نسبت نقدینگی چیست؟ | انواع نسبت‌های نقدینگی در بورس

نسبت نقدینگی در بورس یکی از انواع نسبت‌های مالی است که میزان توانایی شرکت در پرداخت بدهی‌های کوتاه مدت از محل دارایی‌های کوتاه مدت را نشان می‌دهد. انواع نسبت‌های نقدینگی در بورس عبارتند از:

نسبت جاری
نسبت آنی
نسبت وجه نقد

دارایی‌های جاری: به وجوه نقد یا سایر دارایی‌هایی که ظرف یکسال قابلیت تبدیل شدن به وجه نقد را دارند، گفته می‌شود.

بدهی‌های جاری: به بدهی‌ای که تاریخ سررسید آن یک سال یا کمتر بوده و از محل دارایی‌های جاری قابل پرداخت باشد، گفته می‌شود.

انواع دارایی‌های جاری

۱- نسبت جاری

نسبت جاری یکی از انواع نسبت‌های نقدینگی در بورس است که به آن نسبت سرمایه در گردش نیز گفته می‌شود.

با تقسیم دارایی‌های جاری به بدهی‌های جاری، نسبت جاری به دست می‌آید.
این نسبت توانایی پرداخت تعهدات یا بدهی‌های کوتاه مدت یک شرکت را با توجه به دارایی‌های جاری نشان می‌دهد.

فرمول نسبت جاری

تجزیه و تحلیل نسبت جاری

عدد بزرگتر از ۱ در نسبت جاری نشان می‌دهد که شرکت وضعیت نقدینگی مناسبی داشته و توانایی پرداخت بدهی‌های کوتاه مدت را دارد (چون دارایی‌ها کمتر از بدهی‌ها هستند).
عدد کوچکتر از ۱ به معنای مشکل در بازپرداخت بدهی‌های کوتاه مدت شرکت است.
هر چه عدد نسبت جاری بیشتر باشد، توانایی پرداخت بدهی‌ها توسط شرکت بیشتر است.
بالا بودن بیش از حد نسبت جاری، نشان‌دهنده عدم استفاده درست شرکت از نقدینگی و یا خواب سرمایه در شرکت است. این موضوع تاثیری منفی در سودآوری شرکت دارد.
عدد نسبت جاری مطلوب بین ۱ و ۲ است.

در صورت کمتر بودن نسبت جاری از عدد ۱، شرکت دو راهکار دارد:

موجودی نقد، سرمایه گذاری‌های کوتاه مدت و یا حساب‌های دریافتنی را افزایش دهد.
حساب‌های پرداختنی یا سایر بدهی‌های مربوط به هزینه‌های تحقق یافته را کاهش دهد.

۲- نسبت آنی

نسبت آنی یکی از انواع نسبت‌های نقدینگی در بورس است که به آن نسبت سریع نیز گفته می‌شود.

این نسبت مشابه نسبت جاری است با این تفاوت که موجودی کالاها، پیش‌پرداخت‌ها و سفارشات را از دارایی‌های جاری کم می‌کند تا قدرت بازپرداخت بدهی‌های کوتاه مدت شرکت بهتر مشخص شود.
موجودی کالاها و پیش‌پرداخت‌ها که از اقلام دارایی‌های جاری در ترازنامه به حساب می‌آیند، نقدشوندگی پایینی دارند. به همین دلیل در اندازه‌گیری نسبت آنی، حذف می‌شوند.
در نسبت آنی وجوه نقد، سپرده‌های بانکی، اوراق بهادار کوتاه مدت و حساب‌های دریافتنی که همگی بخش از دارایی‌های جاری هستند، وجود دارند.
این نسبت، ارتباط میان دارایی‌های نقدشونده‌تر را نسبت به بدهی‌های جاری نمایش می‌دهد.
اعداد بالای ۱ به معنای وضیعت مناسب نقدینگی شرکت هستند به طوری که هر چه عدد نسبت آنی بیشتر باشد، وضعیت نقدینگی شرکت بهتر است.

فرمول نسبت آنی

تجزیه و تحلیل نسبت آنی

نسبت آنی به دلیل کم کردن موجودی کالا و پیش‌پرداخت‌ها نسبت به نسبت جاری کوچکتر است.

می‌توان نسبت آنی و نسبت جاری شرکت را در دوره‌های چند ساله با یکدیگر مقایسه کرد و به نتایج زیر رسید:

اگر اختلاف دو نسبت در طول چند سال ثابت بماند، روند شرکت تغییر اساسی نکرده و از ثبات نسبی برخوردار است. در این حالت موجودی کالا و حجم تولید و فروش با یکدیگر تناسب دارند.
اگر اختلاف دو نسبت آنی و جاری نزولی شده یا کاهش یابد، روند شرکت دچار افت نسبی شده است. در این حالت موجودی کالا و حجم تولید نسبت به فروش تناسب ندارد.
اگر اختلاف نسبت آنی و جاری صعودی شده یا افزایش یابد، رشد نسبی به وجود آمده است.

۳- نسبت وجه نقد

نسبت وجه نقد یکی دیگر از انواع نسبت‌های نقدینگی است که به جای دارایی‌های جاری، جمعِ موجودی نقد و سرمایه‌گذاری‌های کوتاه مدت شرکت را در نظر می‌گیرد.

این نسبت محافظه‌کارانه‌ترین نسبت نقدینگی است.
در نسبت وجه نقد، حساب‌های دریافتنی که در نسبت آنی وجود دارند، حذف می‌شوند.

فرمول نسبت وجه نقد

تجزیه و تحلیل نسبت وجه نقد

اعداد بالای این نسبت به معنای وضعیت نقدینگی مناسب شرکت است.
اعداد پایین این نسبت نشان دهنده مشکلات در پرداخت بدهی‌ها توسط شرکت است.
اعداد بیش از حد بالا نشان دهنده عدم استفاده درست شرکت از منابع نقدی است.

توضیح نسبت‌های نقدینگی با مثال

۱- اولین مثال نسبت نقدینگی مربوط به نسبت جاری است. فرض کنید میزان نسبت جاری شرکت الف در ۵ سال متوالی به شکل زیر باشد:

توضیح نسبت‌های نقدینگی با مثال

همان طور که مشاهده می‌کنید نسبت جاری از ۰.۸ به ۱.۵ تبدیل شده است. عدد ۱.۵ بدین معناست که به اندازه ۱.۵ برابر بدهی‌ها، دارایی وجود دارد. بنابراین بستانکاران می‌توانند مطمئن شوند که بدهی‌شان پرداخت خواهد شد اما این به معنای بازدهی کمتر سرمایه‌گذاران خواهد بود چون شرکت می‌توانست دارایی‌های جاری بیشتری را صرف فعالیت‌هایی کند که به سودآوری شرکت منجر شود.

البته تنها با یک نسبت مالی نمی‌توان به قضاوت در مورد عملکرد شرکت‌ها پرداخت. پیشنهاد می‌کنیم برای اطلاع از کامل‌ترین تحلیل‌های بنیادی ۳۰۰ سهم مهم تهران که بر اساس آخرین اخبار اقتصادی و گزارشات مالی شرکتها تهیه می‌شوند، به این قسمت مراجعه کنید.

۲- دومین مثال نسبت نقدینگی مربوط به نسبت آنی است.

در این قسمت مثال نسبت آنی و جاری را با استفاده از صورت‌های مالی سالانه نماد «فجر» بررسی می‌کنیم.

در شکل زیر تمام اطلاعات مربوط به دارایی‌ها و بدهی‌های جاری این نماد که برگرفته از «صورت وضعیت مالی» منتشر شده این شرکت در سامانه کدال است، نشان داده شده است.

مثال نسبت نقدینگی مربوط به نسبت آنی

محاسبه نسبت نقدینگی مربوط به نسبت آنی

اگر نسبت جاری را نیز برای نماد فجر محاسبه کنیم به عدد 3.02 می‌رسیم.

مثال محاسبه نسبت آنی

احتمالا تا الان متوجه شده‌اید که نماد فجر توانایی مناسبی در پرداخت بدهی‌های کوتاه مدت خود دارد اما با این حال عدد ۳ برای نسبت جاری نشان می‌دهد که مدیریت سرمایه‌گذاری شرکت جای بازنگری دارد. به عبارت دیگر مقدار بیشتری از دارایی جاری می‌توانست در فعالیت‌هایی که به سودآوری شرکت منجر می‌شود، اختصاص داده شود.

نسبت نقدینگی یکی از مباحث آموزش تجزیه و تحلیل نسبت‌های مالی در بورس است. تحلیلگران بنیادی از سایر نسبت‌های مالی مانند نسبت‌های فعالیت، نسبت‌های سودآوری و نسبت‌های اهرمی برای سنجش شرایط شرکت‌ها نیز استفاده می‌کنند. با این حال تعداد سهم‌های مهم بورس ایران بسیار زیاد است و تجزیه و تحلیل همه آنها برای انتخاب ۵ یا ۶ سهم ارزشمند کاری زمان‌بر است.

در صورت نداشتن زمان کافی پیشنهاد می‌کنیم از سیگنال بنیادی سهام انجمن خبرگان سرمایه‌گذاری در ایران استفاده کنید. کارشناسان خبره این انجمن دانش و تجربه خود را به چینش یک پرتفوی قوی و پربازده برای انجمن اختصاص داده‌اند. البته آنها این تجارب را با ارائه سبد پیشنهادی سهام در اختیار سایر اعضای انجمن نیز قرار می‌دهند. جهت عضویت و مشاهده پرتفوی بنیادی انجمن خبرگان به این صفحه مراجعه کنید.

پیشنهاد می‌کنیم برای استفاده از مطالب آموزشی تحلیل بنیادی، مقالات زیر را نیز مطالعه بفرمایید.

سوالات متداول

۱- منظور از نسبت‌های نقدینگی در بورس چیست؟

نسبت‌های نقدینگی در بورس، توانایی پرداخت بدهی‌های کوتاه مدت از محل دارایی‌های کوتاه مدت شرکت را نشان می‌دهند.

2- فرمول نسبت‌های نقدینگی چیست؟

فرمول نسبت‌های نقدینگی عبارتند از:

نسبت جاری: دارایی‌های جاری / بدهی‌های جاری
نسبت آنی: (دارایی‌های جاری – موجودی کالا و پیش پرداخت‌ها و سفارشات)/ بدهی‌های جاری
نسبت وجه نقد: (سرمایه گذاری های کوتاه مدت + موجودی نقدی) / بدهی‌های جاری

نسبت نقدینگی چیست؟ | انواع نسبت‌های نقدینگی در بورس