بورس کالا یکی از زیرمجموعه‌های بازار بورس ایران است که در آن انواع کالاها مانند محصولات پتروشیمی و نفتی، محصولات کشاورزی، فلزات، طلا، خودرو، قراردادهای آتی سکه و ... خرید و فروش می‌شوند.
بورس کالا محلی برای خرید و فروش کالاها (با تحویل فیزیکی) و یا انجام معاملات مشتقه کالاها و سایر ابزارهای مالی و کسب سود از نوسانات قیمت (بدون تحویل فیزیکی) است. به جز تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان و اشخاص حقوقی، مردم عادی (اشخاص حقیقی) نیز می‌توانند با اخذ کد بورس کالا وارد معاملات این بازار شده و از نوسانات قیمت، سود به دست بیاورند.
تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان و معامله‌گرانی که قصد کسب سود از نوسانات قیمت (ابزارهای مشتقه) را دارند، می‌توانند در بورس کالا معامله کنند.
وجود اوراق مشتقه مانند قراردادهای آتی و اختیار معامله دو مزیت عمده دارد:
۱- وجود ابزارهای مشتقه موجب پوشش ریسک تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان می‌شود. برای مثال تولیدکننده‌ی زعفرانی که قرار است ۶ ماه دیگر محصولاتش را برداشت کند اما نگران کاهش قیمت زعفران در ۶ ماه آینده است، با انعقاد قرارداد آتی در قیمت کنونی و موعد سررسید ۶ ماه، می‌تواند ریسک کم شدن قیمت در آینده را از بین ببرد.
۲- نوسان‌گیران یا همان معامله‌گران می‌توانند با پیش‌بینی جهت قیمت در آینده و استفاده از قراردادهای آتی کسبِ سود کنند.
از جمله پرطرفدارترین ابزارهای مشتقه در بورس کالا می‌توان به قرارداد آتی سکه اشاره کرد که از آذر ماه سال 1387 راه اندازی و در جریان نوسانات شدید بازار ارز و سکه یعنی شهریور ماه سال 1397 متوقف شد. لذا پس از حدود 3 سال مجددا از تیر ماه سال 1400 قرارداد های آتی صندوق طلا راه اندازی شده و اکنون نیز مورد استقبال معامله گران قرار گرفته است. جهت استفاده از بهترین موقعیت‌های خرید و فروش در این قراردادهای دو طرفه، می‌توانید از سیگنال بازار آتی انجمن خبرگان سرمایه‌گذاری در ایران استفاده کنید.
این انجمن علاوه بر سیگنال سهام، موقعیت‌های مناسب در بازار آتی را به همراه زمان دقیق خرید و فروش اعلام می‌کند. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص نحوه استفاده از سیگنال‌های انجمن خبرگان به این قسمت مراجعه کنید.
بورس کالا طبقه بندی خاصی دارد و به چند بازار مختلف تقسیم‌بندی می‌شود:
۱- بازار فیزیکی
در بازار فیزیکی بورس کالا محصولات پتروشیمی، محصولات صنعتی و معدنی، محصولات کشاورزی و فرآورده‌های نفتی معامله می‌شوند. عمده محصولات این بازار توسط تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان این مواد انجام می‌شود.
انواع قراردادها در بازار فیزیکی بورس کالا به چهار روش صورت می‌گیرند:
۲- بازار فرعی
معاملات بازار فرعی بورس کالا همچون بازار فیزیکی است با این تفاوت که اموال غیرمنقول و کالاهایی که شرایط پذیرش در بازار فیزیکی را نداشته یا شرایط پذیرش در معاملات بازار فیزیکی را از دست می‌دهند، در این بازار معامله می‌شوند.
۳- بازار املاک و مستغلات
بازار املاک و مستغلات بورس کالا مربوط به عرضه یکجا املاک مسکونی، تجاری، اداری و یا اراضی کشاورزی است. در این بازار خرید املاک و مستغلات به روش حراج انجام شده و خریداران حقوقی و حقیقی می‌توانند در آن شرکت کنند.
۴- بازار مناقصه
بازار مناقصه بورس کالا مربوط به خرید و فروش کالاهای فیزیکی به روش مناقصه است. در مناقصه یک خریدار و چندین فروشنده وجود دارد. در این روش، خریدار درخواست کالای مورد نیاز خود را بر اساس قواعد مشخص ثبت می‌کند و فروشندگان متعدد با پیشنهاد قیمت‌های متفاوت، با یکدیگر رقابت می‌کنند. همان طور که مشخص است فروشنده‌ای که کمترین قیمت را پیشنهاد دهد، برنده خواهد شد.
۵- بازار مشتقه
بازار مشتقه بورس کالا به دو بخش قراردادهای آتی یا فیوچرز و قراردادهای اختیار معامله یا آپشن تقسیم‌بندی می‌شود.
در قراردادهای آتی، خریدار متعهد می‌شود کالای مشخصی را با قیمت توافق شده در زمان سررسید از فروشنده‌ی قرارداد بخرد. قراردادهای آتی دو طرفه هستند و امکان انجام معاملات خرید و معاملات فروش (بدون داشتن دارایی) در آنها وجود دارد.
فردی که در قرارداد آتی موقعیت فروش دارد، می‌تواند پیش از زمان سررسید معامله خود را ببندد. این فرد جهت بستن معامله، بایستی موقعیت معکوس یعنی موقعیت خرید با همان اندازه یا حجم اتخاذ کند.
خریدار در قرارداد اختیار معامله، اختیار (نه حق) خرید (اختیار خرید) یا فروش (اختیار فروش) یک کالا در زمان سررسید را خریداری می‌کند. در زمان سررسید اگر معامله به نفع خریدار باشد، آن را اجرا می‌کند اما اگر این قرارداد به سود خریدار نباشد، این اختیار را دارد که قرارداد را اجرا نکند.
۶- بازار مالی
در اوراق سلف موازی استاندارد، وجه نقد در زمان قرارداد پرداخت شده اما کالا در موعد سررسید تحویل داده می‌شود. خریدار اوراق سلف می‌تواند قبل از تاریخ سررسید این اوراق را در بازار ثانویه به فروش برساند.
همان طور که قبلا اشاره شد یکی از انواع معاملات در بورس کالا به روش نسیه است. عرضه‌کنندگانی (فروشندگان) که کالای خود را به روش نسیه فروخته‌اند به علت نیاز به نقد کردن مطالبات خود، مطابق با قوانین بورس کالا اقدام به انتشار اوراق خرید دین کالایی می‌کنند.
با خرید این اوراق توسط سرمایه‌گذاران، دِین ناشی از فروش نسیه برطرف می‌شود. به زبان ساده، عرضه‌کننده پس از فروش کالای خود، وجه آن را از سرمایه‌گذاران و بازار سرمایه دریافت می‌کند و سرمایه‌گذاران نیز از ارزش زمانی پول به تنزیل بهره می‌گیرند.
گواهی سپرده کالایی که با نام قبض انبار نیز شناخته می‌شود، اوراق بهاداری است که نشان‌دهنده مالکیت دارنده‌ی آن بر مقدار مشخصی از کالا است. برای مثال سرمایه‌گذاران با خرید گواهی سپرده کالایی سکه طلا از بورس کالا، سند تحویل تعداد مشخصی سکه طلا را از انبارهای بورس کالا به دست می‌آورند.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی با در اختیار داشتن یک یا چند کالای معین امکان کسب بازدهی افراد از تغییرات قیمت این کالاها را به وجود می‌آورند. صندوق‌های کالایی هم اکنون در دو دسته صندوق طلا (اوراق بهادار مبتنی بر طلا) و صندوق مبتنی بر محصولات کشاورزی (زعفران) جای می‌گیرند.
۱- املاک و مستغلات (مولد سازی)
تالار مولد سازی به عنوان یک بخش جدید در بورس کالا در اواخر تیرماه سال ۱۴۰۲ رونمایی شد. در این قسمت املاک مازاد دولتی قیمت‌گذاری شده و اطلاعیه عرضه آنها برای فروش قرار داده می‌شود.
۲- خودرو
خرید خودرو از بورس کالا یکی دیگر از بخش‌های جذاب این بازار است. در تالار خودرو، اطلاعات مربوط به عرضه خودرو (عرضه‌های گذشته و پیش رو)، قیمت در معاملات گذشته و سایر جزئیات مربوط به معاملات خودرو وجود دارد.
۳- شمش طلا
در تالار شمش طلا که یکی دیگر از بخش‌های جذاب بورس کالا برای سرمایه‌گذاران خُرد به حساب می‌آید، اطلاعات مربوط به گواهی سپرده شمش طلا و قراردادهای مشتقه آن (آتی) وجود دارد.
جهت ورود به بورس کالا مراحل زیر را انجام دهید:
اکثر کارگزاری‌ها انجام معاملات در بورس کالا را نیز پشتیبانی می‌کنند. در صورت نیاز، جهت مشاهده لیست کارگزاریهای بورس کالا به سایت بورس کالا مراجعه کنید.
پس از اخذ کد معاملاتی بورس کالا (کد مربوط به بازار فیزیکی) جهت خرید از بورس کالا مراحل زیر را انجام دهید:
در شکل زیر، لیست کالاها و قراردادهای فعال در بورس کالا به تفکیک بازار نشان داده شده است.
|
نوع بازار |
دارایی پایه |
|
بازار فیزیکی |
پلی اتیلن سبک و سنگین، زعفران، قیر و ... . |
|
بازار مالی (سلف استاندارد) |
خودروی وانت کارا، میلگرد، کلوخه سنگ آهن، سکه امامی و ... . |
|
بازار مالی (صندوق سرمایه‌گذاری کالایی) |
۱- طلا: آسمان آلتون، نهایت نگر، کیمیا زرین کاردان، صبا، زرفام آشنا، زرین آگاه، لوتوس، زرافشان امید ایرانیان، کیان، عیار مفید، کهربا ۲- کشاورزی: طلای سرخ نوویرا، گروه زعفران سحرخیز |
|
بازار مالی (گواهی سپرده کالایی) |
زعفران نگین، سکه طلا، شمش طلا، سنگ آهن، سیمان تیپ ۲، میلگرد، شیشه فلوت |
|
مشتقه (آتی) |
زعفران رشته‌ای بریده ممتاز (نگین)، نقره، صندوق طلای لوتوس، شمش طلای خام ۹۹۵ |
|
مشتقه (اختیار معامله) |
سکه امامی، قرارداد آتی زعفران نگین، قرارداد آتی صندوق طلای لوتوس، واحدهای صندوق طلای کهربا |
سابقه تجارت کالاها تقریبا مصادف با ظهور تمدن بشری است. با این وجود از قرن نوزدم میلادی به شکل سازمان‌یافته‌ای، بورس‌های کالایی در جهان با هدف رفع نیازمندی‌های اقتصادی و سامان دادن به بازار سنتی به وجود آمدند. امروزه خرید و فروش کالاها در بورس‌های کالا، مشکلات و موانع موجود در تجارت کالاها در بازارهای سنتی مانند مشکلات مربوط به قیمت‌گذاری و عرضه و تقاضا را حل کرده است.
از جمله بزرگترین بورس‌های کالا در جهان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بورس کالا در اغلب کشورهای جهان وجود دارد و ایران نیز از این قضیه مستثنی نیست.
از مهمترین مزایای بورس کالا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بورس کالا و فرصت‌های جذاب سرمایه‌گذاری در آن مانند خرید خودرو، طلا و قراردادهای دوطرفه آتی، امکان کسب بازدهی از بازار سرمایه ایران را برای کسانی که از دانش اقتصادی برخوردار هستند، دو چندان کرده است.
پیشنهاد می‌کنیم با استفاده از آموزش اقتصاد کلان، بهترین زمان جهت سرمایه گذاری در کالاهایی مانند طلا و خودرو را یاد گرفته و سرمایه خود را رشد دهید.
جهت آشنایی بیشتر با بورس کالا و قابلیت‌های آن از مقالات زیر استفاده کنید.
بورس کالا بازاری جهت خرید، فروش و معامله کردن انواع مواد اولیه مانند محصولات پتروشیمی، محصولات صنعتی و معدنی و کالاهایی مانند طلا و خودرو است.
جهت ورود به بورس کالا ابتدا مراحل اخذ کد بورس کالا را طی کنید. در مرحله بعدی حساب وکالتی افتتاح کنید و از طریق سامانه آنلاین کارگزاری مورد نظر خود، خرید و فروش کالاها یا ابزارهای مشتقه (معاملات آتی و اختیار معامله) را آغاز کنید.
تمام اشخاص با داشتن کد بورسی و کد بورس کالا می‌توانند در بورس کالا معامله کنند. با این وجود معاملات بخش فیزیکی در برخی محصولات مانند فلزات و مواد اولیه پتروشیمی‌ها به ثبت نام در سامانه‌های دیگری مانند وزارت صمت یا سایر ارگان‌ها نیاز دارد.
کد بازیابی به ایمیل و شماره موبایل ارسال شد
این کد حداکثر 5 دقیقه اعتبار دارد
نظرات :
YasnaPashaثه
1402-09-01درود به شما، ممنون میشم گواهی سپرده کالایی رو توضیح بدید.
مدیر وبسایت
1403-02-04درود به شما دوست عزیز گواه سپرده کالایی برگه‌ای است که به دارنده آن نشان می‌دهد تا مالکیت کالای مورد نظر را دارد. لذا شخص می‌تواند با مراجعه به انبارهای بورس کالا و تحویل گواهی سپرده، کالای مورد نظر را تحویل بگیرد.