نسبت P/S یا قیمت به فروش در بورس چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

پیدا کردن ارزش ذاتی سهام در بورس یکی از مهمترین مسائلی است که برای خرید یک سهم باید در نظر داشته باشید. یافتن ارزش ذاتی سهم‌ها آن قدر مهم است که بخش بزرگی از تحلیل در بورس با نام تحلیل بنیادی یا فاندامنتال به آن اختصاص داده شده است. با تحلیل بنیادی می‌توانید سهم‌های ارزنده در بورس را پیدا کنید اما منظور از ارزندگی یک سهم چیست؟

زمانی که یک شرکت بورسی بنیاد خوبی داشته باشد (فاکتورهای مختلفی در این قسمت در نظر گرفته می‌شود مثل میزان و کیفیت تولید، میزان فروش و سوددهی و...) و ارزش ذاتی هر سهم آن کمتر از قیمت بازار همان سهم باشد، پتانسیل رشد قیمت در آن وجود دارد بنابراین با خرید آن‌ها و افزایش قیمت در آینده، می‌توانید سود کنید.

پیشنهاد مطالعه: سبد پیشنهادی سهام بورس تهران

در تحلیل بنیادی برای یافتن این ارزش ذاتی و مقایسه آن با قیمت جاری سهم در بازار از نسبت‌های مالی مختلفی استفاده می‌شود. یکی از این نسبت‌های مالی نسبت قیمت به فروش یا P/S‌ است که قصد داریم در این مقاله آن را به طور کامل معرفی کرده و نحوه استفاده از آن در بورس ایران را توضیح دهیم.

نسبت P/S چیست؟

نسبت P/S یا نسبت قیمت به فروش برگرفته از عبارت Price-to-Sales است. این شاخصِ ارزشگذاری، قیمت سهام را با درآمد یا فروش شرکت مقایسه می‌کند و با تقسیم قیمت بر میزان فروش به ازای هر سهم به دست می‌آید.

وقتی میزان فروش شرکت‌ها در طول زمان بیشتر می‌شود، به نوعی درآمد شرکت بیشتر شده و طبیعتا ارزش سهام آن‌ها نیز بیشتر خواهد شد. در واقع نسبت قیمت به فروش نشان می‌دهد که سرمایه گذاران حاضرند چند ریال برای خرید یک سهم نسبت به میزان فروش به ازای هر سهم بپردازند. مثلا اگر نسبت P/S‌ در یک سهم برابر با 5 باشد بدین معنی است که سهامداران حاضر هستند به ازای هر 1 تومان فروش شرکت 5 تومان برای خرید سهم پرداخت کنند. (فرض محاسبات را در اینجا بر مبنای تومان گذاشتیم.)

پیشنهاد ویژه: آموزش رایگان بورس تهران 

نحوه محاسبه نسبت P/S در بورس

فرمول نسبت P/S یا قیمت به فروش از تقسیم کردن قیمت بازار بر میزان فروش شرکت به ازای هر سهم به دست می‌آید.

میزان فروش به ازای هر سهم/قیمت بازار=نسبت قیمت به فروش (P/S)

P/S=MVS/SPS

MVS= Market Value per Share (ارزش بازار به ازای هر سهم)

SPS= Sales per Share (نسبت فروش به ازای هر سهم)

برای محاسبه صورت کسر در نسبت P/S باید قیمت بازار را از سایت TSETMC‌ به دست بیاورید. برای این کار می توانید از قیمت پایانی یا آخرین معامله استفاده کنید. برای محاسبه مخرج کسر در نسبت P/S باید مقدار کل فروش شرکت را بر تعداد سهام منتشره آن تقسیم کنید. برای به دست آوردن اطلاعات فروش شرکت ها می توانید از سایت کدال استفاده کنید.

البته می‌توان از یک روش دیگر، نسبت P/S در بورس را حساب کرد. برای این کار باید ارزش بازار سهم را بر مقدار کل فروش شرکت در یک دوره زمانی مشخص (مثلا 12 ماه گذشته) تقسیم کرد.

مبلغ کل فروش/ارزش بازار=نسبت قیمت به فروش (P/S)

درنهایت از هر کدام از فرمول‌ها که استفاده کنید به عدد یکسانی می‌رسید.

بازه زمانی برای تعیین میزان فروش در نسبت P/S

برای محاسبه میزان کل فروش معمولا از نسبت های مالی 12 ماهه شرکت استفاده می‌کنند:

• معمولا برای این محاسبه از آخرین نسبت‌های مالی یک سال گذشته استفاده می‌کنند. (به این روش TTM یا گذشته نگر هم گفته می‌شود.) به عبارت دیگر در زمان حال برای محاسبه نسبت P/S باید به گذشته برگردیم و نسبت‌های مالی 12 ماه پیش را برای به دست آوردن میزان فروش در نظر بگیریم.
• اگر برای محاسبه نسبت P/S از فروش پیش‌بینی شده در سال جاری شرکت استفاده کنیم به آن P/S آینده (Forward P/S) گفته می‌شود.

پیشنهاد مطالعه: اصول نوسان گیری در بورس تهران با رعایت 18 اصل

نحوه محاسبه نسبت P/S‌ در بورس ایران همراه با مثال

در این قسمت می خواهیم با ذکر یک مثال در نماد بجهرم (توسعه مولد نیروگاهی جهرم) نسبت P/S را به صورت عملی محاسبه کنیم. برای این کار باید مراحلی را که در ادامه ذکر می‌کنیم به ترتیب برای هر سهم دیگری که مد نظرتان است انجام دهید.

مرحله اول: با مراجعه به سایت TSETMC و تایپ کردن نام بجهرم وارد صفحه مربوط به آن می‌شوید.

همان طور که در شکل بالا می‌بینید، تعداد سهام نماد بجهرم برابر با 24,145,332,082 است.(اگر موس را روی عدد مربوط به تعداد سهام نگه دارید، تعداد دقیق سهام را به شما نشان می‌دهد.)

مرحله دوم: در این مرحله سراغ سایت کدال می‌رویم و در قسمت «جستجوی اطلاعیه‌ها» نام بجهرم را جستجو می‌کنیم  و آخرین صورت مالی 12 ماهه آن را پیدا می‌کنیم.

مرحله سوم: در این مرحله با باز کردن منوی سمت راست بالای صفحه یکی از گزینه‌های مربوط به «خلاصه اطلاعات گزارش تفسیری» را انتخاب کنید. اگر شرکتی گزارش تفسیری نداشت می‌توانید از صورت سود و زیان استفاده کرده و «جمع درآمدهای عملیاتی» را مبنای محاسبات خود قرار دهید.

مرحله چهارم: مبلغ کل فروش در دوره 12 ماهه گذشته را پیدا کنید.

مرحله پنجم: در این مرحله باید کل مبلغ فروش را بر تعداد سهام منتشره شرکت تقسیم کنید. همان طور که می‌بینید جمع فروش در نماد بجهرم عبارت است از 5,696,550,000,000 ریال. با تقسیم این عدد بر تعداد سهام که برابر با 24,145,332,082 است به عدد 235 ریال می‌رسیم که معادل قیمت فروش به ازای هر سهم است.

مرحله ششم: دوباره سراغ سایت TSETMC‌ می‌رویم تا از قیمت پایانی سهم مطلع شویم.

قیمت پایانی بجهرم همان طور که در شکل بالا می‌بینید برابر با 2621 ریال است پس برای به دست آوردن نسبت P/S این عدد را بر عددی که در مرحله پنجم به دست آوردیم، تقسیم می‌کنیم.

P/E=2621/235.92=11.12

از روش دوم محاسبه نسبت P/S‌ نیز می‌توان استفاده کرد. برای این کار باید مبلغ مربوط به ارزش بازار بجهرم را که برابر با 63,284,915,386,922 ریال است را بر مبلغ کل فروش آن تقسیم کنیم که در نهایت به همین عدد 11.12 می‌رسیم.

نکته: زمانی که می خواهید رقم مربوط به ارزش بازار را در سایت TSETMC‌ مشاهده کنید باید به B که نشان دهنده میلیارد و M که نشان دهنده میلیون است، توجه کنید.

اگر به عکس بالا دقت کنید می‌بیند که در کنار P/E‌ گروه، نسبت P/S وجود دارد و عدد 10.61 برای آن به دست آمده است. (علت تفاوت در عدد به دست آمده توسط ما با عددی که در سایت TSETMC وجود دارد این است که ما از قیمت روز برای محاسبه استفاده کرده‌ایم ولی سایت TSE محاسباتش مربوط به قیمت روز گذشته است و هنوز برای روز جدید آپدیت نشده است.)

با وجود عدد مربوط به نسبت P/S در سایت TSETMC لازم نیست مراحل محاسبه نسبت قیمت به فروش را به صورت دستی حساب کنید اما با دانستن نحوه محاسبه آن، می‌توانید برای زمان و نحوه استفاده از آن تصمیم گیری کنید.

پیشنهاد مطالعه: سرمایه گذاری در بازار بورس ایران

مزیت های استفاده از نسبت P/S‌ در بورس

استفاده از نسبت قیمت به فروش، در بورس مزیت‌های خاص خود را دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• نسبت قیمت به فروش برای شرکت‌هایی که با مشکلات خاصی رو به رو بوده یا هنوز به سوددهی نرسیده‌اند، مناسب است. نسبت P/S به سرمایه گذاران کمک کند که یک پیش بینی اولیه از میزان رشد شرکت داشته باشند.
•  وقتی یک شرکت زیان ده است، ارزش گذاری سهام آن با نسبت P/E بی فایده خواهد بود چون در این حالت به علت ضرر دهی، مخرج کسر منفی می‌شود. پس به جای نسبت قیمت به درآمد یا سود با استفاده از نسبت P/S‌ می‌توانید تشخیص دهید که سهامداران حاضرند چه قدر به ازای هر ریال از فروش شرکت بپردازند.
• داده‌های فروش یک شرکت در بورس، به راحتی قابل دستکاری نیستند اما درآمدهای شرکت با روش‌های مختلف حسابداری قابلیت دستکاری در آن‌ها وجود دارد. پس استفاده از نسبت P/S به علت استفاده از داده‌های مربوط به فروش نوعی مزیت به حساب می‌آید.
• زمانی که شرکت ها پس از یک دوره سخت، دوباره شروع به کار و سوددهی می‌کنند، با استفاده از نسبت P/S می‌توان این شرکت‌ها را ارزش گذاری کرد.

مواردی که در نسبت P/S در نظر گرفته نمی‌شوند؟ (محدودیت های نسبت P/S)

همان طور که می‌دانید برای تحلیل بنیادی یک سهم نمی‌توان از یک نسبت مالی به تنهایی استفاده کرد. پس بهتر است از نسبت P/S‌ در کنار سایر نسبت‌های مالی برای تعیین ارزش ذاتی یک سهم استفاده کنید. علاوه بر این باید این نکته را در نظر داشته باشید که مثل سایر نسبت‌های مالی، نسبت P/S‌ را باید در شرکت‌های بورسی که در یک دسته بندی قرار می‌گیرند، بررسی و مقایسه کرد.

• نسبت P/S در واقع میزان فروش را در شرکت‌های تولیدی بورس بررسی می‌کند به همین خاطر است که از این نسبت نمی‌توان در شرکت‌های سرمایه گذاری استفاده کرد.
• نسبت P/S‌ اطلاعات دقیقی از عملکرد یک شرکت ارائه نمی‌دهد در نتیجه یک سرمایه گذار باید سایر نسبت‌های مالی را در کنار آن استفاده کند.
• نسبت P/S‌ بدهی یک شرکت و اطلاعات موجود در ترازنامه آن را در نظر نمی‌گیرد. نادیده گرفتن وضعیت بدهی یک شرکت به هنگام ارزیابی آن برای خرید، خطرات بسیار زیادی برای سهامداران خواهد داشت.
• میزان بالای فروش تنها در صورتی که منجر به سود شود قابل اطمینان است اما نسبت قیمت به فروش، مشخص نمی‌کند که آیا فروشِ شرکت منجر به سود شده است یا نه.

پیشنهاد مطالعه: 10 نکته طلایی که باید در بورس بدانید

مقایسه نسبت P/E و نسبت P/S‌ در بورس

نسبت قیمت به سود یا P/E و نسبت قیمت به فروش یا P/S دو نسبت پرکاربرد در تحلیل بنیادی سهام و تعیین ارزش ذاتی آن هستند. این دو نسبت آن قدر مهم بوده که در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران (TSETMC) جز اطلاعات تابلوی نماد هستند البته نسبت P/S‌ فقط برای شرکت‌های تولیدی محاسبه می‌شود. با استفاده از شکل زیر می‌توانید تفاوت نسبت P/E و P/S در بورس را مشاهده کنید.

 

بازه مناسب برای نسبت P/S در بورس

همان طور که گفتیم نسبت P/S معیاری برای سنجش قیمت یک سهم نسبت به میزان فروش آن به دست می‌دهد. به طور کلی می‌توان گفت اعداد زیر یک برای این نسبت به معنای کمتر بودن قیمت بازار نسبت به ارزش ذاتی و اعداد بیشتر از یک نشان از بیشتر بودن قیمت بازار به ارزش ذاتی است اما این را در نظر داشته باشید که به دست آوردن اعداد زیر یک برای این نسبت کاری دشوار است چون همان طور که گفتیم نسبت قیمت به فروش، اطلاعات دقیقی از میزان سود و بدهی شرکت در اختیار ما قرار نمی‌دهد. پس نمی‌توان به تنهایی بر اساس عدد به دست آمده از آن برای خرید و فروش سهام تصمیم گیری کرد. بنابراین نمی‌توان بازه مناسب و مشخصی برای نسبت P/S‌ در بورس در نظر گرفت به همین خاطر بهترین نوع استفاده از این نسبت در بورس به این صورت است که نسبت P/S را در سهام شرکت‌های مربوط به یک صنعت بررسی کرده و آن‌ها را با یکدیگر مقایسه کنید.

پیشنهاد مطالعه: نسبت P/B‌ در بورس چیست؟

نکات کلیدی در مورد نسبت P/S‌ یا قیمت به فروش

• هر چه میزان فروش یک شرکت بیشتر شود، نسبت P/S اعداد کوچکتری را نشان می‌دهد. اعداد کوچکتر نشان دهنده کمتر بودن قیمت بازار نسبت به قیمت فروش و ارزندگی سهام برای خرید هستند.

• هر چه میزان فروش یک شرکت کمتر شود، نسبت P/S اعداد بزرگتری را نشان می‌دهد. اعداد بزرگتر نشان دهنده بیشتر بودن قیمت بازار نسبت به فروش شرکت است. در این حالت قیمت سهم بیش از اندازه نسبت به ارزش ذاتی آن زیاد شده است.
• به جای تفسیر نسبت قیمت به فروش در یک سهم، می‌توان نسبت P/S‌ را در سهم‌های مختلف در یک صنعت مشابه با یکدیگر مقایسه کرد.
• سهامداران معمولا از خرید سهم‌هایی که نسبت P/S در آن‌ها بیشتر از 5 است خودداری می‌کنند. (البته این عدد به تنهایی نباید مبنای محاسبات شما قرار بگیرد.)

 

سوالات متداول

۱- نسبت P/S چیست؟

به نسبت قیمت به فروش به ازای هر سهم در بورس نسبت P/S گفته می‌شود.

۲- نحوه محاسبه نسبت P/S چگونه است؟

روش اول: قیمت تقسیم بر میزان کل فروش به ازای هر سهم.

روش دوم: ارزش بازار تقسیم بر میزان کل فروش.

۳- دلیل اهمیت نسبت P/S چیست؟

نسبت قیمت به فروش یا P/S یکی از نسبت‌های مالی است که به وسیله آن می‌توان ارزش ذاتی سهام و ارزندگی آن برای خرید را تشخیص داد.