تغییر کارگزار ناظر چیست و چه علتی دارد؟

افراد زیادی هستند که در فرآیند و نحوه تغییر کارگزار ناظر دچار سردرگمی می‌شوند. ما در این مطلب شما را با تمام روش‌های ممکن برای تغییر کارگزار ناظر آشنا کرده و به همه این سردرگمی‌ها پایان می‌دهیم. همان طور که می‌دانید برای فعالیت در بورس ایران، باید با ثبت نام در سامانه سجام کد بورسی بگیرید. علاوه بر این بایستی کد معاملاتی یا کد آنلاین خود را با ثبت نام در کارگزاری دلخواه خود دریافت کنید.

در این میان بعضی از افراد هستند که قبلا در بورس ثبت نام کرده‌اند اما از خدمات کارگزاری خود ناراضی هستند و می‌خواهند در یک کارگزاری جدید و بهتر فعالیت کنند. در این جاست که مفهومی به نام تغییر کارگزار ناظر به وجود می‌آید.

مفهوم کارگزار ناظر در بورس

تغییر کارگزار ناظر در بورس زمانی کاربرد پیدا می‌کند که افراد در چند کارگزاری مختلف فعالیت می‌کنند اما منظور از کارگزار ناظر چیست؟

زمانی که یک سهم را می‌خریم اطلاعات مربوط به آن در کارگزاری ما ثبت می‌شود و از این به بعد این کارگزاری «کارگزار ناظر» سهمی است که خریده‌ایم. اگر بعدا در یک کارگزاری دیگر دوباره مقداری از همان سهم را بخریم این اطلاعات به کارگزار ناظر منتقل می‌شود و زمانی که قصد فروش آن سهم را داشته باشیم فقط می‌توانیم از طریق همان کارگزار ناظر اقدام کنیم.

به زبان ساده وقتی برای اولین بار سهمی را در یک کارگزاری می‌خریم، همان کارگزاری، کارگزار ناظر سهم ما خواهد بود. دقت داشته باشید که حتی اگر سهم مورد نظر را پس از مدتی بفروشید و با ثبت نام در یک کارگزاری دیگر دوباره همان سهم را خریداری کنید، کارگزار ناظر شما، همان کارگزاری قبلی خواهد بود که برای اولین بار سهم مذکور را در آن خریداری کرده‌اید.

بگذارید با یک مثال قضیه را روشن کنیم. فرض کنید در کارگزاری X برای اولین بار سهم شبندر را می‌خرید و پس از مدتی آن را می‌فروشید و از ادامه فعالیت در کارگزاری X منصرف شده و با ثبت نام در کارگزاری Y دوباره سهام شبندر را می‌خرید. در این حالت کارگزار ناظر شما، کارگزاری X است. حالا برای این که بتوانید سهم شبندر را در کارگزاری جدید خود ببینید بایستی از گزینه تغییر کارگزار ناظر در کارگزاری Y استفاده کنید.

علت تغییر کارگزار ناظر چیست؟

تغییر کارگزاری و به دنبالش تغییر کارگزار ناظر می‌تواند علت‌های مختلفی داشته باشد اما می‌توان گفت مهم‌ترین علت تغییر کارگزاری عدم رضایت از خدماتی مثل سرعت و کیفیت سامانه‌های آنلاین است. بعضی کارگزاری‌ها زیرساخت خوبی ندارند و با اضافه شدن مشتریانشان، دچار کندی و اختلال در سیستم‌های معاملاتی می‌شوند. علاوه بر این‌ها بعضی از کارگزاری‌ها خدمات بهتری در قالب باشگاه مشتریان، اپلیکیشن‌های پر سرعت موبایل و اعتبار معاملاتی ارائه می‌دهند و طبیعی است که افراد زیادی بخواهند به خاطر این خدمات از این کارگزاری‌ها استفاده کنند. بهتر است از ابتدا بهترین کارگزاری را انتخاب کنید تا با مسائلی چون تغییر کارگزار ناظر در آینده رو به رو نشوید.

روش تشخیص کارگزار ناظر سهم در بورس

چطور بفهمیم کارگزار ناظر سهم ما کدام است؟ زمانی که افراد در چندین کارگزاری فعالیت می‌کنند و هر سهمی را در یک کارگزاری می‌خرند، تشخیص کارگزار ناظر برایشان سخت می‌شود. ما در این قسمت سه روش برای این که بتوانید کارگزار ناظر را تشخیص دهید، معرفی می‌کنیم.

شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه

۱- شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه

برای اطلاع از کارگزار ناظر سهم خود می‌توانید به سایت شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه با نام اختصاری «سمات» به آدرس اینترنتی https://www.csdiran.ir/ رفته و با استفاده از منوی «سامانه‌ها»، گزینه «درگاه یکپارچه ذینفعان بازار سرمایه» (DDN) را انتخاب کنید.

رگاه یکپارچه ذینفعان بازار سرمایه

توجه داشته باشید که برای استفاده از امکانات این بخش بایستی ثبت نام و احراز هویت سجام را انجام داده باشید.

با استفاده از این سامانه می‌توانید درصد هر دارایی از سبد و کارگزار ناظر، نام، نماد، تعداد، قیمت و ارزش سهام، گردش معاملات، مشاهده علت ممنوع از معامله شدن کد یا نماد و… اشاره کرد.

۲- گواهینامه نقل و انتقال و سپرده سهام

در این روش باید کد کارگزار خریدار یا فروشنده‌ای را که در آخرین گواهینامه نقل و انتقال سهام وجود دارد با جدولی که در سایت سپرده گذاری مرکزی برای شناسایی کد کارگزاری وجود دارد مقایسه کنید. به این ترتیب می‌توانید کارگزار خود را برای هر کدام از نمادهای معاملاتی پیدا کنید.

۳- مشاهده پرتفوی در سامانه معاملاتی کارگزاری

با استفاده از پرتفوی سپرده گذاری در سامانه آنلاین کارگزاری خود می‌توانید بفهمید که کارگزار ناظر سهمی که دارید، همین کارگزاری است یا نه. اگر نماد در این پرتفوی بود به این معنی است که کارگزار ناظر شما همین کارگزاری است. البته دقت کنید که کارگزاری‌های مختلف پرتفوهای متفاوتی را ارائه می‌دهند و مثلا نمی‌توان برای تشخیص کارگزار ناظر از پرتفو لحظه‌ای استفاده کرد.

فرآیند تغییر کارگزار ناظر

برای تغییر کارگزار ناظر می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد. ما در ادامه همه این روش‌ها را بررسی کرده و به آموزش ثبت درخواست تغییر کارگزار ناظر می‌پردازیم.

۱- تغییر کارگزار ناظر از طریق کارگزاری

روش آنلاین: به جرات می‌توان گفت بهترین روش تغییر کارگزار ناظر، استفاده از سامانه آنلاین کارگزاری ها است. نحوه تغییر کارگزار ناظر به شکل آنلاین و غیر حضوری ساده‌ترین روش است که از طریق کارگزاری‌تان (کارگزاری جدیدی که قصد انتقال سهام به آن را دارید) و سامانه‌های آنلاین‌اش به راحتی قابل دسترسی است. در همه کارگزاری‌ها گزینه‌ای به نام تغییر کارگزار ناظر در سیستم‌های معاملاتی شان وجود دارد که با انتخاب نماد و زدن این گزینه می‌توانید به راحتی کارگزار ناظر خود را بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای و به صورت رایگان تغییر دهید.

برای نمونه، در ادامه مراحل تغییر کارگزار ناظر به صورت تصویری را در کارگزاری مفید به شما نشان می‌دهیم. برای این کار بعد از ثبت نام در کارگزاری و دریافت کد آنلاین وارد سامانه آنلاین پلاس شده و از منوی سمت راست گزینه تغییر کارگزار ناظر را انتخاب کنید.

تغییر کارگزار ناظر

بعد از آن در نوار جستجو نام نماد مورد نظر خود را تایپ کرده و گزینه ثبت درخواست را بزنید. با استفاده از گزینه «گزارش تغییر کارگزار ناظر» می‌توانید وضعیت درخواست خود و نتیجه آن را مشاهده کنید.

گزارش تغییر کارگزار ناظر

روش حضوری: در این روش با مراجعه حضوری به دفتر کارگزاری و همراه داشتن آخرین برگه سهام، فرم درخواست تغییر کارگزار ناظر را پُر می‌کنید. با وجود روش آنلاین، امروزه به ندرت از این روش استفاده می‌شود.

۲- تغییر کارگزار ناظر از طریق شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار

روش اول: با مراجعه حضوری به سایت سپرده گذاری مرکزی می‌توانید درخواست ثبت تغییر کارگزار ناظر را بدهید البته بایستی اصل شناسنامه و کپی آن را همراه خود ببرید.

روش دوم: با مراجعه به سایت سپرده گذاری و پُر کردن فرم درخواست غیر حضوری تغییر کارگزار ناظر، این فرم را به همراه گواهی امضا (گواهی امضا را از دفاتر اسناد رسمی می‌توان تهیه کرد) برای شرکت سپرده گذاری مرکزی پست کنید.

۳- فروش کل دارایی سهام در کارگزاری قبلی

طبق اطلاعات مندرج در سایت سپرده گذاری مرکزی، اگر سهامدار همه دارایی خود در یک نماد معاملاتی را بفروشد و حداقل به اندازه یک روز کاری، دارایی سهام قابل معامله وی در آن نماد معاملاتی، صفر باشد، می‌تواند در دفعات بعدی در کارگزاری جدید اقدام به خرید همان سهام کند و این بار کارگزاری جدید به عنوان کارگزار ناظر در نظر گرفته می‌شود. (بهتر است قبل از خرید دوباره سهم در کارگزاری جدید، از گزینه تغییر کارگزار ناظر استفاده کنید.)

اگر مجبور به فروش دارایی خود در یک کارگزاری و خرید آن در کارگزاری دیگر باشید باید دو بار کارمزد بدهید. علاوه بر این شاید روند قیمت سهم شما در حین فروش و خرید دوباره صعودی بشود و شما دچار ضرر بشوید.

به هر دلیلی شاید خیلی‌ها نخواهند سهام خود را بفروشند پس این راه حل چندان کاربردی نیست. علاوه بر این با وجود فروش کل دارایی نماد، همچنان در برخی کارگزاری‌ها مشکل کارگزار ناظر وجود خواهد داشت. پس بهتر است از این راه حل استفاده نکنید.

مزیت ها و معایب معامله کردن در چند کارگزاری

استفاده از چند کارگزاری برای فعالیت در بورس مزایا و معایب خاص خودش را دارد که در ادامه به تفکیک آن ها را بررسی می‌کنیم.

مزایا:

با استفاده از چند کارگزاری، دسترسی سهامدار به انواع مختلف نمادهای معاملاتی مثل اوراق بهادار، کالا، انرژی و معاملات مشتقه بیشتر می‌شود.

از آن جایی که یکی از دلایل تغییر کارگزاری توسط سهامداران، خدمات دهی نامطلوب آن‌ها است، یک فضای رقابتی بین کارگزاری‌ها ایجاد می‌شود تا سرعت و کیفیت خدمات خود را بهبود بخشند.

معایب:

تنها عیب استفاده از چند کارگزاری مختلف، سردرگمی افراد به هنگام خرید و فروش نمادهایی است که کارگزاران ناظر متفاوتی دارند.

خطای کارگزار ناظر چیست؟

اگر در زمان فروش سهام خود با پیغام خطای «کارگزار ناظر شما در این سهم، کارگزاری X نیست» روبه رو شدید باید بدانید که شما این سهم را برای اولین بار در کارگزاری X نخریده‌اید، پس تا زمانی که مراحل تغییر کارگزار ناظر را انجام ندهید نمی‌توانید سهم خود را از طریق کارگزاری X به فروش برسانید.

چقدر طول می کشد تا کارگزار ناظر تغییر کند؟

پس از ثبت درخواست تغییر کارگزار ناظر، معمولا دو روز کاری طول می‌کشد تا درخواست شما انجام شود اما ممکن است درخواست‌تان با خطا هم مواجه بشود.

در چه صورتی درخواست تغییر کارگزار ناظر انجام نمی شود؟

گاهی اوقات با وجود ثبت درخواست تغییر کارگزار ناظر، این درخواست با خطا مواجه می‌شود. در ادامه دلایل اصلی‌ که منجر به این اتفاق می‌شوند را بررسی می‌کنیم.

۱- عدم دارایی در سهام

گاهی اوقات به هنگام تغییر کارگزار ناظر پیام عدم دارایی در نماد مورد نظر را می‌بینید. در این حالت یا سهم مورد نظر را در کارگزاری قبلی فروخته‌اید و یا این که دارایی شما روی کد بورسی قبلی شما که اکنون غیرفعال شده است، قرار دارد. برای کسب اطلاع در هر دو مورد می‌توانید به «درگاه یکپارچه ذینفعان بازار سرمایه» مراجعه کنید.

۲- فریز بودن سهام

وقتی از وام اعتباری کارگزار ناظر استفاده کرده و اقدام به خرید و فروش سهم می‌کنید، کارگزار ناظر می‌تواند سهم شما را فریز کند. در این حالت هم امکان تغییر کارگزار ناظر وجود ندارد و شما باید از طریق کارگزار ناظر اقدام به فروش سهم خود کنید.

۳- بدهکاری

اگر به هر دلیلی به کارگزار ناظر بدهکار باشید، امکان تغییر کارگزار ناظر را نخواهید داشت.

استفاده از خدمات بهتر در کارگزاری‌های معتبر یکی از اصلی‌ترین دلایل تغییر کارگزار ناظر است. هر چند در گذشته مراحل ثبت درخواست تغییر کارگزار ناظر بسیار طولانی و زمان بر بوده است اما امروزه با خدمات آنلاین کارگزاری ها می‌توانید به راحتی با روش‌های غیرحضوری، کارگزار ناظر خود را تغییر دهید.

برای آشنایی بیشتر با دانش بازار های مالی مطالعه مقالات زیرپیشنهاد می شود:

تغییر کارگزار ناظر چیست و چه علتی دارد؟

مفهوم کارگزار ناظر در بورس

علت تغییر کارگزار ناظر چیست؟

روش تشخیص کارگزار ناظر سهم در بورس