تئوری داو (Dow Theory) چیست؟

اصل تحلیل تکنیکال امروزی ریشه در تئوری داو دارد که توسط آقای چارلز داو (Charles Dow)، اولین سردبیر وال‌استریت ژورنال و یکی از بنیانگذاران Dow Jones and Company بود مطرح شد.

نظریه داو حتی قبل از کشف کندل‌ها توسط ژاپنی‌ها، در جهان غرب به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته و در واقع می‌توان گفت که معامله گران قسمت مهمی از آموخته‌های خودشان را از ترکیب کندل استیک ها و تئوری داو بدست آوردند.

تاریخچه مختصری از تئوری داو

تئوری داو (Dow Theory) اولین بار توسط سردبیر آمریکایی به نام چارلز هنری داو (Charles Henry Dow) متولد شد. آقای داو در سال‌های ۱۸۵۱ تا ۱۹۰۲ زندگی می‌کرد و به همراه ادوارد جونز و چارلز برگسترسر، کمپانی بزرگ انتشاراتی Dow Jones & Company‌ را تأسیس کردند و میانگین صنعتی داوجونز را در سال 1896 توسعه دادند.

زیرمجموعه‌های این کمپانی شامل:

1. مجله‌ی معروف وال استریت ژورنال (The Wall Street Journal)
2. روزنامه‌ی Financial News
3. مجله‌ی Private Equity News‌

شاخص معروف داوجونز نیز از اسم آقای داو و آقای جونز گرفته شده است. (شاخص‌ها در بازارهای مالی، نشان‌ دهنده‌ی میانگین سهام‌های مختلف آن بازار بوده و قابل خرید و فروش هستند.)

البته آقای داو در دوران حیات خود موفق به انتشار تئوری خود نشد و پس از مرگش، آقای ویلیام همیلتون (William Hamilton) کار او را ادامه داد و البته اعتبار زیادی به William P Hamilton تعلق دارد زیرا این مقالات را با نمونه های مرتبط در یک دوره 27 ساله گردآوری کرد.

سرانجام در سال ۱۹۳۲ شخصی به نام رابرت ریا (Robert Rhea) نوشته‌های موجود را جمع‌آوری و با عنوان تئوری داو منتشر کرد.

پیشنهاد مطالعه: فارکس

تئوری داو چیست؟

تئوری داو به بررسی دو شاخص می پردازد:

طبق این تئوری، زمانی می‌توان گفت اقتصاد کشوری خوب است که هر دو شاخص همگرا و در یک روند صعودی قرار گرفته باشند. اگر یکی از شاخص‌ها مثلا شاخص صنعتی رو به رشد باشد، توقع داریم شاخص حمل و نقل هم مثبت و رو به رشد باشد، در غیر این صورت اگر واگرایی بین این دو شاخص به وجود بیاید هشداری بر تغییر روند شرایط اقتصادی خواهد بود و آقای داو معتقد بود هر اتفاقی که در بازار رخ می‌دهد در نهایت تاثیر خودش را روی عرضه و تقاضا می‌گذارد.

برای مثال یک کمپانی گزارش درآمد سالیانه و یا ماهیانه بسیار خوب و مثبتش را منتشر می‌کند، این خبر، خیلی سریع تاثیرخود را روی بازار می‌گذارد.

این اخبار مثبت از شرکت یا کمپانی، باعث افزایش تقاضا برای خرید سهام شده و سهام داران آن شرکت دیگر حاضر نیستند تا سهام ارزنده خود را در قیمت های فعلی به فروش بگذارند، بنابراین با افزایش تقاضا برای خرید سهام و کاهش عرضه مواجه می شویم، در این حالت افزایش تقاضا و کمبود عرضه، سهام شرکت افزایش می یابد.

این افزایش سهام تا زمانی ادامه می یابد که سهامداران حاضر به عرضه سهام خود باشند و یا نگه داری سهام با قیمت حال حاضر دیگر ارزش نداشته باشد، در صورت تناسب میزان عرضه به تقاضا قیمت ها به تعادل می‌رسند.

تئوری داو اولین نظریه‌ای بود که توضیح داد بازار سهام بصورت روندها حرکت می‌کند. در حالی که در طی زمان و در طول سال ها چیزهای زیادی در بازارهای سهام تغییر کرده است اما اصول پایه ای تئوری داو همچنان پابرجاست.

مشاهده بیشتر: ۶ کتاب آموزش فارکس

اصول نظریه داو

نظریه داو بر اساس 6 اصل و باور ساخته شده است که به آن اصول نظریه داو می‌گویند که در ادامه به معرفی این 6 اصل می‌پردازیم:

1. بازار حتی با  وجود اخبار و عوامل بیرونی خود را اصلاح می‌کند

 بازار اصولا براساس فرضیه بازارِ کارآمد (EMH = Efficient Market Hypothesis) رفتار می‌کند، یعنی برای مثال: قیمت فعلی هر شاخص نسبت به وضعیت مجموعه عوامل تأثیرگذار بیرونی در بازار تعیین می‌شود و تغییر می‌کند که از جمله این عوامل می‌توان: اخبار اقتصادی، گزارش سود و ضرر کمپانی‌های بزرگ، بحران بانکی، جنگ، خشکسالی، قیمت شاخص‌های مختلف و یا حتی احساسات سرمایه ‌گذارها باشد، اما طبق فرضیه بازار کارآمد، قیمت سهام شرکت‌ها و شاخص‌ها اصولا در یک محدوده‌ی منصفانه خرید و فروش می‌شود، البته نقدهایی هم به این قضیه وارد است مثل اثر ژانویه که در ماه اول هر سال معمولاً سرمایه‌گذاران سود بالاتری نصیبشان می‌شود .

مشاهده بیشتر: چه رویدادهایی بر بازار فارکس تاثیر می‌گذارد؟

2. بازار دارای سه روند اصلی است

طبق اصل دوم تئوری داو، حرکت قیمت در بازار، بر اساس روند (Trend) می‌تواند ۳ نوع مختلف داشته باشد:

روند اولیه یا اصلی (major trend):

روند اولیه همان حرکت اصلی و میجر بازار است، این روند مشخص می‌کند که بازار در بلند مدت به کدام سمت حرکت خواهد کرد و اصولاً ماه ها و یا سال‌ها به طول می‌انجامد و در یک سهام حداقل قیمت 20% افزایش می یابد.

روندهای ثانویه یا اصلاحی (Secondary trends):

بعد از روند اصلی، بازار استراحت می‌کند که روند ثانویه نام دارد و این حرکت بازار را می‌توان حرکت‌های اصلاحی برای روند‌های اولیه در نظر گرفت، زیرا در خلاف جهت روند میجر شکل می‌گیرند ، مثلاً اگر روند اولیه به صورت صعودی (Bullish‌)‌  باشد، روند اصلاحی آن به صورت نزولی (Bearish) خواهد بود، روندهای اصلاحی اصولا بین 3 هفته تا 13 هفته طول می‌کشند.

روندهای جزئی (Minor trends):‌

منظور از روندهای جزئی، همان نوسانات روزانه بازار در قیمت دارایی‌هاست که البته به عنوان نویز (Noise) بازار هم شناخته می‌شوند، البته این روندها هم می‌توانند تا هفته‌ها طول بکشند ولی جهت آن‌ها همواره برخلاف روندهای فرعی (یعنی در جهت روند اولیه) خواهد بود.

پیشنهاد ویژه: اقتصاد کلان

3. هر روند اصلی شامل ۳ مرحله است

قانون داو تنها به قانون سه موجی محدود نمی‌شود، بلکه طبق نظریه ایشان هر موج میجر و اصلی خود شامل سه مرحله است که به ترتیب:

I. مرحله جمع‌آوری (Accumulation):

سرمایه ‌گذاران باهوش و بلند مدت در این دوره با اطلاعاتی که سریع‌تر از افراد عادی از گسترش شرکت و یا بهبود بیزینسی بدست می‌آورند، شروع به خرید و یا فروش سهام می‌کنند و منتظر بالا رفتن یا پایین آمدن قیمت سهام می‌‌مانند، جالب است که این حرکت، همیشه در خلاف جهت پیشبینی اکثریت فعالان بازار اتفاق می‌افتد.

II. مرحله مشارکت عمومی (Public participation):

در این موقع تعداد بیشتری از افراد حاضر در بازار فرصت‌هایی را که سرمایه‌ گذاران باهوش می‌دیدند را مشاهده می‌کنند، در نتیجه عموم مردم به طور فعال شروع به خرید و یا فروش مثل معامله گران حرفه‌ای می‌کنند و احساسات مثبتی در بازار شکل می‌گیرد که منجر به ورود عده‌ی بیشتری در جهت روند فعلی می‌شود، در طی این فاز قیمت‌ها به طور مداوم بالا یا پایین (مطابق روند اصلی) حرکت می‌کند.

مشاهده بیشتر: تحلیل سنتیمنتال یا تحلیل احساسات در بازارهای مالی

III. مرحله زیاده‌روی یا ترس (Excess or Panic):

در فاز سوم، این همان مرحله‌ای است که عده‌ای که احساس می‌کنند از بازار جا مانده‌اند، وارد بازی شده و در محدوده‌ای که قیمت بیش از حد بالا/پایین رفته، وارد معامله می‌شوند، اما روند در نزدیکی پایان خودش قرار دارد. در این شرایط سرمایه‌ گذاران باهوش و حرفه‌ای که جهت بازار در دست آن ها بود شروع به فروش سهام خود می‌کنند، برای مثال سهام خود را در بورس به افرادی می‌فروشند که هنوز متوجه نزدیک بودن پایان روند نشده‌اند، سود خود را ذخیره می‌کنند و از بازار خارج می شوند.

4. همه شاخص ها باید با یکدیگر تایید شوند

در اصل چهارم داو، برای ایجاد یک روند جدید در بازار، شاخص های فرضی داو یا میانگین های بازار باید یکدیگر را تایید کنند، به این معنی که نمی‌توان روند کلی یک بازار را صعودی یا نزولی دانست وقتی یک شاخص صعودی شده ولی شاخص دیگری همچنان نزولی است. وقتی در یک شاخص سیگنالی ایجاد می‌شود شاخص های دیگر هم با این سیگنال باید مطابقت داشته باشند، مثلا یک شاخص، مانند میانگین صنعتی داوجونز، روند صعودی اولیه جدیدی را تایید می‌کند، اما شاخص دیگری در روند نزولی اولیه باقی می‌ماند، بنابراین معامله گران نباید تصور کنند که روند جدیدی آغاز شده است چون شاخص‌ها یکدیگر را تایید نکرده‌اند.

البته اصل ارتباط شاخص ها باهم مربوط به حدودا صد سال گذشته است و در حال حاضر با تنوع زیاد شاخص‌ها نمی‌توان انتظار داشت که این اصل همچنان اعتبار داشته باشد و نظرهای متفاوتی در اینباره وجود دارد .

مشاهده بیشتر: آموزش رایگان فارکس

5. روند ها با حجم تایید می شوند

در اصل پنجم این نظریه، به فاکتور حجم (Volume) در معاملات پرداخته شده ، روند در بازار باید با حجم معاملات حمایت و پشتیبانی شود.

 به عنوان مثال، در یک روند صعودی، حجم با افزایش قیمت افزایش می‌یابد و با کاهش قیمت کاهش می‌یابد، همچنین در یک روند نزولی حجم با کاهش قیمت افزایش و با افزایش قیمت کاهش می‌یابد.

حجم کم نشانه ضعف در روند است یعنی اگر حجم از روند حمایت نکند می‌تواند نشانه و هشداری از تغییر روند در آینده‌ای نزدیک باشد.

در مقالات گذشته در سایت آموزش ساده بورس در مورد حجم (Volume) صحبت کردیم، اصولا حجم را در بازار سهام دنبال می‌کنیم زیرا حجم در فارکس بسیار بالا است و هر بروکر تنها حجم مربوط به کاربران خود را ارائه می‌دهد که قابل استناد و اعتماد کامل نیست.

6. یک روند ادامه می‌یابد تا زمانی که سیگنال‌های قطعی خلاف جهت را نشان دهد

طبق گفته‌ی همیشگی اساتید مجموعه آموزش ساده بورس مخصوصا استاد هومن مقراضی گرامی، روند دوست ماست و یک روند همیشه تمایل به ادامه دارد.

طبق آخرین اصل از تئوری داو،  یک روند با وجود هر گونه سر و صدایی در بازار ادامه می یابد، یعنی در طول یک روند صعودی، یک تغییر روند موقت امکان پذیر است (که ما به عنوان استراحت بازار در نظر می‌گیریم) اما بازار به حرکت قبلی خود در جهت صعود ادامه می دهد.

علاوه بر این، تا زمانی که نشانه‌های تغییر روند واضح در بازار اتفاق نیفتد، روند قبلی ادامه دار خواهد بود.

پیشنهاد ویژه: سیگنال سهام خارجی

نکات مهم جانبی تئوری داو

تئوری داو علاوه بر ۶ اصل پایه‌ای که در بالا اشاره کردیم، نکات دیگری را نیز مد نظر قرار داده که در ادامه صحبت خواهیم کرد، زیرا این نکات به درک بهتر رفتار بازار کمک می‌کنند و شامل قیمت‌های بسته شدن و سیگنال‌های مهم در تشخیص روند‌های اصلی و بازگشتی هستند.

1. قیمت بسته شدن و محدوده رنج:

آقای داو بر این باور بود که بین قیمت های باز (Open)، بالا (High)، پایین (Low) و بسته (Close)، بسته شدن (Close) مهمترین سطح قیمت است زیرا نشان دهنده ارزش و ارزیابی نهایی سهام در طول روز است.

همچنین نکته دوم که جناب داو به آن اهمیت می‌داد محدوده های قیمتی بود، مخصوصا حرکت قیمت در محدوده Side way یا همان محدوده رِنج، بدین معنی که قیمت روند صعودی یا نزولی ندارد و بین یک محدوده در حال نوسان است.

ایشان بر این عقیده بود که این نوع روند برای مدت طولانی می‌تواند ادامه داشته باشد، بنابراین تا زمانیکه قیمت بین یک محدوده رِنج در حال نوسان است، باید منتظر ماند تا قیمت از محدوده با یک شکست واقعی عبور کند و از محدوده خارج شود، این محدوده‌ها می‌توانند جایگزینی برای روندهای ثانویه یا اصلاحی نیز باشند.

بنابراین، زمانی که خریداران و فروشندگان هر دو نسبت به جهت بازار اطمینان ندارند، قیمت معمولاً در یک محدوده حرکت می‌کند، معمولاً سرمایه‌گذاران بلند مدت بازارها را در این دوره کمی ناامید کننده و خسته کننده می‌دانند، با این حال، این محدوده فرصت‌های متعددی را برای معامله هر دو طرف (بلند و کوتاه) مخصوصا برای یک معامله گر کوتاه مدت فراهم می کند، و طبق استراتژی فارکس مجموعه آموزش ساده بورس، اصولا در سقف‌ها فروشنده و در کف‌ها خریدار هستیم.

2. شناسایی سیگنال ها و تشخیص روند اصلی

نکته‌ی دومی که برای آقای داو در تئوری خود اهمیت ویژه‌ای داشت، تحلیل سقف و کف هاست، به این معنی که در روند صعودی همواره سقف و کف‌ها بالاتر از همدیگر تشکیل می‌شوند و برعکس در روند نزولی سقف و کف ها پایین تر از هم شکل می‌گیرند.

طبق قانون 6 ام تئوری داو، مبنی بر ادامه روند، نکته بسیار جالبی وجود دارد که با قانون فیزیک همراستا شده، طبق قانون اول نیوتون (هر جسم تا زمانی که یک نیروی خارجی به آن وارد نشود، تمایل دارد وضعیت قبلی خود را حفظ کند)، در بازارهای مالی هم تا زمانی که سیگنال‌های خلاف جهت مشخص و پرقدرت ظاهر نشوند، روند اولیه‌ی بازار تمایل دارد به روند خود ادامه دهد.

به همین منظور معامله گرانی که بر اساس تئوری داو معامله می‌کنند در جهت روند اصلی دست به معامله می‌زنند، بنابراین باید قادر باشند تا جهت روند اصلی بازار را تشخیص دهند، که البته سخت‌ترین قسمت اجرای این نظریه و البته حیاتی ترین موضوع، تشخیص دقیق نقاط بازگشتی قیمت است.

البته مجموعه آموزش ساده بورس در این راستا با خلاقیت اساتید حرفه ای خود، راهکارهای جدید و بسیار کاربردی برای تشخیص جهت روند اصلی، با عنوان تمرین لول بندی در اختیار دانشجویان خود قرار داده است که با استفاده از این تمرین دانشجویان ما مهم ترین اصل بازار یعنی تشخیص روند اصلی را به راحتی فرا می‌گیرند.

پیشنهاد مطالعه: روانشناسی بازارهای مالی

3. مناطق ریورسالی یا بازگشتی

زمانی شاهد حرکت ریورسالی یا بازگشتی در نمودار قیمت هستیم که نشانه‌هایی مبنی بر ضعف در روند فعلی دیده شود، به طوری که بازار دیگر قادر نباشد سقف‌ها و کف‌های جدید را طبق روند فعلی بسازد.

مثلاً در یک روند صعودی، بازار نمی‌تواند سقف‌ها و کف‌های جدید بالاتری بسازد بنابراین یکی از سیگنال‌های بازگشتی در نظر گرفته می‌شود.

در یک روند نزولی نیز این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که در نمودار قیمت، دیگر شاهد پایین رفتن کف ها و سقف های قیمت نباشیم و سقفی بالاتر از سقف‌های قبلی شکل بگیرد که می‌تواند از نشانه‌های پایان روند نزولی باشد.

پیشنهاد مطالعه: تشخیص نقطه بازگشت روند در فارکس

سخن پایانی

تئوری داو و اصول و قوانین آن به اندازه ای شیرین و گسترده است که می‌توان به اندازه‌ی یک کتاب کامل اقتصادی به آن پرداخت و صحبت کرد، با اینکه بیش از صد سال پیش این تئوری توسط روزنامه ‌نگاری به نام چارلز داو مطرح شده، اما هنوز هم بسیاری از آن‌ها در بازارهای مالی امروزی کاربرد دارند ، زیرا این اصول، پایه‌ و اساس یکی از مهم‌ترین روش‌های تحلیلگری، یعنی تحلیل تکنیکال است، همچنین بسیاری از افراد در بازارهای مالی معتقدند که چارلز داو پدرعلم تحلیل تکنیکال است.

هرچه مطالعات گسترده‌تر و عمیق‌تری پیرامون اصول اولیه بازارهای مالی انجام دهیم، بهتر می‌توانیم رفتار سایر معامله گران و نوسانات بازار را درک و تحلیل کنیم.

 

مقالات مشابه:

• ساختار بازار فارکس
• وارن بافت کیست؟
• بازار روند دار
• چرا معامله‌گران در فارکس ضرر می‌کنند؟
• مدیریت طمع در معاملات فارکس

 

سوالات متداول

1- تئوری داو بر چه اساسی اقتصاد یک کشور را خوب یا بد تفسیر می‌کند؟

تئوری داو به بررسی دو شاخص، میانگین صنعتی داو جونز (DJIA) و میانگین حمل و نقل داو جونز (DJTA) می‌پردازد، زمانی می‌توان گفت اقتصاد کشوری خوب است که هر دو شاخص همگرا و در یک روند صعودی قرار گرفته باشند.

2- اصول نظریه داو بر چند اصل استوار است؟

نظریه داو بر اساس 6 اصل پایه گذاری شده: 1- بازار حتی با  وجود اخبار و عوامل بیرونی خود را اصلاح می کند 2- بازار دارای سه روند اصلی است 3- هر روند اصلی شامل ۳ مرحله است 4- همه ی شاخص ها باید با یکدیگر تایید شوند 5- روند ها با حجم تایید می شوند 6-یک روند ادامه می یابد تا زمانی که سیگنال های قطعی خلاف جهت را نشان دهد.

3- بازار دارای چند روند اصلی است؟

طبق اصل دوم تئوری داو، بازار دارای 3 روند اصلی است: 1- روند اولیه یا اصلی 2- روندهای ثانویه یا اصلاحی 3- روندهای جزئی

4- هر روند اصلی شامل چه مراحلی است؟

طبق نظریه داو هر موج میجر یا اصلی خود شامل سه مرحله است: 1-مرحله جمع‌آوری 2- مرحله مشارکت عمومی 3- مرحله زیاده‌روی یا ترس

5- تئوری داو علاوه بر 6 اصل اساسی به چه نکات دیگری اشاره داشته است؟

تئوری داو علاوه بر ۶ اصل پایه ای که در بالا اشاره کردیم، نکات دیگری را نیز مد نظر قرار داده است، از جمله: قیمت‌های بسته شدن و محدوده رنج، سیگنال‌های مهم در تشخیص روند‌های اصلی و بازگشتی.