نرخ بهره خنثی یا Neutral، نرخ بهره‌ای است که در آن سیاست پولی نه محرک رشد اقتصادی است و نه محدودکننده‌ی آن. بانکهای مرکزی برای کاهش تورم، نرخ بهره را بالا می‌برند و برای تحریک رشد اقتصادی، نرخ بهره را کاهش می‌دهند. این نرخ بهره که در تئوری‌های اقتصادی وجود دارد، حد واسط میان چرخه‌های انقباضی و انبساطی‌ای است که توسط بانکهای مرکزی اعمال می‌شوند.
اصطلاح نرخ بهره خنثی یا طبیعی عمدتا توسط بانکهای مرکزی استفاده می‌شود. نرخ بهره طبیعی با نام نرخ بهره تعادلی بلندمدت و نرخ بهره کوتاه مدت تئوری نیز شناخته می‌شود. در نرخ بهره خنثی، در عین ثابت بودن تورم، اشتغال کامل وجود دارد و رشد اقتصادی نیز به سطح بالقوه خود رسیده است.
نمی‌توان درصد خاصی برای نرخ بهره خنثی تعیین کرد چرا که در هر اقتصادی، سطح خنثی نرخ بهره با یک عدد تعریف می‌شود. برای تعیین درصد نرخ بهره خنثی، سایر داده‌های اقتصادی مانند وضعیت اشتغال کامل، تورم پایدار (ثبات قیمت‌ها) و رشد اقتصادی نیز در نظر گرفته می‌شوند. بنابراین ممکن است نرخ بهره خنثی در یک کشور معادل ۲٪ و در کشور دیگر معادل ۱۰٪ باشد.
با کاهش نرخ بهره توسط بانک مرکزی، میزان تقاضا برای خرید کالاها و خدمات افزایش یافته و در برهه‌ای از زمان میزان تقاضا بیشتر از عرضه یا تولید خواهد شد. این شرایط افزایش قیمت‌ها یا تورم را به دنبال دارد. بنابراین بانک مرکزی سعی می‌کند با کاهش نرخ بهره به عنوان یکی از ابزارهای سیاست پولی، هزینه استقراض را بالا ببرد. در این صورت تمایل مردم به وام گرفتن و مصرف کردن کمتر می‌شود.
با این وجود، زمانی که هزینه استقراض یا همان وام گرفتن به علت نرخ‌های بهره بالا برای تولیدکنندگان بالا باشد، آنها نیز وام کمتری گرفته و کمتر تولید می‌کنند. همین موضوع باعث کاهش رشد اقتصادی و در برخی مواقع رکود می‌شود. در چنین شرایطی، بانک مرکزی برای جلوگیری از رکود و تحریک اقتصاد، نرخ بهره را در راستای سیاست‌های انبساطی کاهش می‌دهد. به همین جهت است که نرخ بهره خنثی، در حد واسط دو سیاست انبساطی و انقباضی قرار می‌گیرد.
نرخ بهره خنثی یا طبیعی در میان سیاست‌گذاران و اقتصاددانان با علامت r* (r-star) نشان داده می‌شود. برای مثال، اقتصاددانان یک کشور میزان نرخ بهره کنونی را با r* مقایسه کرده و کاهش یا افزایش نرخ بهره کنونی را برای نزدیک شدن به سطح r* بررسی می‌کنند.
به گزارش وب سایت بانک مرکزی نیویورک، «R-star، به صورت نرخ بهره واقعی کوتاه مدت در زمانی که اقتصاد در سطح کاملا پایدار قرار دارد، تعریف می‌شود.» در تصویر زیر، نرخ بهره خنثی یا آر استار و روند رشد اقتصاد آمریکا با استفاده از دو متد اندازه گیری مختلف نشان داده شده است.
همان طور که مشاهده می‌کنید، نرخ بهره خنثی ثابت نیست و در طول زمان درصدهای مختلفی را به خود اختصاص داده است.
نرخ بهره خنثی، مفهومی غیر قابل مشاهده بوده و با استفاده از چندین فاکتور اندازه گیری می‌شود. چندین مدل اندازه گیری برای تعیین نرخ بهره خنثی وجود دارد که رایج‌ترین آن مدل لاوباخ-ویلیامز (Laubach-Williams) است. نمودار سمت چپ در تصویر قبلی با استفاده از این مدل اندازه گیری به دست آمده است.
این مدل بر اساس رویکرد کینزی، رابطه میان نرخ بهره و فعالیت اقتصادی را با استفاده از داده‌هایی همچون تولید ناخالص داخلی، تورم و نرخ بهره بانک مرکزی در نظر می‌گیرد. از دیدگاه کینز، افزایش نرخ واقعی در تئوری منجر به کاهش مصرف و سرمایه گذاری می‌شود.
با آگاهی از نرخ بهره خنثی و نرخ بهره بانکی در کشورها، می‌توان متوجه انبساطی بودن یا انقباضی بودن سیاست‌های آنها شد. در نتیجه، برای انجام معاملات جفت ارزهای خارجی، طلا، سهام و ... در بازار فارکس باید از نرخ بهره فدرال رزرو در زمان جاری و پیش بینی آن برای ماه بعدی مطلع باشید.
برای مثال، اگر نرخ بهره خنثی در آمریکا معادل ۲٪ باشد و فدرال رزرو:
به طور کلی، افزایش نرخ بهره فدرال رزرو موجب افزایش قیمت دلار در برابر سایر ابزارهای مالی می‌شود. با این وجود برای انجام معاملات موفق در بازارهای جهانی و داخلی باید به تمام موضوعات اقتصاد کلان مسلط باشید. به همین جهت پیشنهاد می‌کنیم از دوره اقتصاد کلان و فاندامنتال فارکس استفاده کنید تا بتوانید فاکتورهایی همچون نرخ بهره، GDP و GNP، انواع سیاست‌های گذاری‌های مالی و پولی و ... را یاد گرفته و از تحلیل آنها برای موفقیت در بازارهای مالی استفاده کنید.
همان طور که قبلا اشاره شد، نرخ بهره یکی از عوامل تاثیرگذار بر ارزش ارزهای خارجی است. به همین دلیل بخشی از تحلیل فاندامنتال فارکس به بررسی و مقایسه نرخ‌های بهره کشورها و سیاست‌های پولی آنها وابسته است.
بنابراین اگر نرخ بهره طبیعی یا خنثی و نرخ بهره جاری در یک کشور را بدانید، می‌توانید نوع سیاست مالی بانک مرکزی را تشخیص دهید و نرخ بهره در ماه‌های آتی را نیز پیش بینی کنید.
در این مقاله به نرخ بهره خنثی یا طبیعی پرداخته و دانستیم که در تئوری، نرخ بهره‌ای وجود دارد که در آن تورم ثابت است و رشد اقتصادی نیز تحریک نمی‌شود. در واقع، نرخ بهره خنثی حد فاصل سیاست‌های پولی انبساطی و انقباضی است.
در پایان پیشنهاد می‌کنیم برای مطالعه سایر موضوعات جذاب اقتصادی از مقالات زیر استفاده کنید.
نرخ بهره خنثی، نرخ بهره تئوری است که حد فاصل سیاست‌های انبساطی و انقباضی بانک مرکزی قرار می‌گیرد. در حالت، اقتصاد در حالت اشتغال کامل، رشد اقتصادی بالا و تورم ثابت قرار دارد.
کد بازیابی به ایمیل و شماره موبایل ارسال شد
این کد حداکثر 5 دقیقه اعتبار دارد
