فروش استقراضی (فروش تعهدی) در بورس ایران روشی است که با استفاده از آن می‌توان در شرایط نزولی بازار نیز به کسب سود پرداخت. در این روش که از سال 1398 به مرحله اجرا گذاشته شده است، فرد متقاضیِ فروش تعهدی می‌تواند سهام را از مالک آن قرض گرفته و به فروش برساند. پس از گذشت زمان و کاهش قیمت، متقاضی سهام را خریداری کرده و به مالک باز می‌گرداند.
«سرمایه‌گذاری مهمترین مهارتی است که باید به آن مسلط شوید.»
هومن مقراضی
فروش استقراضی (Short Selling)) روشی است که با استفاده از آن می‌توان بدون داشتن سهام، آن را قرض گرفته و به فروش رساند. پس از کاهش قیمت، همان سهام مجددا خریداری می‌شود. بدین طریق می‌توان از روند کاهش قیمت در بورس سود گرفت. به فروش استقراضی سهام در ایران، فروش تعهدی گفته می‌شود.
«پشت هر سهامی یک شرکت وجود دارد. فعالیت آن شرکت را رصد کنید.»
پیتر لینچ
حکم شرعی فروش استقراضی، به دلیل پرداخت بهره به مالک، ربوی است به همین دلیل است که فروش تعهدی، جایگزین فروش استقراضی در ایران شده است. حکم شرعی فروش تعهدی ربوی نیست. به عبارت دیگر به دلیل حذف بهره و وکالتی شدن فروش تعهدی، انجام آن از دیدگاه فقهی بدون اشکال است.
فروش تعهدی یا استقراضی در بورس به مالک سهام سود می‌رساند. افرادی که به صورت بلندمدت سهام خود را نگهداری می‌کنند تنها از افزایش قیمت آن در طول زمان و سود نقدی بهره‌مند می‌شوند. این افراد با قرض دادن سهام خود به دیگران می‌توانند به نحو دیگری نیز سود کنند.
با قرض دادن سهام، وجه حاصل از فروش سهام توسط کارگزار، سرمایه‌گذاری شده و سود آن به مالک تعلق می‌گیرد. در برخی از موارد مالکین برای جذب متقاضیان بخشی از این سود را تحت عنوان «نرخ تشویقی» برای متقاضی فروش استقراضی در نظر می‌گیرند.
به نقل از ماهنامه بورس (متعلق به بورس اوراق بهادار تهران)، «براساس دستورالعمل معاملات فروش تعهدی در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران مصوب ۰۱/۰۳/۱۳۹۸، دو گزینه
جهت سرمایه‌گذاری وجوه حاصل از فروش تعهدی مجاز شمرده می‌شوند.»
فروش استقراضی در بورس تهران برای متقاضیان با سود همراه است.
جهت کسب سود از فروش استقراضی (فروش تعهدی) در بورس باید توانایی تحلیل اصولی بازار و پیش‌بینی قیمت را به دست آورده و در زمان شروع کاهش قیمت، اقدام به فروش استقراضی سهام کنید. در این راه می‌توانید از دانش تحلیل تکنیکال، تحلیل بنیادی و تابلوخوانی استفاده کنید. مجموعه آموزش ساده بورس می‌تواند از طریق 2 روش در این راه به شما کمک کند:
جهت استفاده از فروش تعهدی در بورس ایران باید مراحل زیر را انجام دهید:
فرض کنید پس از انجام تحلیل‌های دقیق به این نتیجه رسیده‌اید که قیمت نماد «وپاسار» (بانک پاسارگاد) در آینده نزدیک با کاهش همراه خواهد شد. در این حالت می‌توانید از ابزار فروش استقراضی استفاده کنید.
|
قیمت فروش وپاسار |
300 تومان |
|
قیمت خرید وپاسار |
200 تومان |
البته متقاضی (نه مالک) باید کارمزد انجام معاملات خرید و فروش را بپردازد.
فروش تعهدی سهام در بورس ایران دارای سررسید مشخصی (برای مثال 30 روزه یا 60 روزه) است که تسویه نهایی در آن زمان انجام می‌شود. با این حال فرآیند تسویه به دو شکل قابل انجام است:
امکان تسویه قبل از زمان سررسید توسط مالک یا متقاضی وجود دارد. با این وجود مالک نمی‌تواند در دوره تنفس (که تعداد روزهای آن از قبل، توسط مالک مشخص شده است) درخواست تسویه دهد.
در صورت درخواست مالک برای تسویه در فاصله زمانی اتمام دوره تنفس تا زمان سررسید:
در فرآیند فروش تعهدی در بورس ایران، بازخرید توسط متقاضی و به وکالت از مالک انجام می‌شود. فرآیند تسویه نهایی فروش تعهدی نیز در سامانه تامین کارگزاری‌ها انجام می‌شود.
در فرآیند فروش استقراضی یا فروش تعهدی از متقاضی وجهی تحت عنوان وجه تضمین دریافت می‌شود. ممکن است پس از فروش سهام توسط فرد متقاضی، قیمت سهم بیشتر شود. در چنین حالتی به علت شناسایی ضرر، متقاضی ممکن است تمایلی به بازخرید سهام نداشته باشد. وجه تضمین در این زمان به کار می‌آید. به زبان ساده وجه تضمین، درصدی از ارزش قرارداد فروش تعهدی است که متقاضی باید در حساب خود داشته باشد.
طبق اطلاعیه سازمان بورس و اوراق بهادار، در صورتی که مانده وجه تضمین متقاضی از حداقل وجه تضمین کمتر شود، از طرف کارگزاری برای متقاضی اخطاریه افزایش وجه تضمین (کال مارجین) صادر می‌شود. در این حالت متقاضی می بایست وجه تضمین خود را افزایش دهد.
افزایش وجه تضمین از دو روش انجام می‌شود:
برای انجام فروش تعهدی در بازار سهام ایران (فروش استقراضی) باید مراحل زیر انجام شوند:
مالک و متقاضی باید قرارداد مربوط به فروش تعهدی در کارگزاری را امضا کنند. با ثبت مشخصات سهام توسط مالک و ثبت سفارش فروش تعهدی توسط متقاضی در سامانه تامین، فرآیند فروش استقراضی شروع می‌شود.
به نقل از وبسایت دنیای بورس «طبق اطلاعیه‌های سازمان بورس و اوراق بهادار تاکنون نمادهای زیر مشمول فروش تعهدی یا استقراضی بوده‌اند:
|
نماد معاملاتی |
نام شرکت |
|
سفارس |
سیمان فارس |
|
وتجارت |
بانک تجارت |
|
وساپا |
سرمایه‌گذاری سایپا |
|
فاراک |
ماشین سازی اراک |
|
فملی |
صنایع مس ایران |
|
میدکو |
هلدینگ صنایع معدنی خاورمیانه |
|
بپاس |
بیمه پاسارگاد |
|
سرچشمه |
سرمایه‌گذاری مس |
|
ذوب |
ذوب آهن |
|
ارفع |
فولاد ارفع |
|
های وب |
شرکت داده گستر عصر نوین |
|
ومعادن |
سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات |
|
ولساپا |
لیزینگ رایان سایپا |
|
وپاسار |
بانک پاسارگاد |
|
وبشهر |
توسعه صنایع بهشهر |
|
شپنا |
پالایش نفت اصفهان |
|
خساپا |
سایپا |
|
ثنوسا |
نوسازی و ساختمان تهران |
|
پترول |
گروه سرمایه‌گذاری و توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی خلیج فارس |
|
برانس |
ایران ترانسفو |
حُسنِ ختام
فروش استقراضی یا فروش تعهدی در بورس ایران امکان استفاده از افت قیمت در این بازار را فراهم می‌کند. تنها کافی است که نحوه پیش‌بینی قیمت و خرید و فروش سهام در بورس را یاد بگیرید تا بتوانید از فرصت فروش استقراضی سهام به نحو احسن استفاده کنید.
برای آشنایی با سایر مفاهیم و قابلیت‌های مهم بورس ایران، مطالعه مقالات زیر نیز پیشنهاد می‌شود.
فروش تعهدی یا استقراضی به معنای قرض گرفتن سهام از مالک و فروش آن است. به عبارت دیگر متقاضیان فروش تعهدی با پیش‌بینی کاهش قیمت، سهام را از مالک آن قرض گرفته و به فروش می‌رسانند. در نهایت با کاهش قیمت و خرید مجدد سهام در قیمت پایین‌تر، از این تفاوت قیمت سود می‌کنند.
برای انجام فروش استقراضی مالک و متقاضی باید قرارداد فروش تعهدی را در کارگزاری امضا کنند. بعد از انجام این کار دسترسی افراد به سامانه تامین (سامانه مربوط به فروش تعهدی) کارگزاری فراهم می‌شود. سپس متقاضی می‌تواند لیست نمادهایی که قابلیت فروش تعهدی دارند را مشاهده کند.
خیر. ابزار فروش تعهدی در تمام سهم‌های بورس وجود ندارد. اسامی سهامی که قابلیت فروش استقراضی در آنها وجود دارد در اطلاعیه‌های سازمان بورس اعلام می‌شوند. در جدول انتهای متن، لیست این نمادها آورده شده است.
معاملات فروش تعهدی همچون سایر معاملات در بورس از ساعت 9 تا 12:30 قابل انجام است.
کد بازیابی به ایمیل و شماره موبایل ارسال شد
این کد حداکثر 5 دقیقه اعتبار دارد
نظرات :
MaryamMiry
1402-06-02سلام میشه توضیح بدید که وجه تضمین در فروش تعهدی دقیقا چه نقشی دارد؟
مدیر وبسایت
1402-07-02سلام به شما دوست عزیز وجه تضمین در خریدها و فروش‌های تعهدی همانطور که از نامش پیداست ضمانتی است مبنی بر حضور خریدار یا فروشنده در تاریخ سررسید پای قرارداد. زیرا اگر که وجه تضمینی وجود نداشته باشد در صورتی که قراردادی وارد زیان شود ممکن است توسط دارنده قرارداد نکول شود و لذا با توجه به اخذ وجه تضمین ریسک نکول در قراردادها کاهش پیدا می‌کند.