در افزایش سرمایه از محل آورده نقدی، شرکت‌ها برای جذب نقدینگی از عموم سرمایه‌گذاران، اوراقی تحت عنوان «حق تقدم سهام» منتشر کرده و در ابتدا فرصت خرید این اوراق را در اختیار سهامداران فعلی خود قرار می‌دهند. در صورت تمایل، سهامداران می‌توانند ارزش اسمی هر سهم به قیمت ۱۰۰ تومان را پرداخت کنند. پس از ثبت افزایش سرمایه، حق تقدم‌ها به سهام تبدیل می‌شوند.
در ادامه، تمام جزئیات و مراحل افزایش سرمایه از محل آورده‌ی نقدی و مطالب حال شده را به همراه ذکر چندین مثال از افزایش سرمایه‌های اخیر بررسی خواهیم پرداخت.
۱- تعداد سهام (= حق تقدم سهام) پس از افزایش سرمایه از محل آورده‌ی نقدی، با توجه به میزان افزایش سرمایه و درصد مالکیت سهامداران افزایش می‌یابد. به عنوان مثال نماد بفجر، افزایش سرمایه ۲۰۰ درصدی از محل آورده نقدی سهامداران داشته است. اگر شما، ۱۰۰ هزار سهم از بفجر در پرتفوی خود داشته باشید، به شما ۲۰۰ هزار حق تقدم سهام تعلق می‌گیرد. در صورت پرداخت ارزش اسمی هر حق تقدم، پس از پایان افزایش سرمایه شما ۳۰۰ هزار از این سهم خواهید داشت و بدین ترتیب درصد مالکیت شما حفظ خواهد شد. به منظور محاسبه تعداد حق تقدم در افزایش سرمایه می‌توانید از فرمول آن استفاده کنید.
قیمت سهم بعد از افزایش سرمایه از محل آورده‌ی نقدی متناسب با درصد افزایش سرمایه، کاهش پیدا می‌کند. در افزایش سرمایه، تنها سرمایه شرکت تغییر کرده اما درصد مالکیت سهامداران ثابت باقی می‌ماند. به همین منظور، قیمت سهم کاهش پیدا می‌کند تا میزان درصد مالکیت سهامداران ثابت باقی بماند.
به عنوان مثال، شرکت ایران دارو با نماد دیران، پیشنهاد افزایش سرمایه تقریبا ۱۳۰ درصدی از محل آورده نقدی را به مجمع عمومی فوق العاده داده است. اگر قیمت قبل از تصویب افزایش سرمایه در مجمع ۶۰۰ تومان باشد، قیمت جدید در بازگشایی معادل تقریبا ۳۱۷ تومان خواهد بود. محاسبه افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده‌ی نقدی و تغییرات قیمت آن با فرمول زیر امکان‌پذیر است.
سهامداران شرکت در مواجه با افزایش سرمایه از محل آورده‌ی نقدی سه گزینه پیش‌رو دارند:
قیمت تئوریک حق تقدم سهام در معاملات، حاصل کسر قیمت پایانی سهم از ارزش اسمی است. به عنوان مثال، اگر سهم در بازار با قیمت ۵۰۰ تومان در حال معامله شدن است، ارزش حق تقدم آن در معاملات ثانویه ۴۰۰ تومان است. با این حال، قیمت در معاملات حق تقدم نیز تاثیرگرفته از عرضه و تقاضا است و می‌تواند بیشتر یا کمتر شود.
برای پاسخ باید وضعیت بنیادی شرکت و علت افزایش سرمایه را بررسی کنید.
اگر افزایش سرمایه منجر به تولید و فروش بیشتر شرکت شود، ارزش سهام آن در آینده افزایش خواهد یافت. بنابراین شرکت در چنین افزایش سرمایه‌ای به صرفه است. اما اگر شرکت بدهی‌های زیادی داشته و یا برنامه مشخصا سودآوری برای رشد شرکت نداشته باشد، شرکت در آن توصیه نمی‌شود.
علاوه بر این، افزایش قیمت سهام یا کاهش آن پس از افزایش سرمایه به دیدگاه بازار نسبت به پتانسیل رشد شرکت نیز بستگی دارد. برای آگاهی از زمان شرکت در افزایش سرمایه‌های به صرفه برای سرمایه‌گذار، سیگنال سهام‌های پربازده در کوتاه مدت و مدت میان و سایر خدمات متنوع دیگر به انجمن خبرگان سرمایه گذاری در ایران مراجعه کنید. نکته مهم دیگر زمانِ خواب سرمایه و افزایش تورم در ایران است که حتی ممکن است شرکت در افزایش سرمایه شرکت‌های با بنیاد خوب را با ضرر همراه سازد. به همین منظور پیشنهاد میکنیم یا دانش اقتصادی و بنیادی بورس را فرا بگیرید یا در این خصوص از مشاوره افراد خبره استفاده نمایید.
هدف از افزایش سرمایه عبارت است از:
در این قسمت با استفاده از اطلاعیه‌های مربوط به سهام دابور در وبسایت کدال، افزایش سرمایه از محل آورده‌ی نقدی را به صورت مرحله به مرحله بررسی میکنیم.
۱- پیشنهاد هیئت مدیره در خصوص افزایش سرمایه
در مرحله اول، هیئت مدیره شرکت، پیشنهاد افزایش سرمایه را به همراه مبلغ ریالی و درصد افزایش سرمایه، نوع افزایش سرمایه و همچنین علت آن را شرح می‌دهد. در تصویر زیر، این اطلاعیه در سایت کدال نشان داده شده است.
در این نمونه، شرکت علت افزایش سرمایه ۱۰۰ درصدی از محل آورده نقدی را ایجاد خط تولید جدید و اصلاح خطوط تولید قبلی عنوان کرده است.
۲- اظهارنظر حسابرسی و بازرس قانونی
شرکت گزارش توجیهی افزایش سرمایه را در اختیار حسابرس قرار می‌دهد تا در صورت تایید، افزایش سرمایه وارد مرحله بعدی شود. این گزارش توجیهی در قسمت پیوست‌های اطلاعیه در دسترس همگان قرار دارد.
۳- مدارک و مستندات درخواست افزایش سرمایه
در این قسمت، سازمان بورس مدارک ارسالی شرکت را بررسی کرده و در صورت تایید، مجوز افزایش سرمایه را به مدت ۶۰ روز صادر می‌کند. اگر شرکت در این بازه زمانی اقدامات بعدی را انجام ندهد، مهلت استفاده از مجوز تمدید می‌شود.
۴- آگهی دعوت به مجمع عمومی فوق العاده و تصمیمات مجمع
پس از تایید افزایش سرمایه از محل آورده‌ی نقدی توسط سازمان، شرکت آگهی دعوت به مجمع عمومی فوق العاده را منتشر کرده و زمان برگزاری مجمع را اعلام می‌کند. بنابراین اگر تمایلی به شرکت در افزایش سرمایه نداشته باشید، می‌توانید قبل از برگزاری مجمع، سهام خود را به فروش برسانید.
در آگهی «ثبت تصمیمات مجمع» نیز تصمیماتی که در این مجمع اتخاذ شده از جمله افزایش سرمایه ثبت و اطلاع‌رسانی می‌شود.
بگذارید به بررسی تغییرات قیمت سهام در این مثال واقعی بپردازیم. قیمت پایانی سهام دابور پیش از مجمع برابر ۲۲۷۳ تومان بوده است. بنابراین با احتساب افزایش سرمایه ۱۰۰٪، قیمت تئوریک سهم پس از بازگشایی برابر خواهد بود با ۱۱۸۶ تومان.
با این حال، تمام قیمت‌ها در بازار سرمایه متاثر از عرضه و تقاضا هستند. در این مورد نیز عرضه و تقاضای سرمایه‌گذاران منجر شد تا در اولین ساعات بازگشایی، خرید و فروش نماد با قیمت ۱۱۹۱ آغاز شود. در نهایت، قیمت پایانی سهم به ۱۱۹۴ تومان رسید.
۵- مهلت استفاده از حق تقدم خرید سهام
در این اطلاعیه، تاریخ ۶۰ روزه مهلت استفاده از حق تقدم، اعلام می‌شود. دقت داشته باشید که ممکن است این زمان به مدت ۳۰ روز دیگر تمدید شده و طی یک اطلاعیه جدید در کدال، اطلاع‌رسانی شود.
۶- اعلامیه پذیره‌نویسی عمومی
پس از پایان مهلت استفاده از حق تقدم، تعدادی از آنها به دلیل عدم پرداخت ارزش اسمی توسط سهامداران در اختیار شرکت باقی می‌مانند. شرکت در این اطلاعیه، زمان پذیره‌نویسی، تعداد حق تقدم‌ها و شماره حساب بانکی جهت پرداخت ارزش اسمی را در اختیار عموم قرار می‌دهد. در واقع شرکت، خود قصد فروش این حق تقدم‌ها به قیمت بازاری و دریافت ارزش اسمی آنها را به صورت همزمان دارد.
۷- نتایج حاصل از فروش حق تقدم‌های استفاده نشده
شرکت که از طریق پذیره نویسی، حق تقدم‌ها را به قیمت بازار فروخته و ارزش اسمی را نیز دریافت کرده، مبالغ به دست آمده از آنها را اعلام می‌کند. شرکت داروسازی ابوریحان، حق تقدم‌های خود را با میانگین قیمت تقریبی ۲۱۰۰ تومان به فروش رسانده است. مطابق جدول زیر، مبلغی که به ازای هر حق تقدم استفاده نشده پس از کسر هزینه‌ها به حساب سهامداران واریز خواهد شد، معادل ۲۰۵۸ تومان خواهد بود.
شاید با توجه به محاسبه قیمت سهام پس از افزایش سرمایه (۱۱۸۶ تومان) تعجب کرده‌اید که چطور شرکت، حق تقدم‌های خود را با این قیمت به فروش رسانده است. برای توضیح مطلب، نگاهی به نمودار قیمت دابور در جریان افزایش سرمایه می‌اندازیم.
سهام دابور پس از تصویب افزایش سرمایه و بازگشایی، ابتدا یک افزایش قیمت ۱۲۷ درصدی داشته است. فلش‌های مشکی در تصویر، زمان فروش حق تقدم‌های استفاده نشده توسط شرکت را نشان می‌دهد. در آن زمان، قیمت در محدوده‌های ۲۴۰۰ و ۲۲۰۰ بوده است. از آنجایی که سرمایه‌گذاران پس از خرید حق تقدم باید ارزش اسمی ۱۰۰ تومانی را نیز پرداخت کنند، به صورت میانگین، حق تقدم‌ها در قیمت ۲۱۰۰ به فروش رفته‌اند. توجه داشته باشید که در صورت عدم استقبال سرمایه‌گذاران از نماد حق تقدم دابور (دابورح) امکان افت قیمت نیز وجود داشت.
۸- آگهی ثبت افزایش سرمایه
در مرحله آخر نیز با ثبت افزایش سرمایه از محل آورده‌ی نقدی، حق تقدم‌ها به سهام تبدیل می‌شوند. این فرآیند به طور معمول بیشتر از ۲ ماه به طول می‌انجامد. در مثال نماد دابور، فاصله زمانی بازگشایی نماد پس از مجمع تا ثبت افزایش سرمایه، حدود ۸ ماه بوده ست.
|
حق تقدم |
دامنه نوسان |
|
بازار اول بورس |
مثبت و منفی ۱۴ درصد |
|
بازار اول فرابورس |
مثبت و منفی ۷ درصد |
|
بازار دوم بورس |
مثبت و منفی ۱۰ درصد |
|
بازار دوم فرابورس |
مثبت و منفی ۵ درصد |
شرکت‌های بورسی معمولا افزایش سرمایه از محل آورده نقدی را با مطالبات حال شده ترکیب می‌کنند. منظور از مطالبات حال شده، طلبی است که سهامداران از شرکت دارند. در این حالت، شرکت نقدینگی مورد نیاز خود از سهامداران را از طریق طلب آنها دریافت می‌کند. با این وجود سهامداران زیادی وجود ندارند که از شرکت‌ها طلبکار باشند. علاوه بر این ممکن است، کسانی که طلبکار هستند تمایلی به پرداخت نقدینگی جدید برای افزایش سرمایه شرکت نداشته باشند. به همین دلیل شرکت‌ها اغلب از روش آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران در کنار یکدیگر استفاده می‌کنند.
این روش که به آن افزایش سرمایه از محل صرف سهام گفته می‌شود، بدون در نظر گرفتن حق تقدم برای سهامداران فعلی شرکت انجام می‌شود. در این روش، سهام جدید با قیمتی بیشتر از ارزش اسمی در اختیار عموم سرمایه‌گذاران قرار داده می‌شود و مبلغ مابه التفاوتی که شرکت از این طریق به دست می‌آورد به صورت سهام جایزه منتشر شده و یا در حساب اندوخته شرکت قرار می‌گیرد.
در افزایش سرمایه از محل آورده‌ی نقدی با انتشار اوراقی که به آنها حق تقدم خرید سهام گفته می‌شود از سرمایه‌گذاران درخواست می‌شود که مبلغ مورد نیاز برای افزایش سرمایه (۱۰۰ تومان به ازای هر حق تقدم) را در اختیار شرکت قرار دهند. افزایش سرمایه از این طریق مزایا و معایب خاص خود را دارد؛ مهمترین مزیت، در احتمال کسب بازدهی بالای سرمایه‌گذاران در شرکت‌های با بنیاد خوب است و مهمترین ایراد آن نیز خواب سرمایه به دلیل طولانی بودن فرآیند ثبت افزایش سرمایه از نوع آورده نقدی است.
جهت آشنایی با سایر موضوعات مهم بورسی از مقالات زیر استفاده کنید.
در افزایش سرمایه از محل آورده‌ی نقدی، شرکت‌ها از طریق جذب نقدینگی از سهامداران فعلی و انتشار حق تقدم سهام، اقدام به افزایش سرمایه می‌کنند. قیمت هر حق تقدم ۱۰۰ است و پس از اتمام فرآیند افزایش سرمایه و ثبت آن، به سهام عادی تبدیل می‌شود.
با توجه به تحلیل وضعیت بنیادی شرکت می‌توان تشخیص داد که افزایش سرمایه از محل آورده نقدی خوب یا بد است. ممکن است افزایش سرمایه شرکتهایی با درجه بالای ارزیابی بنیادی، در میان‌مدت با سود همراه باشد.
کد بازیابی به ایمیل و شماره موبایل ارسال شد
این کد حداکثر 5 دقیقه اعتبار دارد
