رشد اقتصادی (Economic Growth) عبارت است از افزایش تولید کالاها و خدمات اقتصادی در یک دوره زمانی مشخص. رشد اقتصادی یکی از مهمترین شاخص‌ها در مبحث اقتصاد کلان است که نشان از توان تولیدی یک کشور آن دارد. برای اندازه‌گیری رشد اقتصادی معمولا از دو شاخص تولید ناخالص داخلی (GDP) و تولید ناخالص ملی (GNP) استفاده می‌شود.
اگر پای حرفهای پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌های خود نشسته باشید، مفهوم رشد اقتصادی را در گذر زمان متوجه خواهید شد. میزان کالا و خدماتی که اکنون در دسترس مردم است به شکلی اساسی بیشتر از زمان گذشته است و پدربزرگ‌ها مرتبا با این جمله که در زمان ما چنین کالاهایی نبود، به صورت غیرمستقیم به رشد اقتصادی اشاره دارند. هنگامی که درآمد فرد افزایش پیدا می‌کند، کالاهای بیشتری خریداری می‌کند. حال اقتصاددانان با اندازه‌گیری درآمد کل همه افراد در یک اقتصاد، میزان رشد اقتصادی را در یک دوره زمانی مشخص نسبت به دوره قبل از آن اندازه‌گیری می‌کنند.
سرمایه‌گذاران بزرگ دنیا عمدتا با استفاده از مفاهیمی همچون رشد اقتصادی و سایر متغیرهای اقتصاد کلان همچون نرخ بهره، نرخ اشتغال و ... در بازارهای بورس، فارکس، طلا، رمزارزها و ... سرمایه‌گذاری‌های موفقی انجام می‌دهند. اگر شما نیز علاقه‌مند به یادگیری این دانش و کسب بازدهی بالا از سرمایه‌گذاری‌های شخصی خود هستید، پیشنهاد می‌کنیم از دوره اقتصاد کلان که با زبانی ساده و به صورت هدفمند برای کسب سود از بازارهای مالی طراحی شده، استفاده کنید.
رشد اقتصادی عبارت است از افزایش تولید کالاها و خدمات اقتصادی در در یک دوره زمانی نسبت به دوره قبل از آن. در واقع، رشد اقتصادی به میزان افزایش اندازه اقتصاد یک کشور در یک دوره زمانی خاص اشاره دارد. اندازه یک اقتصاد نیز بر مبنای تمام کالاها و خدمات تولید شده در آن اقتصاد اندازه‌گیری می‌شود.
شاخص‌های رشد اقتصادی عبارتند از تولید ناخالص ملی (GNP) و تولید ناخالص داخلی (GDP). البته گاهی از شاخص‌های دیگری نیز برای محاسبه رشد اقتصادی استفاده می‌شود.
رشد اقتصادی را میتوان به صورت اسمی و یا واقعی (با در نظر گرفتن اثر تورم) اندازه‌گیری کرد.
۱- رشد اقتصادی اسمی، به افزایش ارزش دلاری (یا پولی) تولید در طول زمان اشاره دارد؛ بدین معنی که برای اندازه‌گیری رشد اقتصادی، هم تغییرات در حجم تولید و هم تغییرات قیمت کالاها و خدمات تولید شده در نظر گرفته می‌شود.
۲- رشد اقتصادی واقعی، فقط افزایش در حجم تولید را بدون در نظر گرفتن اثرات تغییرات قیمت، اندازه‌گیری می‌کند. بدین گونه میزان تولید یک کشور در یک دوره زمانی معین، در مقایسه با دوره‌های قبلی به شکل بهتری نشان داده می‌شود.
رشد اقتصادی همواره در یک خط مستقیم رو به بالا حرکت نمی‌کند. در واقع، نوسانات کوتاه‌مدتی در فرآیند تولید کالاها و خدمات وجود دارد که منجر به ایجاد سیکل‌ها یا چرخه‌های مشخصی می‌شود. این حرکت «چرخه اقتصادی» یا «چرخه کسب‌وکار» نامیده می‌شود.
مراحل رشد اقتصادی عبارتند از: گسترش یا انبساط (Expansion)، نقطه اوج (Peak)، انقباض (Contraction) و نقطه فرود یا قعر اقتصادی (Trough).
رایج‌ترین معیار اندازه‌گیری رشد اقتصادی، تولید ناخالص داخلی واقعی (Real GDP) است. نرخ رشد اقتصادی از تغییر شاخص تولید ناخالص داخلی یا ملی در دو سال متوالی به دست می‌آید. به عبارت دیگر، هرچه تولید ناخالص داخلی نسبت به سال قبل بیشتر باشد، نرخ رشد اقتصادی نیز بیشتر خواهد شد. البته باید توجه داشت که تولید ناخالص داخلی، زمانی برای محاسبه نرخ رشد اقتصادی در نظر گرفته می‌شود که اثر تورم در آن لحاظ شده باشد.
برای محاسبه نرخ رشد اقتصادی در یک کشور کافی است که میزان GDP دوره جدید و دوره قبل از آن (فصلی یا سالانه) را در اختیار داشته باشید. سپس با استفاده از فرمول نرخ رشد اقتصادی که در تصویر زیر نشان داده شده است، میتوان درصد رشد اقتصادی را محاسبه کرد.
به عنوان مثال، اگر رقم GDP ایران در پایان سال معادل ۸۲۰۰ هزار میلیارد ریال و GDP سال گذشته معادل ۷۷۵۰ هزار میلیارد ریال باشد، نرخ رشد اقتصادی برابر است با ۵.۸٪ درصد.
تغییرات در میزان رشد اقتصادی ایران (به صورت فصلی و سالانه) توسط مرکز آمار ایران منتشر می‌شود. آخرین گزارش منتشر شده مرکز آمار، نشان از رشد اقتصادی ۴.۶ درصدی در سه ماه بهار سال ۱۴۰۳ نسبت به سه ماه بهار سال گذشته دارد.
بانک جهانی نیز به صورت سالانه، میزان رشد اقتصادی ایران و سایر کشورهای جهان را نشان می‌دهد. بر اساس آخرین گزارش بانک جهانی، نرخ رشد اقتصادی ایران در ۱۰ سال گذشته (۲۰۱۴- ۲۰۲۳) از ۵٪ شروع شده و پس از فراز و نشیب‌هایی دوباره به همان ۵٪ در پایان سال ۲۰۲۳ بازگشته است. روند فراز و فرود نرخ رشد اقتصادی ایران در ۱۰ سال گذشته، را می‌توانید در نمودار زیر مشاهده کنید.
عوامل موثر بر رشد اقتصادی یک کشور عبارتند از سرمایه فیزیکی (Physical Capital)، سرمایه انسانی (Human Capital)، منابع طبیعی (Natural Resources) و دانش فناوری (Technological Knowledge).
علاوه بر این، دولت می‌تواند از طریق سیاست‌های مالی و سیاست‌های پولی، سرمایه‌گذاری و مصرف را در جامعه کنترل کرده و همین نکته می‌تواند از فاکتورهای موثر بر رشد اقتصادی باشد.
عوامل کاهنده نرخ رشد اقتصادی شامل موارد زیر می‌شوند:
رشد اقتصادی علاوه بر مزیت‌هایی که دارد، پیامدهایی نیز به دنبال دارد. در ادامه به دو مورد از این هزینه‌ها خواهیم پرداخت.
رشد اقتصادی، توانایی یک کشور در تولید کالاها و خدمات و میزان آن در یک دوره زمانی معین را نشان می‌دهد در حالی که توسعه اقتصادی، مفهومی جامع‌تر بوده و سطح استاندارد زندگی و رفاه مردم را می‌سنجد. توسعه اقتصادی مسائلی همچون افزایش تعداد مشاغل، ریشه‌کنی فقر، دسترسی به آب آشامیدنی سالم، افزایش سطح سواد، زیرساخت‌های متوازن و ... را در نظر می‌گیرد.
در حالت کلی، افزایش رشد اقتصادی می‌تواند منجر به افزایش توسعه اقتصادی شود. به عنوان مثال، هرچه عدد GDP واقعی بیشتر شود، توانایی دولت برای بهبود خدمات مربوط به سلامت یا سواد بیشتر می‌شود. با این وجود، افزایش رشد اقتصادی، لزوما افزایش توسعه اقتصادی را تضمین نمی‌کند. به عنوان مثال، درآمد حاصل از افزایش رشد اقتصادی می‌تواند تنها به گروهی کوچکی از ثروتمندان جامعه تعلق گرفته و باقی مردم در فقر باقی بمانند.
پس‌انداز بیشتر منجر به افزایش رشد اقتصادی یک کشور در بلندمدت خواهد شد. پس‌انداز، بخشی از درآمد مردم است که قصد مصرف آن را ندارند. مردم پس‌انداز خود را به امید دریافت نرخ بهره یا سود به وام‌گیرندگان (یا بازارهای مالی همچون بورس) می‌دهند. وام‌گیرندگان نیز افراد یا نهادهایی هستند که بیشتر از درآمد خود خرج می‌کنند. در نهایت، پول قرض گرفته شده می‌تواند صرف افزایش سرمایه‌گذاری (در اینجا منظور تامین سرمایه فیزیکی است) شود. در نتیجه هرچه میزان ابزارها و تجهیزات تولیدی بیشتر شده و کارایی آنها افزایش یابد، در بلندمدت منجر به تولید بیشتر یا همان رشد اقتصادی بیشتر خواهند شد.
در این قسمت به مفهوم رشد اقتصادی پرداخته و دانستیم با سنجش میزان کالاها و خدمات تولید شده در یک دوره زمانی و مقایسه آن با دوره قبلی، نرخ رشد اقتصادی مشخص می‌شود. هنگامی که اقتصاد در فاز انبساط است و آهنگ افزایش رشد اقتصادی سریع است، بازارهای مالی همچون بورس رونق بیشتری برای سرمایه‌گذاری کردن می‌یابند. با این حال، متغیرهای اقتصاد کلان کاملا وابسته به یکدیگرند و نمی‌توان به تنهایی با تفسیر یک متغیر، بهترین بازار مالی و زمان ورود به آن را شناسایی کرد. پیشنهاد می‌کنیم جهت آشنایی با رابطه اقتصاد کلان و سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی از ویدئوهای رایگان آموزش اقتصاد استفاده کنید.
در صورت نیاز به آشنایی با سایر متغیرهای اقتصاد کلان از مقالات زیر استفاده کنید.
مهمترین اهمیت رشد اقتصادی برای مردم، تاثیر آن بر اشتغال و سطح درآمد است. رشد اقتصادی، شاخصی است که می‌تواند بر کیفیت زندگی مردم تاثیرگذار باشد.
انواع مدل‌های تحلیل رشد اقتصادی شامل سه مدل نظریه رشد کلاسیک، رویکرد کینزی و مدل‌های رشد درون‌زا می‌شوند.
برای مشاهده نمودار رشد اقتصادی کشورهای جهان می‌توانید از داده‌های سایت بانک جهانی استفاده کنید.
لینک کوتاه: https://amoozesh-boors.com/i/cpv
کد بازیابی به ایمیل و شماره موبایل ارسال شد
این کد حداکثر 5 دقیقه اعتبار دارد
نظرات :
M-soltani
1402-01-10راجب تاثیر پس انداز در رشد اقتصادی بیشتر توضیح بدید
مدیر وبسایت
1402-02-05عرض سلام و احترام خدمت شما دوست عزیز، در بروزرسانی بعدی این مقاله، نقطه نظرات شما درنظر گرفته خواهد شد و به این مورد اشاره خواهد شد.
بهاره
1402-01-21سلام منظور از اصطلاح رشد نا متقارن اقتصادی چیه؟ مضر هست یا مفید؟
مدیر وبسایت
1402-02-10عرض سلام و احترام خدمت شما دوست عزیز، به طور کلی، رشد اقتصادی نامتقارن به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن برخی از بخش‌های یک اقتصاد سریع‌تر یا کندتر از سایرین رشد می‌کنند، یا برخی از عوامل بر رشد اقتصادی متفاوت از بقیه تأثیر می‌گذارند.
کیارش
1402-01-26سلام وقت بخیر فرق کالاهای مصرفی و کالاهای سرمایه ای چیه؟
مدیر وبسایت
1402-02-14عرض سلام و احترام خدمت شما دوست عزیز، افراد کالاهای سرمایه‌ای را به‌عنوان منابعی ایستا برای خلق دیگر کالاها خریداری می‌کنند، در حالی که کالاهای مصرفی به‌قصد مصرف مورد خریداری قرار می‌گیرند. برای مثال یک خودرو اگر برای استفاده شخصی خانوار مورد استفاده قرار گیرد، یک کالای مصرفی محسوب می‌شود.
مریم
1402-02-03سلام منظور از رشد اقتصادی بلند مدت چیه؟
مدیر وبسایت
1402-02-21عرض سلام و احترام خدمت شما دوست عزیز، رشد اقتصادی بلندمدت افزایش ظرفیت تولیدی اقتصاد به دلیل افزایش عرضه کل بلندمدت است. نرخ رشد روند یا نرخ رشد نرخی است که در آن تولید می تواند به طور پایدار در یک دوره زمانی رشد کند.
SajadGhorbani
1402-03-18سلام آیا رشد اقتصادی و توسعه اقتصادی با هم تفاوت داره؟
مدیر وبسایت
1402-03-20عرض سلام و احترام خدمت شما دوست عزیز، رشد اقتصادی به معنای افزایش درآمد واقعی ملی / تولید ملی است و توسعه اقتصادی به معنای بهبود کیفیت زندگی و استانداردهای زندگی است، به عنوان مثال. معیارهای سواد، امید به زندگی و مراقبت های بهداشتی.
RimaRahimi
1402-05-17سلام چه عواملی موجب رشد اقتصادی می‌شود؟
مدیر وبسایت
1402-05-18عرض سلام و احترام خدمت شما دوست عزیز، در متن مقاله به این مورد اشاره شد اما به صورت کلی میتوان به پنج مورد اشاره کرد. ۱. به‌کارگیری فناوری‌های جدید ۲. تقسیم کار و تخصصی شدن وظایف ۳. به‌کارگیری روش‌های جدید تولید ۴. افزایش نیروی کار ۵. کشف مواد اولیه‌ی جدید