰ الی ۱۳

۱۶- مهلت ارائه گواهی آمادگی تحویل قرارداد آتی نقره

این مهلت تا ۱۵ دقیقه پس از اتمام جلسه معاملاتی آخرین روز معاملاتی است.

۱۷- سقف مجاز موقعیت‌های تعهدی باز و معاملات قرارداد آتی نقره

• اشخاص حقیقی و حقوقی: ۵۰۰ موقعیت در هر نماد معاملاتی.
• بازارگردان: ۱۵۰۰ موقعیت در هر نماد معاملاتی  و قابل ‌افزایش تا %۱۰ موقعیت‌های تعهدی باز در آن نماد در بازار.

۱۸- جریمه‌ها در قرارداد آتی نقره

جریمه نکول قراردادها شامل موارد زیر می‌شود:

• عدم ارائه گواهی آمادگی تحویل مشتریان خریدار و فروشنده
• عدم ارائه رسید انبار از طرف مشتریان فروشنده
• عدم واریز وجه ارزش قرارداد بر اساس قیمت تسویه نهایی توسط مشتریان خریدار
• نداشتن گواهی مالیات به ارزش افزوده (فروشنده)

در موارد فوق جریمه معادل یک دهم درصد ارزش قرارداد بر اساس قیمت تسویه نهایی است که به نفع مشتری طرف مقابل از مشتری نکول‌کننده کسر می‌شود. علاوه بر این، در تمامی موارد فوق کارمزد تسویه و تحویل هر دو سر معامله به نفع بورس از مشتری نکول‌کننده دریافت خواهد شد.

۱۹- حجم معاملات مبنای محاسبه قیمت تسویه روزانه

۳۰% حجم معاملات انجام‌شده منتهی به پایان آخرین جلسه معاملاتی هر روز

۲۰- نحوه محاسبه قیمت تسویه نهایی

قیمت تسویه نهایی به صورت تئوریک، بر اساس فرمول زیر تعیین خواهد شد:

با جای گذاری IRR در فرمول بالا، به فرمول قیمت تسویه قرارداد آتی نقره در روز سررسید می‌رسیم:

جهت محاسبه قیمت تسویه نهایی قرارداد آتی نقره راس ساعت ۱۳ آخرین روز معاملاتی، اطلاعات قیمتی اجزای فرمول بالا، به واحد دلار و ریال از مراجع معتبر دریافت می‌شوند.

واحد قیمت اجزای فرمول
یک گرم نقره با عیار ۹۹۹	بر حسب دلار
یک مثقال طلای خام با عیار ۷۰۵	بر حسب ریال
انس طلا	بر حسب دلار

 

• قیمت نقره و انس طلا بر اساس قیمت‌های نقدی جهانی محاسبه شده از سایت com استخراج می‌شود.
• قیمت هر مثقال طلا با عیار 705 بر اساس قیمتهای استعلام شده از اتحادیه صنف فروشندگان و سازندگان طلا، جواهر، نقره و سکه تهران در سایت ir استخراج می‌شود.
• عدد 0.104457 موجود در مخرج کسر، ضریبی است که از حاصل ضرب نسبت مثقال به انس بر حسب گرم و همچنین از نسبت تبدیل عیار 705 به عیار 999.9 حاصل شده است.

مثالی از محاسبه قیمت نقره به هنگام تسویه قرارداد و تحویل نقره در بورس

فرض کنید اطلاعات قیمت طلا و نقره معادل زیر است:

یک گرم نقره: 0.81 دلار

یک مثقال طلا: 101,760,000 ریال

انس طلا: 1926 دلار

در این مثال قیمت تسویه نهایی نقره معادل 409702 ریال است.

۲۱- قیمت تسویه لحظه‌ای

قیمت تسویه لحظه‌ای بر اساس ۳۰٪ حجم معاملات پایانی در هر لحظه معاملاتی محاسبه خواهد شد.

۲۲- سایر موارد

• هرگونه هزینه‌های مرتبط با انبار تا تاریخ تحویل به عهده فروشنده و پس از تاریخ تحویل به عهده خریدار است.
• صرفا آن دسته از دارندگان موقعیت فروش امکان ورود به فرایند تحویل قرارداد آتی نقره را دارند که مطابق قوانین و مقررات مالیاتی کشور در نظام مالیات بر ارزش افزوده ثبت نام کرده و دارای گواهی مربوطه باشند و کارگزاران مکلف به اخذ مدارک مربوطه از ایشان هستند.

چطور به نمودار آتی نقره دسترسی داشته باشیم؟

اگر کد معاملاتی بازار مشتقه بورس کالا را دریافت کرده‌اید، می‌توانید با استفاده از سامانه مخصوص معاملات مشتقه کارگزاری خود به نمودار آتی نقره دسترسی داشته باشید. دقت داشته باشید که هر قرارداد آتی نقره با سررسید متفاوت، نمودار مخصوص به خود را دارد. در شکل زیر نمودار قرارداد آتی نقره با سررسید شهریور ۱۴۰۲ را مشاهده می‌کنید.

قرارداد آتی نقره در بورس کالا فرصت مناسبی جهت کسب سود از نوسانات قیمت نقره است. با این وجود ریسک نقدشوندگی در این بازار نسبتا زیاد است. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم به جای آن از معاملات آتی طلا استفاده کنید. اگر دانش یا زمان کافی جهت یافتن بهترین فرصتهای کسب سود در بازار آتی طلا را ندارید، پیشنهاد می‌کنیم از سیگنال معاملات آتی طلا در انجمن خبرگان سرمایه‌گذاری در ایران استفاده کنید.

در این انجمن، سیگنال خرید طلا در انواع شکلهای فیزیکی و مجازی به همراه نقاط دقیق ورود به معامله و زمان دقیق خروج از آن ارائه می‌شود. جهت استفاده از این سیگنال‌ها و کسب اطلاعات بیشتر به این قسمت مراجعه کنید.

پیشنهاد می‌کنیم جهت آشنایی بیشتر با بورس کالا و سایر قابلیتهای آن از مقالات زیر نیز استفاده کنید.

• نحوه خرید زعفران از بورس کالا| گواهی سپرده کالایی زعفران
• نحوه خرید ربع سکه در بورس
• خرید طلا در بورس
• نحوه خرید شمش طلا از بورس کالا

سوالات متداول

۱- نحوه کسب سود از قرارداد آتی نقره چگونه است؟

در صورت پیش‌بینی افزایش قیمت نقره، می‌توانید با خرید قرارداد آتی نقره سود کنید. در صورت پیش‌بینی کاهش قیمت نقره، می‌توانید با فروش قرارداد آتی نقره (بدون داشتن نقره) سود به دست بیاورید. جهت کسب سود از نوسانات قیمت نقره بدون خرید و فروش فیزیکی بایستی پیش از سررسید، قرارداد خود را با گرفتن موقعیت معکوس ببندید.

۲- قیمت نقره در بورس کالا چگونه محاسبه می‌شود؟

قیمت نقره در بورس کالا با توجه به عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. قیمت تسویه نهایی قرارداد آتی نقره بر مبنای قیمت دلاری یک گرم نقره، قیمت ریالی یک مثقال طلا با عیار 705 و قیمت دلاری انس جهانی طلا محاسبه می‌شود. فرمول محاسبه قیمت تسویه نقره به همراه مثال در متن مقاله آورده شده است.

۳- نحوه خرید گواهی سپرده نقره در بورس کالا چگونه است؟

گواهی سپرده نقره در بورس کالا تعریف نشده است. بنابراین جهت خرید نقره و تحویل فیزیکی آن می‌توانید از قراردادهای آتی نقره در بورس کالا استفاده کنید.