راه شناسایی حباب در بورس

حباب در بورس زمانی اتفاق می‌افتد که سهام شرکت‌ها با قیمتی بیشتر از ارزش واقعی آنها در بازار معامله شود. به عبارت دیگر تفاوت قیمت بازاری با قیمت واقعی سهام، حباب قیمتی در بورس را به وجود می‌آورد.

در ادامه روش شناسایی حباب در بورس و مفاهیمی مانند نحوه تشکیل حباب، انواع حباب، ترکیدن حباب و... را به زبان ساده توضیح خواهیم داد.

حباب در بورس چیست؟

حباب در بورس به معنای افزایش قابل توجه قیمت سهام بدون دلیل و پشتوانه‌ای خاص است. این افزایش قیمت سهام در بازار با ارزش واقعی شرکت متناسب نیست. ارزش سهام یک شرکت باید بر اساس اصول تحلیل فاندامنتال یا بنیادی در بورس مانند بررسی صورت‌های مالی و نسبت‌های مالی انجام شود. همان طور که از نام حباب مشخص است، در انتها این حباب می‌ترکد و افزایش قیمتِ بدون پشتوانه به کاهش قیمت سریع و زیادِ قیمت منجر خواهد شد.

روش شناسایی حباب در بورس

چطور وجود حباب در بورس را شناسایی کنیم؟ در پادکست زیر به شما توضیح خواهیم داد که چطور سهام حباب‌دار را تشخیص دهید.

هر افزایش و کاهش قیمتی به معنای وجود حباب در بورس نیست. همان طور که می‌دانید با هر بار اصلاح یا ریزش شاخص بورس، سهم‌هایی که دارای حباب هستند و متناسب با ارزش واقعی معامله نشده‌اند، ریزش بیشتری خواهند داشت. این سهم‌ها منجر به از دست رفتن حجم سنگینی از سرمایه شما خواهند شد، پس هر چه سریعتر باید آن‌ها را شناسایی کنید.

• شنیدن پادکست بالا به شما کمک می کند تا سهم‌های حباب‌دار را شناسایی کنید.

آیا بازار بورس تهران حباب دارد؟

برای شناسایی حباب در سهام یک شرکت بایستی ارزش واقعی شرکت و یا سهم آن را به دست بیاورید. به عبارت دیگر شما باید به ارزش‌گذاری یک شرکت پرداخته و در نهایت ارزش به دست آمده را بر تعداد کل سهام آن شرکت تقسیم کنید تا ارزش واقعی سهام آن را به دست بیاورید. برای ارزشگذاری سهام شرکت‌ها در بورس نیز دو راه وجود دارد:

1. تحلیل بنیادی و روش‌های شناسایی ارزش واقعی سهام را یاد بگیرید.
2. از مشاوره افراد خبره در بورس کمک بگیرید.

ما در انجمن خبرگان سرمایه گذاری در ایران:

• روزانه سهام بسیاری از شرکت‌ها را تحلیل و بررسی می‌کنیم.
• ارزش واقعی یک شرکت را می‌سنجیم.
• و در نهایت، هر هفته سهام ارزشمند بازار را در انجمن خبرگان اعلام می‌کنیم.

برای عضویت در این انجمن می‌توانید همین حالا از طریق لینک مربوطه اقدام کنید.

انواع حباب در بورس

انواع حباب در بورس را می‌توان به دو دسته حباب مثبت و منفی تقسیم کرد.

۱- حباب مثبت در بورس

زمانی که سهام با قیمتی بیشتر از ارزش ذاتی (ارزش واقعی) آن خرید و فروش می‌شود، حباب مثبت در بورس شکل می‌گیرد.

فرض کنید ارزش ذاتی سهام شرکت الف بعد از انجام محاسبات و تحلیل بنیادی معادل ۲۰۰۰ تومان تشخیص داده شده اما سهام این شرکت در بازار با قیمت ۳۰۰۰ تومان معامله می‌شود. در چنین حالتی سهم، به اندازه ۵۰٪ حباب مثبت دارد.

۲- حباب منفی در بورس

زمانی که قیمت سهام کمتر از ارزش ذاتی آن خرید و فروش می‌شود، حباب منفی در بورس شکل می‌گیرد.

فرض کنید ارزش ذاتی سهام شرکت ب معادل ۱۰۰۰ تومان است اما سهام این شرکت به هر دلیلی در بازار با قیمت ۷۰۰ تومان در حال معامله شدن است. در چنین حالتی سهم، به اندازه ۳۰٪ حباب منفی دارد.

علت تشکیل حباب در بورس

علت تشکیل حباب در بورس را می‌توان با توجه به تئوری مالی رفتاری به رفتار گله‌ای یا توده‌ای افراد در بورس مرتبط دانست. به عبارت دیگر رفتار هیجانی عموم سرمایه‌گذاران باعث رشد بی اساس قیمت در یک سهم یا مجموعه‌ای از آنها می‌شود.

به نقل از سایت اینوستوپدیا:

«دلیل اصلی تشکیل حباب‌ها مشخص نیست و حتی برخی از اقتصاددان‌ها معتقدند از آنجایی که همیشه قیمت یک دارایی مالی با ارزش واقعی آن متفاوت است، حباب قیمتی وجود ندارد. با این حال حباب‌ها معمولا تنها زمانی شناسایی می‌شوند که قیمت به شدت اُفت کرده است.»

ویژگی‌های حباب قیمتی در بورس

حباب بورس ایران یا هر بازار مالیِ دیگری دو ویژگی عمده دارد:

1. افزایش سریع و بدون پشتوانه قیمت
2. ریزش قیمت یا در اصطلاح «ترکیدن حباب»

مراحل تشکیل حباب در بورس

در این قسمت مراحل تشکیل حباب در بورس را با استفاده از اطلاعات سایت فارکس دات کام توضیح خواهیم داد. «طبق گفته هایمن مینسکی (Hyman Minsky)، اقتصاددان آمریکایی، تشکیل حباب شامل پنج مرحله است.

1. جابه‌جایی؛ وقوع یک سری رخداد خاص منجر به افزایش ارزش سهام از دیدگاه عامه مردم می‌شود.
2. رونق؛ با شروع افزایش قیمت، سفته‌بازان و سرمایه‌گذاران جدید، سهم را خریداری می‌کنند.
3. سرخوشی؛ بر اساس هیجانی که در عامه مردم ایجاد شده، قیمت باز هم افزایش پیدا می‌کند و علی رغم بیشتر شدن ریسک، مردم همچنان به خرید سهام ادامه می‌دهند.
4. برداشت سود؛ در این مرحله افراد جهت دریافت سود، سهام خود را به فروش می‌رسانند.
5. وحشت؛ هیجان بالا برای خرید سهام به ترس از نگه داشتن آن تبدیل می‌شود. معامله‌گران بسیاری با وحشت سهام خود را می‌فروشند و حجم بالای فروش منجر به سقوط قیمت می‌شود.»

دلایل تشکیل حباب در بورس چیست؟

تشکیل حباب در بورس می‌تواند به دلایل مختلفی انجام شود که ریشه تمام آن‌ها در رفتار هیجانی سرمایه‌گذاران نهفته است.

۱- اخبار نادرست؛ پخش شایعات در خصوص یک شرکت می‌تواند منجر به افزایش قیمت و حباب شود.

۲- پروژه کردن؛ بازیگران سهام می‌توانند با تبلیغات، بخش عمده‌ای از سهامداران حقیقی را به سهام یک شرکت جذب کرده و منجر به حباب قیمتی در آن شوند.

۳- سیاست؛ مرداد سال ۱۳۹۹ و ریزش بورس یکی از مثال‌های خوب در زمینه تاثیر سیاست داخلی کشور بر بورس و ایجاد حباب است.

۴- نقدینگی؛ افزایش تورم و نقدینگی در کشور منجر به تمایل افراد به سرمایه گذاری در بورس می‌شود. در چنین شرایطی حجم تقاضای ناگهانی در برابر میزان عرضه تقریبا ثابت، منجر به افزایش قیمت و حباب در بورس می‌شود.

۵- تئوری «احمق بزرگتر»؛ این تئوری بر مبنای سیکل معیوب «چون مردم می‌خرند، قیمت افزایش پیدا می‌کند و چون قیمت افزایش پیدا می‌کند، مردم می‌خرند» شکل گرفته است. در این تئوری افراد سهام را با قیمت بالاتر نسبت به ارزش ذاتی آن خریداری می‌کنند، به این امید که آن را با قیمتی بالاتر به یک نفر دیگر بفروشند.

۶- رفتار گله‌ای یا توده‌ای؛ انجام معاملات در بورس به صرف این که سایر سرمایه‌گذاران نیز در حال انجام همین کار هستند منجر به رفتار گله‌ای یا قبیله‌ای در بورس می‌شود. در چنین شرایطی عمده سرمایه‌گذاران به محاسبه ارزش ذاتی سهام اهمیتی نمی‌دهند. با استفاده از نظریه مالی رفتاری می‌توانید تاثیر چنین رفتارهایی را بر بازارهای مالی‌ای همچون بورس با جزئیات بیشتری بررسی کنید.

ترکیدن حباب بورس چیست؟

ترکیدن حباب بورس زمانی اتفاق می‌افتد که به دلیل رفتار هیجانی سرمایه‌گذاران، ارزش بازار و قیمت سهام در بورس افزایش پیدا کرده است. در چنین شرایطی با کوچکترین خبر منفی یا اشباع خرید، بازار دچار ریزش شدیدی می‌شود. البته اگر سهم‌هایی را خریده باشید که ارزش ذاتی آن‌ها بیشتر از قیمت آن‌ها در بازار باشد، با ریزش شاخص کل هم مشکلی برای پرتفوی شما پیش نخواهد آمد و می‌توانید بازده مناسبی از بورس کسب کنید.

مثالی از حباب در بورس ایران

بزرگترین حباب بورس ایران در مرداد ماه سال ۱۳۹۹ به وجود آمد. در ابتدای این سال با تبلیغات گسترده تلویزیون برای ورود مردم به بورس، افراد زیادی بدون کسب دانش بورسی وارد این بازار شده و حجم تقاضای بسیار زیادی را به وجود آوردند. در نهایت در میانه تابستان، شاخص کل دچار ریزش شدیدی شد و بسیاری از افراد مبتدی را دچار ضرر و زیان‌های شدید کرد. اگر این افراد با ترفندهای بورس تهران و نحوه استفاده از آن‌ها آشنا بودند نه تنها ضرر نمی‌کردند بلکه می‌توانستند با کسب سود از بازار خارج شوند.

آیا اشباع خرید در بورس به معنای حباب قیمتی است؟

معنای حباب در بورس با مفاهیم اشباع خرید و فروش متفاوت است. اشباع خرید زمانی رخ می‌دهد که خریداران زیادی به قصد سیو سود کردن، سهام خود را می‌فروشند. در چنین مواقعی معمولا یک اصلاح قیمتی اتفاق می‌افتد و پس از مدتی روند صعودی از سر گرفته می‌شود اما به هنگام تشکیل حباب قیمتی، سهم دچار ریزش شدید می‌شود چون افزایش قیمت قبلی آن کاملا بدون پشتوانه بوده است.

حُسنِ ختام

حباب در بورس مفهومی است که به تفاوت قیمت بازاریِ سهام و ارزش واقعی آن اشاره دارد. البته در بیشتر مواقع منظور افراد از حباب در بورس، نوع مثبت آن یعنی افزایش بی اساس قیمت‌ها است. با این وجود هر افزایش قیمتی به معنای حباب در بازار سهام نیست. پیشنهاد می‌کنیم مقاله راه شناسایی حباب در بورس را مطالعه کنید تا نه در دام حباب قیمتی گرفتار شوید و نه به اشتباه هر افزایش قیمتی را حباب بپندارید.

 

جهت آشنایی با سایر مفاهیم مهم بورسی از مقالات زیر استفاده کنید.

• بازیگر سهم در بورس چیست؟
• حراج پیوسته و حراج ناپیوسته در بورس
• معرفی حراج پیوسته و حراج ناپیوسته در بورس
• آشنایی با نقشه بازار بورس
• کد بورسی یا کد سهامداری چیست؟
• انواع وضعیت نمادها در بورس

 

سوالات متداول

۱- حباب بورس چیست؟

حباب بورس زمانی شکل می‌گیرد که افراد سهام را با قیمتی بیشتر از ارزش واقعی آن خریداری می‌کنند.

۲- حباب اقتصادی چیست؟

حباب اقتصادی به معنای معامله دارایی های مالی با قیمتی بیشتر از ارزش واقعی آن‌ها است. عامه مردم با ترکیدن حباب متوجه‌ی وجودِ آن می‌شوند.

۳- منظور از ترکیدن حباب بورس چیست؟

ترکیدن حباب بورس زمانی رخ می دهد که قیمت سهام یک شرکت یا ارزش شاخص کل بورس بعد از یک رشد ناگهانی و بدون پشتوانه با کاهش شدیدی مواجه می‌شود.