سکه تمام بخریم یا نیم سکه؟ نحوه محاسبه حباب سکه

• Sep 13 2022

خرید سکه به عنوان یکی از روش‌های سرمایه گذاری در ایران طرفداران زیادی دارد اما خیلی از افراد نمی دانند که کدام نوع سکه برای سرمایه گذاری مناسب تر است و این سوال مهم که ربع سکه بخریم یا نیم یا تمام؟ همیشه پیش روی آن‌ها است. در این مقاله قصد داریم بهترین نوع سکه برای سرمایه گذاری و روش محاسبه حباب سکه را به شما یاد دهیم تا هر وقت خواستید بتوانید با توجه به شرایط مختلف بهترین سکه طلا برای خرید را انتخاب کنید. در قسمت قبلی توضیح دادیم که چه نوع طلایی برای سرمایه‌گذاری بهتر است، اما در این قسمت با ذکر تمام جزئیات بهترین نوع سکه برای سرمایه گذاری را به شما معرفی می کنیم.

انواع مختلف سکه در بازار ایران

در بازار ایران انواع مختلفی از سکه های طلا در وزن های مختلف وجود دارد که هر کس می تواند با توجه به بودجه خود یکی از آن‌ها را انتخاب کند.

نکته: پنج سکه بالا عیار 21.6 دارند اما سکه پارسیان با عیار 18 جز دسته های سکه به حساب نمی آید.

سکه بهار آزادی یا سکه طرح قدیم

 سکه تمام یا سکه بهار آزادی از سال ۱۳۵۸ تا سال ۱۳۷۰ در ایران ضرب می شده است. در سال ۱۳۷۰ بود که طراحی جدیدی برای سکه ها تصویب شد و سکه طرح جدید پا به عرصه وجود گذاشت. به همین علت به سکه های تمامی که در فاصله سال‌های ۱۳۵۸ تا ۱۳۷۰ ضرب شده اند، سکه طرح قدیم یا سکه بهار آزادی گفته می شود.

سکه بهار آزادی
وزن	۱۳۵۹۸/۸ گرم
مقدار طلای خالص	۳۲۲۳۸۲/۷ گرم
قطر دایره	۲۲ میلیمتر
عیار	۶/۲۱-۱۰۰۰*۹۰۰

سکه امامی یا سکه طرح جدید

از سال ۱۳۷۰ به بعد طرح سکه ها تغییر پیدا کرد و در آن از تصویر امام خمینی استفاده شد. به همین دلیل به این سکه ها سکه امامی یا سکه طرح جدید گفته می شود. با وجود یکی بودن وزن سکه طرح جدید و قدیم، به دلایل نامعلومی قیمت سکه طرح جدید در بازار کمی بیشتر از طرح قدیم است. بانک مرکزی به دلیل جلوگیری از اختلاف قیمتی سکه هایی که در سال های جدیدتر ضرب می شوند سکه هایی که از سال ۱۳۸۷ به بعد ضرب شده اند را با تاریخ ۱۳۸۶ روانه بازار کرده است. در بازار نرخ سکه امامی برای سنجش وضعیت کلی آن در نظر گرفته می شود و قیمت سایر سکه ها تحت تاثیر آن است.

پیشنهاد مطالعه: ورود به بورس ایران

سکه امامی
وزن	۱۳۵۹۸/۸ گرم
مقدار طلای خالص	۳۲۲۳۸۲/۷ گرم
قطر دایره	۲۲ میلیمتر
عیار	۶/۲۱-۱۰۰۰*۹۰۰

نیم سکه

نیم سکه یکی دیگر از سکه های طلا است که کار ضرب آن از سال ۱۳۵۸ شروع شده و تا زمان حال ادامه پیدا کرده است.

نیم سکه
وزن	۰۶۶۵/۴ گرم
مقدار طلای خالص	۶۶۱۱۹۱/۳ گرم
قطر دایره	۱۹ میلیمتر
عیار	۶/۲۱-۱۰۰۰*۹۰۰

ربع سکه

ربع سکه هم از سال ۱۳۵۸ ضرب آن شروع شده و تا زمان حال ادامه پیدا کرده است.

نیم سکه
وزن	۰۳۳۲۵/۲ گرم
مقدار طلای خالص	۸۳۰۵۹۵۵/۱ گرم
قطر دایره	۱۶ میلیمتر
عیار	۶/۲۱-۱۰۰۰*۹۰۰

سکه گرمی

سکه گرمی یکی دیگر از انواع سکه های موجود در بازار ایران است که ضرب آن از سال ۱۳۸۹ آغاز شده است.

سکه گرمی
وزن	۰۱/۱ گرم
مقدار طلای خالص	۹۰۹/۰ گرم
قطر دایره	۳/۱۳ میلیمتر
عیار	۶/۲۱-۱۰۰۰*۹۰۰

سکه پارسیان

سکه پارسیان در سالهای اخیر به بازار سکه ایران اضافه شده است. علت آن هم افزایش قیمت طلا و کاهش قدرت خرید مردم در سالهای گذشته بوده است. این سکه ها با وزن های مختلفی (کمتر و بیشتر از یک گرم) در بازار وجود دارند. عیار سکه پارسیان برخلاف سایر سکه های موجود در بازار ایران ۱۸ است. بنابراین سکه پارسیان به دلیل عیار پایین جز دسته سکه ها به حساب نمی آید. برای خرید بهترین نوع سکه پارسیان باید به مغازه هایی که مجوزهای لازم را از صنف طلافروشان گرفته و این مجوز را در معرض دید خریداران قرار داده‌اند، مراجعه کنید. هنگام خرید سکه های پارسیان پرسی باید به وزن و عیار آن‌ها توجه کنید.

پیشنهاد مطالعه: دوره جامع آموزش بورس تهران

عوامل تاثیرگذار بر قیمت سکه و میزان سود حاصله از فروش آن

عوامل مختلفی بر قیمت سکه تاثیرگذار هستند. عواملی که در هنگام فروش آن، بر میزان سود شما تاثیر می گذارند. به طور کلی برای خرید و فروش سکه باید مواردی که در ادامه بیان می کنیم را بدانید. دقت کنید که هیچ کدام از موارد زیر به صورت تکی و جداگانه نباید مبنای تصمیم گیری شما برای خرید و فروش سکه قرار بگیرند.

میزان تقاضا

هرچه میزان تقاضای سکه زیادتر باشد، قیمت آن بیشتر شده و موقع فروش سود شما بیشتر خواهد بود. معمولا ربع سکه تقاضای بیشتری در بازار دارد به همین علت معمولا حباب ربع سکه نسبت به سایر سکه ها بیشتر است.

حباب سکه

 به تفاوت قیمت روز سکه و ارزش ذاتی آن حباب سکه گفته می شود. قیمت طلا و سکه در ایران به طور کلی متاثر از قیمت اونس جهانی طلا و ارزش دلار در بازار داخلی است. زمانی که قیمت طلای جهانی افزایش پیدا می کند، انتظارات برای افزایش قیمت سکه در ایران افزایش پیدا کرده و همین موضوع باعث اضافه شدن قیمت سکه می شود. قیمتی که ممکن است بیشتر از ارزش ذاتی آن باشد.

زمان خرید سکه

به صورت کلی برخی ماه های سال قیمت سکه ارزان تر است. به جز این مورد عواملی مثل قیمت اونس جهانی و دلار آزاد در زمان خرید سکه تاثیرگذار هستند.

مدت زمان نگه داری

 سرمایه گذاری در سکه یا به صورت بلند مدت انجام می شود و یا کوتاه مدت. بنابراین شما ابتدا باید زمان سرمایه گذاری خود را انتخاب کرده و بعد با توجه به آن نوع سکه را انتخاب کنید. در ادامه این که کدام سکه در کوتاه مدت سود بیشتری دارد و کدام یک در بلند مدت بیشتر توضیح خواهیم داد.

بررسی تغییرات قیمت سکه در بازه زمانی یک ساله

برای انتخاب بهترین سکه برای سرمایه گذاری بگذارید با هم نگاهی به تغییرات قیمت سکه در بازه یک ساله سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۰ بیندازیم. در این تحلیل قصد داریم ۴ نوع سکه یعنی سکه گرمی، ربع سکه، نیم سکه و سکه بهار آزادی را با یکدیگر مقایسه کنیم.

پیشنهاد مطالعه: سبد پیشنهادی سهام بورس تهران

اگر به نمودار بالا دقت کنید می بینید که میزان نوسانات سکه ها تقریبا مشابه یکدیگر است. اگر دوباره به شکل بالا نگاه کنید متوجه می‌شوید که اردیبهشت ماه بهترین زمان خرید سکه بوده است اما این قضیه بدین معنا نیست که در همه سال‌ها اردیبهشت، بهترین زمان خرید سکه است. عوامل دیگری هم در این مورد دخیل هستند که در ادامه بیشتر درباره آن‌ها توضیح می دهیم.

آیا می توانید حدس بزنید که کدام نوع سکه بیشترین بازدهی را در این سال داشته است؟ در قسمت بعدی به این سوال جواب خواهیم داد.

میزان رشد سکه در بازه زمانی یکساله

در این قسمت میزان بازدهی انواع سکه در بازه یک سال گذشته را با یکدیگر مقایسه می کنیم.

همان طور که می بینید در یک سال اخیر، سکه گرمی بیشترین بازدهی را نسبت به سکه های دیگر داشته است اما این موضوع لزوما بدین معنا نیست که همیشه همین اتفاق می افتد. این نکته را به ذهن بسپارید که اگر در یک سال گذشته، یک عدد سکه گرمی را خریده و نگهداری می کردید، ۱۳۵ درصد سود می کردید اما اگر بخواهید سکه خود را در زمان بیشتری مثلا ۵ سال نگه داری کنید چه؟

میزان رشد سکه در بازه زمانی پنج ساله

بگذارید نگاهی به میزان رشد سکه در پنج سال گذشته بیندازیم و ببینیم کدامیک از سکه ها درصد سود بیشتری نصیب صاحبانشان کرده اند.

پیشنهاد ویژه: اصول نوسان گیری در بورس تهران

همان طور که در شکل بالا می بینید بیشترین درصد سود متعلق به سکه بهار آزادی است. با این که سکه گرمی در بازه یک ساله بیشترین بازدهی را داشته اما در بازه بلند مدت پنج ساله کمترین میزان بازدهی را نسبت به سایر سکه ها کسب کرده است.

نحوه محاسبه حباب سکه

یکی از مواردی که می تواند در تصمیم انتخاب سکه مناسب برای خرید به خریداران کمک کند، قیمت واقعی سکه یا همان ارزش ذاتی آن است. حتما شنیده‌اید که موقع فروش سکه مبلغی از قیمت آن کسر می‌شود. یکی از عوامل تاثیرگذار در این قضیه، حباب سکه و میزان تقاضای آن است. در این میان بهترین سکه برای سرمایه گذاری، سکه تمام است چون میزان حباب آن کمتر است و موقع فروش مبلغ کمتری از قیمت آن کم می‌شود اما حباب سکه چیست و چطور می‌توان آن را محاسبه کرد؟

همان طور که قبلا هم اشاره کردیم حباب سکه تفاوت میان ارزش ذاتی سکه و قیمت روز سکه است.

قیمت روز سکه که در بازار وجود دارد و کاملا مشخص است. بنابراین فقط کافی است نحوه محاسبه ارزش ذاتی سکه را بدانید. با داشتن این فرمول به راحتی می توانید میزان حباب سکه را به دست بیاورید. فرمول ارزش واقعی سکه را می توانید در شکل زیر ببینید.

عیار سکه

همان طور که در ابتدای متن اشاره کردیم، عیار سکه های طلا در ایران 21.6 است. عیار 24 به معنای خلوص 100 درصد طلا است و عیار 18 به معنای خلوص 75 درصدی است.

اگر عدد 21.6 را به 24 تقسیم کنیم عدد 0.9 به دست می آید. می توانیم به جای این تقسیم، مستقیما از عدد 0.9 در فرمول بالا استفاده می کنیم.

اونس طلا

هر اونس طلا معادل 31.103431 گرم است. از آنجایی که برای محاسبه قیمت سکه وزن آن به گرم را حساب می کنیم و قیمت طلای جهانی هم برای هر اونس محاسبه می شود باید در فرمول بالا، قیمت اونس طلا را به 31.1 تقسیم کنیم.

پیشنهاد ویژه: آموزش رایگان بورس تهران

دلار

قیمت دلار آزاد در بازار داخلی را باید به ریال در این فرمول وارد کنید.

حق ضرب سکه

حق ضرب سکه عددی ثابت و معادل 50000 ریال است.

مالیات بر ارزش افزوده

نکته آخر در مورد قیمت سکه این است که خریدار سکه باید در زمان خرید سکه به اندازه 9 درصد مالیات بدهد.

حباب مثبت و منفی در سکه

وقتی ارزش ذاتی سکه را به دست آوردیم می توانیم آن را از قیمت روز سکه کم کنیم.

• زمانی که قیمت روز سکه بیشتر از ارزش ذاتی باشد، سکه حباب مثبت دارد. پس بهتر است در این زمان خرید نکنید.
• زمانی که قیمت روز سکه کمتر از ارزش ذاتی باشد، سکه حباب منفی دارد. پس این حالت بهترین زمان خرید سکه است.

مثال هایی از نحوه محاسبه حباب سکه

در این قسمت با توجه به زمان نگارش مقاله، اعداد مربوط به هر کدام از مقادیر فرمول محاسبه حباب سکه را در فرمول آن جایگذاری کرده و میزان حباب سکه را به دست آورده‌ایم. ما برای استفاده راحت تر، فرمول حباب سکه را در اکسل قرار داده‌ایم، شما هم می‌توانید این کار را انجام دهید.

مثال اول؛ محاسبه ارزش واقعی نیم سکه

در زمان نگارش مقاله، داده های فرمول حباب سکه به قرار زیر است:

قیمت دلار: 273800 ریال

قیمت گرم طلای جهانی: قیمت روز انس جهانی (1830) تقسیم بر وزن هر اونس (31.1)

وزن نیم سکه: 4.0665 گرم

حق ضرب سکه: 50 هزار ریال

مالیات بر ارزش افزوده: 9 درصد

همان طور که می بینید قیمت نیم سکه در زمان نگارش مقاله حدود 15 درصد حباب مثبت دارد یعنی حدود 880 هزار تومان بیشتر از ارزش واقعی آن است.

مثال دوم؛ محاسبه ارزش واقعی نیم سکه

اگر همان مقادیر بالا را برای ربع سکه اعمال کنیم مطابق شکل زیر به 28 درصد حباب مثبت برای ربع سکه می رسیم.

پیشنهاد ویژه: آموزش تابلو خوانی، نوسان گیری و سایر ترفند های بورس تهران

تفاوت سکه امامی و سکه بهار آزادی

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ضرب سکه های پهلوی متوقف شد. در واقع دولت از سال ۱۳۵۸ به مناسبت بهار آزادی و پیروزی شروع به ضرب سکه های طلا کرد که به آن‌ها سکه بهار آزادی گفته می شود. ضرب این سکه ها تا سال ۱۳۷۰ ادامه داشت اما پس از آن طرح سکه ها عوض شد و تصویر امام خمینی روی سکه های تمام نقش بست. به همین علت به سکه هایی که از سال ۵۸ تا ۷۰ ضرب شده اند، سکه بهار آزادی یا سکه طرح قدیم گفته می شود و به سکه هایی که پس از سال ۷۰ ضرب شده اند سکه امامی یا سکه طرح جدید گفته می شود.

این دو سکه هیچ تفاوتی از نظر وزن و عیار ندارند اما چون در زمان اولین ارائه سکه های طرح جدید قیمت آن کمی بیشتر بود این تفاوت قیمت تا زمان حاضر نیز ادامه پیدا کرده است. علاوه بر این سکه امامی تقاضای بیشتری دارد به همین دلیل قیمت آن بیشتر است. این تفاوت قیمت در زمان نگارش مقاله حدود ۷۰۰ هزار تومان است.

بد نیست در این قسمت تفاوت حباب سکه امامی با بهار آزادی را با مثال توضیح دهیم. در شکل زیر با استفاده از همان مقادیر موجود در مثال‌های بالا میزان حباب سکه امامی محاسبه شده است.

پیشنهاد مطالعه: سرمایه گذاری در بازار بورس ایران

همان طور که می بینید میزان حباب سکه امامی ۱۱ درصد است. حال بگذارید حباب سکه بهار آزادی که از نظر وزنی کاملا مشابه سکه امامی است را محاسبه کنیم.

از مثال های بالا می توان این طور نتیجه گیری کرد که سکه بهار آزادی کمترین حباب را دارد. بنابراین به هنگام خرید سکه به حباب آن دقت کنید و سکه ای را بخرید که قیمت آن به ارزش ذاتی آن نزدیک تر باشد اما آیا حباب مثبت همیشه به معنای عدم خرید و حباب منفی سکه به معنای فرصت مناسب خرید سکه است؟

نکات طلایی درباره رابطه حباب سکه و خرید آن

در این قسمت نکات مهمی که به هنگام خرید سکه حتما باید به آنها دقت کنید را توضیح می دهیم.

• همیشه حباب منفی به معنای فرصت خرید نیست.

فرض کنید با توجه به فرمول محاسبه حباب سکه به این نتیجه می رسیم که سکه تمام حدود ۹۰۰ هزار تومان حباب منفی دارد. آیا در این حالت حتما باید سکه خرید؟

در چنین شرایطی که قیمت سکه کمتر از ارزش ذاتی آن است انتظار داریم افراد زیادی برای خرید سکه اقدام کنند ولی چنین اتفاقی در بازار رخ نمی دهد به نظر شما علت این امر چیست؟ یکی از دلایل این اتفاق می تواند مربوط به این موضوع باشد که فعالان بازار انتظار کاهش قیمت دلار و اونس جهانی طلا را دارند. بنابراین اگر چه در این حالت قیمت سکه ارزان است ولی با توجه به پیش بینی های فعالان بازار ممکن است در چند ماه آینده قیمت سکه باز هم ارزان تر شود به همین دلیل است که تعداد خریداران سکه در مقایسه با حباب منفی آن در چنین شرایطی زیاد نیست.

پیشنهاد مطالعه: قوانین کارگزاری در بورس

• همیشه حباب مثبت به معنای صرف نظر از خرید سکه نیست.

فرض کنید با توجه به فرمول محاسبه حباب سکه به این نتیجه می رسیم که سکه تمام حدود ۹۰۰ هزار تومان حباب مثبت دارد. آیا در این حالت نباید سکه خرید؟

گاهی اوقات فعالان بازار در شرایطی که قیمت سکه گران است هم اقدام به خرید می کنند. در چنین حالتی آن‌ها افزایش قیمت دلار داخلی و اونس جهانی طلا را پیش بینی کرده و به این نتیجه می رسند که به علت گران تر شدن سکه در ماه های آینده، در زمان حاضر هم که قیمت روز سکه بیشتر از ارزش ذاتی آن است، سکه ارزش خرید دارد. بنابراین شما هم بایستی پیش بینی های خود از قیمت دلار آزاد و اونس جهانی طلا را به هنگام خرید سکه در نظر داشته باشید. در واقع با این روش می توانید حباب های احتمالی در آینده را پیش بینی کنید.

حال می توانید به سوال سکه تمام بخریم یا نیم سکه با قطعیت بیشتری جواب بدهید. همان طور که توضیح دادیم میزان حباب سکه بهار آزادی از سایر سکه ها کمتر است و در زمان فروش نسبت به سایر سکه ها مبلغ کمتری از آن کم می شود. علاوه بر این در پنج سال گذشته بیشترین بازدهی در میان سکه ها متعلق به سکه بهار آزادی بوده است. بنابراین بهترین سکه برای سرمایه گذاری، سکه بهار آزادی است. شما می توانید با توجه به فرمول محاسبه سکه در هر زمان میزان ارزش واقعی سکه ها را محاسبه کرده و آن را با قیمت روز بازار مقایسه کنید. در نهایت با توجه به میزان حباب مثبت و منفی و پیشبینی دقیقی که از آینده قیمت دلار و اونس جهانی طلا می کنید می توانید به صورت هوشمندانه بهترین نوع سکه را برای سرمایه گذاری در طلا بخرید.

پیشنهاد مطالعه: 10 نکته طلایی که باید در بورس بدانید

سوالات متداول

۱- بهترین سکه گرمی برای سرمایه‌گذاری چیست؟

سکه گرمی یک نوع دارد که وزن آن ۰۱/۱ گرم و ۲۲ عیار است. البته سکه پارسیان یک گرمی هم وجود دارد که ۱۸ عیار است.

۲- موقع فروش سکه چقدر از مبلغ آن کم می شود؟

قانون مشخصی برای این مورد وجود ندارد ولی معمولا قیمت خرید سکه کمتر از قیمت فروش آن است. هر چه میزان حباب سکه کمتر باشد موقع فروش مبلغ کمتری از ارزش آن کاسته می شود. بنابراین بهتر است سکه تمام بخرید چون میزان حباب آن نسبت به سایر سکه ها کمتر است. در متن مقاله نحوه محاسبه حباب سکه آموزش داده شده است.

۳- سکه امامی بخریم یا بهار آزادی؟

سکه امامی و بهار آزادی از نظر وزن و عیار کاملا مشابه یکدیگر هستند اما در بازار تقاضای بیشتری برای سکه امامی وجود دارد به همین دلیل قیمت آن و به طبع حباب آن نیز بیشتر است. بهتر است سکه ای را بخرید که حباب کمتری دارد و ارزش واقعی آن به ارزش روز بازار نزدیک تر و یا کمتر است. در متن مقاله نکات طلایی درباره رابطه حباب سکه و خرید آن توضیح داده شده است.