نسبت PEG (قیمت به درآمد به نرخ رشد) در بورس چیست؟

برای درک ارزش ذاتی سهام در بازار بورس، نسبت‌های مالی مختلفی وجود دارد. هدف تمام این نسبت‌های مالی و فرمول‌ها این است که ارزش واقعی یک سهم و میزان سوددهی آن در آینده مشخص شود. بسیاری از سرمایه گذاران در بازار بورس به دنبال معیاری برای مقایسه سهام با یکدیگر می‌گردند تا بدین طریق بتوانند بهترین سهام را انتخاب کنند.

یکی از نسبت‌هایی که در پیدا کردن بهترین سهام در بورس به معامله گران کمک می‌کند، نسبت P/E یا قیمت به سود هر سهم است اما این نسبت نمی‌تواند به تنهایی کافی باشد چون نرخ رشد درآمد (یا سود) شرکت‌ها در آن درنظر گرفته نشده است پس سهامداران برای محاسبه دقیق‌تر به یک نسبت مالی دیگر احتیاج داشتند در نتیجه برای حل این مشکل نسبت PEG به وجود آمد.

نسبت PEG یا قیمت به سود به نرخ رشد (قیمت به درآمد به نرخ رشد) در تحلیل بنیادی، ابزار ارزشمندی است که به وسیله آن می‌توان سهام در حال رشد را ارزیابی کرد. در ادامه با ما همراه باشید تا نسبت PEG‌ و نحوه استفاده از آن برای ارزش گذاری سهام را توضیح دهیم.

پیشنهاد مطالعه: نحوه محاسبه نسبت های مالی و روش های ارزشگذاری سهام

نسبت PEG (پی ای جی) چیست؟

نسبت PEG برگرفته از عبارت Price/Earnings-to-Growth است که برای تشخیص ارزش ذاتی سهام و رشد پیشبینی شده شرکت در آینده استفاده می‌شود. Price/Earnings یا نسبت P/E به معنای قیمت به سود هر سهم است و نسبت PEG از تقسیم نسبت P/E بر نرخ رشد شرکت به دست می‌آید.

همان طور که می‌بینید در نسبت PEG از نسبت P/E یا قیمت به سود (قیمت به درآمد) استفاده می‌شود و چشم انداز دقیق‌تری از میزان ارزش سهام یک شرکت و سوددهی آن در آینده به دست می‌دهد بنابراین می‌توان گفت با استفاده از این نسبتِ قیمت به درآمد به نرخ رشد، می‌توان اطلاعات دقیق‌تری برای ارزش گذاری سهام یک شرکت نسبت به قیمت به درآمد یا P/E به دست آورد.

پس زمانی که نسبت P/E را برای سهام مورد نظر خود حساب کردید، نسبت PEG آن را هم به دست بیاورید تا بهتر بتوانید ارزش ذاتی آن را تشخیص بدهید.

پیشنهاد مطالعه: چطور از تغییرات قیمت در فارکس سود کنیم؟

فرمول محاسبه نسبت PEG یا قیمت به درآمد به نرخ رشد

برای محاسبه نسبت PEG باید قیمت هر سهم را به سود به دست آمده به ازای هر سهم که همان EPS است، تقسیم کرد. تا این جا ما یک نسبت مالی به نام P/E داریم که می‌توانیم از آن به صورت جداگانه نیز استفاده کنیم. اگر نسبت P/E‌ را به نرخ رشد تقسیم کنیم به عدد به دست آمده نسبت قیمت به درآمد به نرخ رشد گفته می‌شود.

PEG=نرخ رشد/(سود/قیمت)

PEG=(price/EPS)/EPS Growth

برای محاسبه نسبت PEG باید به این نکات دقت کنید:

• داده‌های ورودی برای پیدا کردن این نسبت را باید به دقت انتخاب کنید چون مثلا با در نظر گرفتن نرخ رشد در بازه‌های زمانی مختلف برای یک شرکت، نسبت PEG‌ تغییر پیدا می‌کند. (به علت سوددهی متفاوت یک شرکت در دوره‌های زمانی متفاوت)
• استفاده از نرخ رشد تاریخی یا نرخ رشد در آینده، برای به دست آوردن مخرج کسر، عددهای متفاوتی را برای یک شرکت به دست می‌دهد.
• برای شرکت‌های زیان ده نمی‌توان از نسبت PEG استفاده کرد. به عبارت دیگر نرخ رشد سود شرکت باید مثبت باشد.
• برای شرکت‌های سرمایه گذاری و بانکی نمی‌توان از نسبت PEG‌ استفاده کرد چون ارزش دارایی‌های آن‌ها نمایانگر ارزش آن‌ها است.

پیشنهاد مطالعه: اصول نوسان گیری در بورس تهران با رعایت 18 اصل

اطلاعات به دست آمده از نسبت PEG، چه چیزی را نشان می‌دهد؟

زمانی که نسبت P/E‌ را برای یک سهم محاسبه می‌کنیم در حال مقایسه قیمت بازارِ سهم و میزان سود حاصل از هر سهم یا EPS آن هستیم. یعنی به ازای هر ریال سود حاضریم چند ریال به عنوان قیمت خودِ سهم بپردازیم. مثلا فرض کنید قیمت سهام شرکت فولاد خوزستان با نماد فخوز 5740 ریال است و نسبت P/E در این سهم برابر با 4.77 است. یعنی سهامداران این سهم حاضرند به ازای هر ریال سود، 4.77 ریال برای خرید سهام آن هزینه کنند.

این نسبت که از طریق تقسیم قیمت جاری بازار بر سود 12 ماهه شرکت به دست می‌آید به ما نشان می‌دهد که قیمت هر سهم چند برابر سود آن است. همان طور که گفتیم میزان رشد شرکت در این فرمول لحاظ نشده است و به همین دلیل است که کارشناسان از نسبت PEG‌ استفاده می‌کنند تا بتوانند تاثیر رشد شرکت را در قیمت لحاظ کنند. «پیتر لینچ» یکی از سرمایه گذاران معروف در کتاب خود « One Up on Wall Street» درباره نحوه تفسیر نسبت PEG‌ چنین می‌گوید:

• زمانی که قیمت یک سهم منصفانه است، نسبت PEG برابر با عدد یک خواهد بود. یعنی نسبت P/E با نرخ رشد برآوردی شرکت برابر است.
• اگر نسبت PEG در یک سهم بیشتر از یک باشد، قیمت سهم نسبت به نرخ رشد سود آن بالا است و بنابراین بهتر است این سهم را بفروشید.
• اگر نسبت PEG‌ در یک سهم کمتر از یک باشد بدین معنی است که قیمت جاری آن در بازار کمتر از نرخ رشد سود آن یا به عبارت دیگر کمتر از ارزش ذاتی آن است پس در این مورد، خرید سهام پیشنهاد می‌شود.

پیشنهاد مطالعه: 6 کتاب برتر فارکس

چطور نرخ رشد یا EPS Growth را برای نسبت PEG‌ محاسبه کنیم؟

برای محاسبه نرخ رشد شرکت‌ها و به دست آوردن عدد دقیق نسبت PEG‌ از نرخ رشد بلند مدت ۵ ساله ،۳ ساله و یا ۱ ساله می‌توان استفاده کرد. همان طور که در قسمت قبلی اشاره کردیم برای محاسبه نرخ رشد می‌توان از نرخ رشد تاریخی یا نرخ رشد آینده شرکت استفاده کرد. برای بیان نحوه استفاده از این دو نرخ به بیان یک مثال می‌پردازیم.

فرض کنید نرخ P/E یک شرکت برابر با 10 است. حال برای به دست آوردن نسبت PEG می‌خواهیم از نرخ‌های رشد تاریخی یا نرخ رشد در آینده استفاده کنیم. به همین ترتیب دو مفهوم نسبت PEG‌ پیشرو و نسبت PEG‌ دنبال کننده شکل می‌گیرد.

نسبت PEG پیشرو (Forward PEG)

اولین روش محاسبه نرخ رشد برای به دست آوردن نسبت قیمت به درآمد به نرخ رشد، روش آینده نگر است. در این روش میزان سود پیش‌بینی شده شرکت یا EPS آن در یک دوره زمانی مشخص در نظر گرفته می‌شود. به نسبت PEG که از این طریق به دست می‌آید، نسبت PEG پیشرو گفته می‌شود.

فرض کنید در مثال بالا میزان پشبینی شده EPS در 12 ماه آینده برابر با 20 درصد است. در این صورت نسبت PEG برابر با 0.5 خواهد شد که نشاندهنده این است که قیمت زیر ارزش ذاتی خود قرار دارد. در واقع سهامداران نسبت به پتانسیل سوددهی این شرکت در آینده بی خبر هستند. (نسبت P/E‌ در مثال برابر با 10 بود و با تقسیم کردن آن به 20 به عدد 0.5 رسیدیم.)

پیشنهاد ویژه: دوره جامع فارکس

نسبت PEG‌ دنبال کننده (Trailing PEG)

برخی از افراد از روش‌های دیگری برای به دست آوردن نرخ رشد استفاده می‌کنند. آن‌ها در این روش از نرخ رشد تاریخی یا نگاه به گذشته استفاده می‌کنند و برای این کار صورت‌های مالی گذشته شرکت را در یک دوره زمانی مشخص بررسی می‌کنند. به نسبت PEG که از این طریق به دست می‌آید، نسبت PEG دنبال کننده گفته می‌شود.

فرض کنید در مثال بالا میزان EPS در 12 ماه گذشته برابر با 8 درصد باشد. در این صورت نسبت PEG برابر با 1.25 خواهد شد که نشاندهنده این است که قیمت جاری بیشتر از ارزش ذاتی سهم است و در این شرایط فروش سهام تصمیم مناسبی خواهد بود. (نسبت P/E‌ در مثال برابر با 10 بود و با تقسیم کردن آن به 8 به عدد 1.25 رسیدیم.)

 البته همان طور که می‌دانید برای تحلیل بنیادی در بورس ایران و به دست آوردن ارزش ذاتی نمی‌توان از یکی از نسبت‌های مالی به تنهایی استفاده کرد. در واقع تحلیلگران باید با یک نگاه جامع همه نسبت‌های مالی را در کنار یکدیگر بررسی کنند.

نکته‌ای که به هنگام استفاده از نرخ رشد تاریخی باید به آن دقت کنید این است که استفاده از PEG‌ دنبال کننده در صورتی که انتظار رشد قیمتی متفاوتی (بالاتر یا پایین‌تر) در آینده شرکت پیش‌بینی شده باشد، درست نیست و در صورت استفاده از آن، نسبت PEG اطلاعات درستی را به شما نشان نمی‌دهد.

پیشنهاد ویژه: آموزش فاندامنتال فارکس و اقتصاد کلان

نسبت P/E و رابطه آن با نسبت PEG‌ (قیمت به درآمد به نرخ رشد) در بورس چیست؟

نسبت قیمت به درآمد یا P/E‌ برای مقایسه میان قیمت جاری سهم در بازار و میزان سود حاصله از یک سهم استفاده می‌شود و خیلی از کارشناسان بر این باورند که اگر سهمی نسبت P/E‌ پایین‌تری داشته باشد، سهم ارزش بیشتری خواهد داشت. نظر شما در این مورد چیست؟ آیا سهم‌های دارای P/E‌ پایین بهتر از سهم‌های دارای P/E بالا هستند؟

به طور کلی نسبت P/E پایین‌تر یعنی پرداخت پول کمتر در برابر سود حاصله از هر سهم. نسبت P/E هر سهم اگر پایین‌تر از P/E‌ گروه‌اش باشد، احتمالا به سمت آن حرکت خواهد کرد. به همین خاطر است که خیلی‌ها معتقدند که شرکت‌هایی با P/E‌ پایین‌تر عملکرد بهتری دارند و با رشد قیمت مواجه خواهند شد. هر چند این نظریه اشتباه نیست ولی از آن جایی که برای تحلیل بنیادی سهام در بازار بورس ایران باید از نسبت‌های مالی مختلفی در کنار هم استفاده کرد، داشتن P/E پایین یا بالا نمی‌تواند به تنهایی عملکرد یک شرکت را نشان دهد. در واقع نسبت قیمت به درآمد، ارزش رشد سهام یک شرکت را نادیده می‌گیرد.

مقاله پیشنهادی: بهترین نوع تحلیل در فارکس چیست؟

به همین خاطر است که برای جبران این نقصان در نسبت P/E، از نسبت PEG‌ که در آن نرخ رشد سود شرکت‌ها نیز در نظر گرفته شده، استفاده می‌شود. بنابراین نسبت PEG با در نظر گرفتن رشد درآمد شرکت در آینده، عدد دقیق‌تری را برای به دست آوردن ارزش ذاتی یک سهم و تحلیل بنیادی به دست می‌دهد. برای این که به رابطه‌ی میان نسبت P/E و نسبت PEG بهتر پی ببرید، در ادامه با یک مثال موضوع را بیشتر توضیح می‌دهیم.

دو شرکت الف و ب در بورس را در نظر بگیرید. نسبت P/E در شرکت الف برابر با 10 و نسبت P/E در شرکت ب برابر با 5 است. در این حالت شما سهام کدامیک از این دو شرکت را برای خرید انتخاب می‌کنید؟ شرکت الف یا ب؟

فرض کنید نرخ رشدی که برای EPS شرکت الف در نظر گرفته شده، 10 درصد باشد و نرخ رشد شرکت ب، 5 درصد باشد.‌

(شرکت الف) PEG=10/10=1

(شرکت ب) PEG=5/5=1

در این حالت نسبت PEG‌ در هر دو سهم برابر با یک است. بنابراین می‌توان این طور نتیجه گرفت که با استفاده از نسبت PEG، نسبت P/E بالاتر شرکت الف، با نرخ رشد مورد انتظاِر بیشتر تعدیل می‌شود. پس می‌توان گفت که نسبت قیمت به درآمد به نرخ رشد، نسخه بهبود یافته نسبت P/E‌ است که براساس نرخ رشد تعدیل شده است.

نحوه استفاده از نسبت PEG‌ در بورس ایران همراه با مثال

در این قسمت می‌خواهیم نحوه محاسبه نسبت PEG را با مثال برایتان توضیح دهیم و به آموزش استفاده از نسبت PEG در تحلیل بنیادی بپردازیم.

فرض کنید اطلاعات مورد نیاز برای به دست آوردن نسبت PEG‌ در شرکت الف مطابق با اعداد زیر است:

قیمت جاری سهم (Price) = 4500 ریال                                                                      

ESP  امسال (ESP_n)= 210 ریال

ESP سال گذشته (ESP_n-1)= 180 ریال

نسبت P/E = 21

برای به دست آوردن نرخ رشد می توانیم از دو فرمول زیر استفاده کنیم:

EPS_n-EPS_n-1)/EPSn-1) = (نرخ رشد سالانه سود) g_n

16%=0.16×100=180/(210-180)= g_n

g_n= (EPS_n/EPS_n-1) - 1

g_n= (210/180) - 1= 0.16 × 100 = %16

در هر دو حالت عدد %16 به عنوان نرخ رشد به دست آمد. حالا به راحتی می‌توانیم اعداد را در فرمول جایگذاری کنیم.

Price/EPSEPS) /Growth = PEG)

1.33 = 16/(4500/210) = PEG

حالا شرکت ب را مورد بررسی قرار می‌دهیم. فرض کنید اطلاعات مورد نیاز برای به دست آوردن نسبت PEG‌ در شرکت ب مطابق با اعداد زیر است:

قیمت جاری سهم (Price) = 10000 ریال                                                                     

EPS امسال (EPS_n) = 300 ریال

EPS سال گذشته (EPS_n-1) = 200 ریال

نسبت P/E = 33

50%=0.5 ×100= 200/(300-200)= gn

0.6 = 50/(10000/300) = PEG

سهامداران بسیاری از بین این دو شرکت، شرکت الف را به خاطر P/E‌ کمتر برای خرید انتخاب می‌کنند با این حال نسبت P/E بیشتر در شرکت ب با توجه به در نظر گرفتن نرخ رشد آن تعدیل شده و در نتیجه عدد به دست آمده از نسبت PEG در آن معادل 0.6 است که نشان دهنده این است که در حال حاضر سهامداران به ازای سود حاصل از رشد شرکت مبلغ کمتری می‌پردازند و ارزش ذاتی ِ مربوط به رشد آن را نادیده می‌گیرند و همان طور که گفتیم سهم هایی با نسبت PEG زیر یک ارزش خرید بیشتری دارند. به زبان ساده با مقایسه این دو مثال متوجه می‌شویم که آیا سهم‌هایی که نسبت P/E در آن‌ها بالاست، ارزندگی دارند یا نه.

پیشنهاد مطالعه: سرمایه گذاری در بازار بورس ایران

در پایان باید همواره این نکته را به یاد داشته باشید که برای تحلیل بنیادی سهم نباید فقط از یکی از نسبت‌های مالی استفاده کرد. استفاده از نسبت‌های مالی در کنار یکدیگر همراه با سایر فاکتورهای تحلیل فاندامنتال می‌تواند در مجموع ارزش ذاتی سهام را مشخص کند.

خلاصه نکات مربوط به نسبت PEG

• نسبت PEG‌ از تقسیم کردن نسبت قیمت به سود (P/E) بر نرخ رشد به دست می‌آید.

• عددهای کمتر از یک در نسبت PEG‌ به معنای کمتر بودن قیمت نسبت به ارزش ذاتی سهام است.
• عددهای بیشتر از یک در نسبت PEG به معنای بیشتر بودن قیمت نسبت به ارزش ذاتی آن است.
• نسبت PEG نسخه تعدیل شده نسبت P/E‌ در بورس است.

سوالات متداول

۱- نسبت PEG چیست؟

نسبت PEG یا قیمت به درآمد به نرخ رشد، نسبتی است که به وسیله آن می‌توان ارزش ذاتی سهام را با توجه به نرخ رشد آن به دست آورد.

۲- نحوه محاسبه نسبت PEG‌ چگونه است؟

نسبت PEG از تقسیم کردن قیمت به درآمد (P/E) بر نرخ رشد به دست می‌آید.

۳- تفاوت نسبت PEG و P/E در بورس چیست؟

نسبت P/E قیمت جاری بازار را با سود به دست آمده به ازای هر سهم مقایسه می‌کند اما نسبت  PEG علاوه بر استفاده از نسبت P/E، نرخ رشد سود در سهام را هم در نظر می‌گیرد و بنابراین می‌توان آن را به عنوان شکل تعدیل شده P/E در نظر گرفت.