جدای از عواملی مانند نرخ بهره و تورم، نرخ ارز یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده سطح نسبی سلامت اقتصادی یک کشور است. نرخ ارز نقشی حیاتی در سطح تجارت یک کشور ایفا می‌کند که برای اکثر اقتصادهای بازار آزاد در جهان حیاتی است. به همین دلیل، نرخ ارز ازجمله اقدامات اقتصادی موردتوجه، تحلیل‌شده و دستکاری‌شده توسط دولت است؛ اما نرخ ارز در مقیاس کوچک‌تر نیز اهمیت دارد و بر بازده واقعی پرتفوی سرمایه‌گذار تأثیر می‌گذارند.
معمولاً تأثیر تغییرات نرخ ارز بر روابط تجاری یک کشور با سایر کشورها به این‌گونه است که ارز باارزش بالاتر باعث می‌شود واردات یک کشور ارزان‌تر و صادرات آن در بازارهای خارجی گران‌تر شود. ارز باارزش کمتر باعث می‌شود واردات یک کشور گران‌تر و صادرات آن در بازارهای خارجی کمتر شود. می‌توان انتظار داشت که نرخ ارز بالاتر تراز تجاری یک کشور را بدتر کند، درحالی‌که نرخ ارز پایین‌تر باعث بهبود آن می‌شود.
همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، نرخ ارز نقش مهمی در تجارت و بازرگانی بین‌المللی ایفا می‌کند و بر قیمت کالاها و خدمات تأثیر می‌گذارد و درنهایت بر رشد اقتصاد جهانی تأثیر می‌گذارد.
نوسانات نرخ ارز می‌تواند تأثیرات قابل‌توجهی بر مشاغل و افراد داشته باشد و درک عوامل مؤثر بر آن‌ها را مهم می‌کند. عوامل متعددی نرخ ارز را تعیین می‌کنند. بسیاری از این عوامل به روابط تجاری بین دو کشور مربوط می‌شود. به یاد داشته باشید، نرخ ارز نسبی است و به‌عنوان مقایسه ارزهای دو کشور بیان می‌شود.
در این مقاله به شش عامل اصلی تعیین‌کننده نرخ ارز بین دو کشور اشاره می‌کنیم. توجه داشته باشید که این عوامل هیچ ترتیب خاصی ندارند؛ مانند بسیاری از جنبه‌های اقتصاد، اهمیت نسبی این عوامل موضوع بحث‌های زیادی است.
تورم (inflation) به نرخی اطلاق می‌شود که قیمت کالاها و خدمات در طول زمان افزایش می‌یابد. اگر کشوری تورم بالایی را تجربه کند، ارزش پول آن ممکن است نسبت به سایر ارزها کاهش یابد، زیرا مصرف‌کنندگان ممکن است ترجیح دهند ارزهایی را که ازنظر ارزش پایدارتر هستند، نگه‌دارند.
در نیمه آخر قرن بیستم، کشورهایی با تورم پایین شامل ژاپن، آلمان و سوئیس بودند، درحالی‌که ایالات‌متحده و کانادا بعداً به تورم پایین‌دست یافتند.
نرخ بهره (Interest rate)، تورم و نرخ ارز همگی به‌شدت همبستگی دارند. با دستکاری نرخ بهره، بانک‌های مرکزی بر تورم و نرخ ارز تأثیر می‌گذارند و تغییر نرخ‌های بهره بر تورم و ارزش پول تأثیر می‌گذارد. نرخ‌های بهره بالاتر عموماً سرمایه‌گذاران خارجی را جذب می‌کند که می‌تواند تقاضا برای پول یک کشور را افزایش دهد و باعث افزایش ارزش آن شود.
بااین‌حال، اگر تورم در کشور بسیار بیشتر از کشورهای دیگر باشد، یا اگر عوامل اضافی به کاهش ارزش پول کمک کنند، تأثیر نرخ‌های بهره بالاتر کاهش می‌یابد. رابطه معکوس برای کاهش نرخ بهره وجود دارد یعنی نرخ‌های بهره پایین‌تر تمایل به کاهش نرخ ارز دارند.
حساب‌جاری (Current Account Deficits) معیاری برای سنجش تراز تجاری یک کشور شامل واردات، صادرات و درآمد سرمایه‌گذاری است. مازاد حساب‌جاری (زمانی که یک کشور بیشتر از وارداتش صادر می‌کند) می‌تواند تقاضا برای ارز یک کشور را افزایش دهد و باعث افزایش آن شود، درحالی‌که کسری (زمانی که کشوری بیش از صادراتش وارد می‌کند) می‌تواند باعث کاهش ارزش پول آن کشور شود.
کسری در حساب‌جاری نشان می‌دهد که این کشور بیشتر از درآمد خود برای تجارت خارجی هزینه می‌کند و برای جبران کسری از منابع خارجی سرمایه می‌گیرد. به‌عبارت‌دیگر، کشور بیش ازآنچه که از طریق فروش صادرات دریافت می‌کند، نیاز به ارز خارجی دارد و بیشتر ازآنچه خارجی‌ها برای محصولاتش می‌خواهند، ارز خود را تأمین می‌کند. مازاد تقاضا برای ارز، نرخ ارز کشور را کاهش می‌دهد تا زمانی که کالاها و خدمات داخلی به‌اندازه کافی برای خارجی‌ها ارزان باشد و دارایی‌های خارجی برای تولید فروش برای منافع داخلی گران‌تر از آن باشد.
سرمایه‌گذاران خارجی ناگزیر به دنبال کشورهایی باثبات با عملکرد اقتصادی قوی هستند تا سرمایه خود را در آن سرمایه‌گذاری کنند. کشورهایی که دارای دولت‌های باثبات و سیاست‌های قابل پیش‌بینی هستند، عموماً برای سرمایه‌گذاران خارجی جذاب‌تر به نظر می‌رسند که می‌تواند تقاضا برای پول آن‌ها را افزایش دهد و ارزش آن را افزایش دهد.
به‌عنوان‌مثال، آشفتگی سیاسی می‌تواند باعث از بین رفتن اعتماد به یک ارز و انتقال سرمایه به ارزهای کشورهای باثبات‌تر شود.
رشد اقتصادی (Economic growth) به افزایش تولید کالاها و خدمات یک کشور در طول زمان اشاره دارد. این افزایش معمولاً با تولید ناخالص داخلی (GDP) اندازه‌گیری می‌شود که ارزش کل کالاها و خدمات تولیدشده در داخل مرزهای یک کشور در یک دوره معین، معمولاً یک سال است.
رشد اقتصادی یک کشور می‌تواند بر نرخ ارز آن نیز تأثیر بگذارد. یک اقتصاد قوی با سطوح رشد بالا می‌تواند تقاضا برای پول یک کشور را افزایش دهد، درحالی‌که یک اقتصاد ضعیف با سطوح پایین رشد می‌تواند باعث کاهش تقاضا و کاهش ارزش پول آن کشور شود.
رویدادهای ژئوپلیتیکی (Geopolitical events) مانند جنگ، بلایای طبیعی و آشفتگی سیاسی می‌توانند تأثیر قابل‌توجهی بر نرخ ارز داشته باشند. این رویدادها می‌تواند باعث ایجاد عدم اطمینان و بی‌ثباتی شود که می‌تواند تقاضا برای پول یک کشور را کاهش دهد و باعث کاهش ارزش آن شود.
به‌عنوان‌مثال، اگر کشوری یک بحران سیاسی مهم را تجربه کند، سرمایه‌گذاران ممکن است در مورد چشم‌انداز اقتصادی کشور نامطمئن شوند و ممکن است سرمایه‌گذاری‌های خود را پس بگیرند و باعث کاهش ارزش پول کشور شود. به همین ترتیب، اگر یک بلای طبیعی یا رویداد دیگری، زنجیره تولید یا تأمین یک کشور را مختل کند، می‌تواند بر تراز تجاری آن کشور تأثیر بگذارد و بر نرخ ارز تأثیر بگذارد.
رویدادهای ژئوپلیتیکی همچنین می‌تواند باعث شود که سرمایه‌گذاران به دنبال ارزهای امن مانند دلار آمریکا یا ین ژاپن باشند که نسبت به سایر ارزها پایدارتر و ریسک کمتری دارند. این افزایش تقاضا برای ارزهای امن می‌تواند باعث افزایش نرخ ارز آن‌ها نسبت به سایر ارزها شود.
نرخ ارز یکی از جنبه‌های مهم تجارت و بازرگانی بین‌المللی است که بر قیمت کالاها و خدمات تأثیر می‌گذارد و درنهایت بر رشد اقتصاد جهانی تأثیر می‌گذارد و در این مقاله به شش مورد مهم آن اشاره شد.
درحالی‌که این عوامل می‌توانند تأثیرات قابل‌توجهی بر نرخ ارز داشته باشند، مهم است که بدانیم نرخ ارز نیز تابع متغیرهای دیگری مانند احساسات بازار، انتظارات سرمایه‌گذاران و روندهای اقتصاد جهانی است. به‌این‌ترتیب، پیش‌بینی تغییرات نرخ ارز می‌تواند چالش‌برانگیز باشد و سرمایه‌گذاران و کسب‌وکارها باید طیفی از عوامل را هنگام انجام معاملات ارز خارجی یا تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری در نظر بگیرند.
درنتیجه، نظارت، دانش و درک عواملی که بر نرخ ارز تأثیر می‌گذارند برای هرکسی که در تجارت بین‌المللی یا بازار فارکس دخیل است، حیاتی است. اگر هنوز دانش کافی درزمینهٔ ندارید پیشنهاد می‌شود تا از دوره اقتصاد کلان و فاندامنتال فارکس استفاده کنید.
همچنین برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه می توانید مقالات زیر را مطالعه کنید.
نوسانات نرخ ارز می‌تواند تأثیرات قابل‌توجهی بر مشاغل و افراد داشته باشد و درک عوامل مؤثر بر آن‌ها را ضروری می‌کند. با بررسی و درک این عوامل، سرمایه‌گذاران، کسب‌وکارها و سیاست‌گذاران می‌توانند تصمیمات آگاهانه‌ای در مورد معاملات خود و تجارت بین‌المللی اتخاذ کنند و ریسک‌ها را به حداقل برسانند و فرصت‌ها را در بازار جهانی به حداکثر برسانند.
کشوری با اقتصاد قوی و سطوح رشد بالا می‌تواند تقاضا برای پول خود را افزایش دهد زیرا سرمایه‌گذاران به دنبال سرمایه‌گذاری در بازارهای آن هستند و باعث افزایش نرخ ارز می‌شود. برعکس، کشوری که رشد اقتصادی ضعیف یا رکود اقتصادی را تجربه می‌کند، ممکن است شاهد کاهش ارزش پول خود باشد زیرا سرمایه‌گذاران در مورد چشم‌انداز اقتصادی آن نامطمئن می‌شوند.
سرمایه‌گذاران در مواقع عدم اطمینان جهانی به دنبال ارزهای امن هستند زیرا معتقدند این ارزها در شرایط نوسان بازار ارزش خود را بهتر از سایر ارزها حفظ می‌کنند.
لینک کوتاه: https://amoozesh-boors.com/i/erf
کد بازیابی به ایمیل و شماره موبایل ارسال شد
این کد حداکثر 5 دقیقه اعتبار دارد
نظرات :
ArashElahzadeh
1402-10-23ممنون بابت مقاله عالیتون، میشه عوامل موثر بر نوسانات نرخ ارز در ایران رو هم توضیح بدید؟
مدیر وبسایت
1403-02-30با سلام و احترام فراوان خدمت شما دوست عزیز، نوسانات نرخ ارز در ایران تحت تاثیر ترکیبی از عوامل از جمله شرایط اقتصادی مانند تورم و بیکاری، سیاست های دولت از جمله اقدامات پولی و مالی، ثبات سیاسی، تراز تجاری، قیمت جهانی نفت به دلیل اتکای شدید ایران به صادرات نفت، محدودیت های تحریم های بین المللی است. همچنین دسترسی به ارز خارجی، سفته بازی و عوامل اقتصادی جهانی مانند تفاوت نرخ بهره و تمایل سرمایه گذاران نیز از تاثیرات دیگر است. این عوامل به صورت پویا در تعامل بوده و منجر به نوسانات نرخ ارز ایران در برابر سایر ارزها می شود.
HamidHoseiny
1403-01-13درود آیا تحریم هم میتونه جزو عوامل تاثیر گذار بر قیمت ارز باشه؟
مدیر وبسایت
1403-02-07با سلام و احترام فراوان خدمت شما دوست عزیز، بله، تحریم ها می تواند به طور قابل توجهی بر قیمت ارز تأثیر بگذارد. هنگامی که کشوری تحریم دیگری را اعمال می کند، تجارت را محدود می کند که می تواند منجر به کاهش تقاضا برای ارز کشور تحریم شده شود. این کاهش تقاضا می تواند باعث کاهش ارزش ارز نسبت به سایر ارزها شود. علاوه بر این، تحریم‌ها می‌توانند نااطمینانی اقتصادی ایجاد کنند و بر اعتماد سرمایه‌گذاران تأثیر بگذارند و بر بازارهای ارز تأثیر بیشتری بگذارند. در نتیجه، تحریم‌ها در واقع یکی از عواملی است که می‌تواند بر قیمت ارز به‌ویژه در کوتاه‌مدت تا میان‌مدت تأثیر بگذارد.