تورم نقطه به نقطه چیست؟

تورم به معنای افزایش سطح عمومی قیمت کالاها و خدمات در یک بازه زمانی معین است و تورم نقطه به نقطه به معنای درصد تغییر شاخص قیمت (تغییر در میزان تورم) نسبت به ماه مشابه سال قبل است. به عنوان مثال هنگامی که مرکز آمار ایران، تورم نقطه به نقطه را در مرداد ماه ۱۴۰۳ منتشر ‌می‌کند، درصد تغییرات قیمت در مرداد ۱۴۰۳ را نسبت به تغییرات قیمت در مرداد ۱۴۰۲ نشان ‌می‌دهد. دقت داشته باشید که ماه‌های بین این دو بازه زمانی نادیده گرفته ‌می‌شوند.

تعریف تورم نقطه به نقطه به همراه مثال

تورم، یکی از فاکتورهای مهم اقتصاد کلان است که برای اندازه‌گیری آن معمولا از شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) استفاده ‌می‌کنند. شاخص قیمت مصرف کننده، میانگین وزنی قیمت سبدی از کالاها و خدمات شامل خوراکی‌ها، پوشاک، قبوض خدماتی، حمل و نقل، بهداشت، دخانیات و ... را در یک بازه زمانی معین اندازه‌گیری ‌می‌کند. تورم نقطه به نقطه، تغییر در درصد این شاخص را دو بازه زمانی متفاوت بدون در نظر گرفتن بازه‌های میانی نشان می‌دهد.

طبق داده‌های مرکز آمار ایران، تورم نقطه به نقطه خرداد ماه ۱۴۰۳، معادل ۳۱.۹٪ بوده است.

در ایران برای محاسبه تورم نقطه به نقطه، تغییرات عدد شاخص قیمت مصرف کننده نسبت به ماه مشابه سال قبل اندازه‌گیری ‌می‌شود. تورم نقطه‌ای ۳۱.۹ درصدی در خرداد ماه ۱۴۰۳ نشان ‌می‌دهد که به طور میانگین، خانوارها برای خرید سبدی از کالاها و خدمات یکسان، ۳۱.۹٪ بیشتر نسبت به خرداد ماه ۱۴۰۲ هزینه کرده‌اند.

تفاوت تورم نقطه به نقطه با تورم سالانه در چیست؟

تورم نقطه به نقطه و سالانه، هر دو درصد تغییرات قیمت را در فاصله ۱۲ ماه نشان ‌می‌دهند، با این تفاوت که تورم نقطه به نقطه تنها تغییرات قیمت یک ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل را نشان ‌می‌دهد و تغییرات ۱۰ ماه میانی را نادیده می‌گیرد اما تورم سالانه، درصد تغییرات قیمت را در ۱۲ ماه گذشته منتهی به ماه جاری نشان ‌می‌شود. به عنوان مثال، نرخ تورم سالانه در خرداد ماه ۱۴۰۳، درصد تغییرات قیمت از اردیبهشت ۱۴۰۲ تا خرداد ۱۴۰۳ (در مجموع ۱۲ ماه) را نشان ‌می‌دهد. جدول زیر طبق داده‌های مرکز آمار ایران، میزان شاخص قیمت مصرف کننده و نرخ تورم سالانه در خرداد ماه را نشان ‌می‌دهد.

آیا تورم نقطه به نقطه معیار درستی برای اندازه‌گیری تورم است؟

معیار درست برای اندازه‌گیری تورم، تورم سالانه است که اعتبار آن برای انجام محاسبات اقتصادی بیشتر است. نرخ تورم نقطه به نقطه، کاربرد کمتری بین اقتصاددانان دارد  و حتی برخی از آنها، اعتباری برای آن قائل نیستند. علاوه بر این، باید به این نکته اشاره کنیم که در کشور ما، گاها محاسبه قیمت‌ها در شاخص CPI، از سوی برخی اقتصاددانان و کارشناسان مورد تایید قرار نمی‌گیرد. به همین علت، درصد تورم واقعی ممکن است بیشتر از عدد اعلام شده توسط مراجع رسمی باشد.

نحوه تحلیل تورم نقطه به نقطه چگونه است؟

فرض کنید تورم نقطه به نقطه این ماه ۴۰٪ و تورم سالانه همین ماه معادل ۵۰٪ باشد. تحلیل تورم نقطه به نقطه، معیار دقیقی از تغییرات قیمت اجناس و خدمات طی یک سال گذشته، در اختیار ما نخواهد گذاشت چون فقط تغییرات قیمت را در دو ماه مشابه با یکدیگر مقایسه ‌می‌کند. با این حال تورم سالانه به ما نشان ‌می‌دهد که در طی ۱۲ ماه گذشته، خانوارها ۵۰٪ بیشتر برای خرید کالاها و خدمات هزینه کرده‌اند. این موضوع بدین معنی است که ارزش پول ملی ۵۰ درصد کمتر شده و کسانی که نتوانسته‌اند با سرمایه گذاری اصولی، ارزش پول خود را حفظ کنند، شرایط سخت‌تری داشته‌اند.

چگونه خود را در برابر آسیب ناشی از افزایش تورم نقطه به نقطه محافظت کنیم؟

در ابتدا بهتر است به جای تورم نقطه به نقطه از تورم سالانه استفاده کنیم. برای محافظت از تورم در سطح کلان، دولت‌ها باید سیاست‌های گذاری مناسبی را اتخاذ کنند. در سطح شخصی، افراد در هر طبقه اجتماعی و با هر میزان از سرمایه باید روش اصولی سرمایه گذاری به خصوص در بازارهایی همچون طلا را آموزش ببینند. آموزش این اصول در گرو درک متغیرهای اقتصادی است. به همین دلیل مجموعه آموزش بورس با هدف ارتقای سطح سواد اقتصادی، رشد درآمد مردم و سرمایه گذاری موفق در بازارهای مالی به ویژه طلا، دوره جامع رشد اقتصادی با متد SMI را با تدریس استاد هومن مقراضی تدارک دیده است.

در این دوره کاربردی، در وهله اول روش حفظ ارزش سرمایه در برابر تورم آموزش داده می‌شود. در وهله بعدی، فراجویان می‌توانند نرخ بازدهی خود را بیشتر از تورم کرده تا سود واقعی به دست بیاورند. با فرض تورم سالانه ۵۰ درصدی، شخصی که با سرمایه‌گذاری، دارایی خود را از ۱۰۰ میلیون به ۱۵۰ میلیون تبدیل کرده، تنها ارزش دارایی خود را حفظ کرده است اما فردی که با سواد اقتصادی و سرمایه‌گذاری اصولی توانسته دارایی ۱۰۰ میلیونی خود را در همین بازه زمانی به ۲۰۰ میلیون تومان تبدیل کند، به مقدار ۵۰ میلیون تومان بازدهی واقعی داشته است.

سخن پایانی

در این مقاله به تعریف تورم نقطه به نقطه پرداخته و دانستیم درصد تغییرات شاخص قیمت نسبت به ماه مشابه سال قبل، معیاری برای اندازه‌گیری تورم نقطه‌ای است. با این حال، میزان اعتبار تورم سالانه، بیشتر بوده و مبنای محاسبات اقتصاددانان، سیاست‌گذاران و سرمایه‌گذاران است.

جهت آشنایی با سایر موضوعات اقتصادی مرتبط با سرمایه گذاری از مقالات زیر استفاده کنید.

• بهترین سرمایه‌گذاری در زمان تورم
• رابطه نرخ بهره و تورم| آیا افزایش نرخ بهره منجر به کاهش تورم می‌شود؟
• بررسی اثرات تورم بر سرمایه گذاری
• اثرات تورم در اقتصاد
• اَبَر تورم چیست؟ | راه های مقابله با تورم پُر سرعت
• تورم خزنده چیست؟
• تورم منفی چیست و چگونه ایجاد می‌شود؟
• علت‌ها و دلایل تورم اقتصادی چیست؟
• انواع تورم در اقتصاد از دیدگاه های مهم اقتصادی

سوالات متداول

۱- نحوه محاسبه تورم نقطه به نقطه چگونه است؟

برای محاسبه تورم نقطه به نقطه در ایران، تغییرات عدد شاخص در ماه جاری را نسبت به ماه مشابه سال قبل را اندازه‌گیری کرده و به صورت درصد اعلام ‌می‌کنند. به عنوان مثال، اگر عدد شاخص قیمت در مهر ۱۴۰۳ معادل ۱۶۰ و عدد شاخص قیمت در مهر ۱۴۰۲ معادل ۱۰۰ باشد، تورم نقطه به نقطه در مهر ماه ۱۴۰۳ برابر با ۶۰٪ خواهد بود.