سهام شرکت به چه معناست؟ | توضیح همه چیز در مورد سهام شرکت ها

سهام در واقع قسمتی از سرمایه یک شرکت است. هر سهم، نشان‌دهنده کوچکترین واحد مالکیتی، در یک شرکت یا کارخانه است. دارندهٔ هر سهم یا سهامدار، به همان نسبتی که سهام در اختیار دارد، در مالکیت شرکت یا بنگاه تولیدی شریک است. برای مثال، اگر شرکتی به تعداد دو میلیون سهم منتشر کرده و شخصی مالک دو هزار سهم در این شرکت باشد، او یک‌هزارم از مالکیت این شرکت را در اختیار دارد. شما به عنوان سهامدار یک شرکت در سود سالیانه آن شرکت سهیم خواهید بود و همچنین می توانید در جلسات مجمع سهامداران شرکت کنید و در تصمیمات کلان شرکت نیز به نسبت سهامتان حق رای خواهید داشت.

تعریف سهم و سهام شرکت ها

تعریف سهم طبق ماده 24 قانون تجارت به شکل زیر است:

سهم یا سهام شرکت قابل نقل و انتقال است. یعنی شما می توانید سهام یک شرکت سهامی را در بورس خریده و پس از مدتی آن را به فروش برسانید. در طی مدتی که سهام شرکت را نگهداری می کنید، در شرکت به نسبت تعداد سهام خود دارای حق و حقوق هستید و می توانید در مجمع عمومی رای دهید و از سود شرکت برخوردار شوید. اگر هم مایل بودید می توانید سهام خود را پس از افزایش قیمت آن در بازار به فروش رسانده و از این طریق سود کنید.

مثالی از سهام شرکت در بورس

شرکت فولاد مبارکه اصفهان که در بورس با نماد «فولاد» شناخته می شود، دارای 530 میلیارد برگه سهم است. این تعداد مساوی کل سرمایه این شرکت است. حال اگر شما 5 میلیون برگه سهم از نماد فولاد بخرید، شما مالکیت تقریبا 0.0009 درصد شرکت فولاد را دارید. برای خرید سهام در بورس باید ابتدا در یک کارگزاری معتبر ثبت نام کنید و کد بورسی بگیرید. برای دریافت راهنمای انتخاب بهترین کارگزاری بورس، به این قسمت مراجعه کنید.

معرفی انواع سهام

سهام شرکت ها به انواع مختلفی دسته بندی می شود. در شکل زیر انواع این دسته بندی‌ها نشان داده شده است.

الف) انواع سهام از نظر مالکیت

سهام شرکت ها به دو نوع سهام بی نام و سهام با نام تقسیم بندی می شود.

۱- سهام با نام

در سهام با نام، اسم دارنده (مالک یا خریدار سهام) بر روی برگه سهام و یا در دفتر سهام شرکت، ثبت می شود. در این نوع از سهام، قابلیت نقل و انتقال تنها از طریق معاوضه امکان پذیر است. تمام سهام موجود در بازار بورس اوراق بهادار تهران از نوع سهام با نام هستند. در این بازار، خرید و فروش سهام بین سهامداران مختلف از طریق معاوضه انجام می شود. برای مثال اگر شما دارای 100 برگه سهم از شرکت الف باشید، این سهام به اسم شما است اما اگر بخواهید آن را بفروشید، این سهام به فرد دیگری (خریدار) منتقل شده و در دفتر سهام نام خریدار جدید به عنوان صاحب سهام درج می شود.

۲- سهام بی نام

در سهام بی نام، نام و مشخصات دارنده، در دفتر سهام شرکت ها ثبت نمی شود و به همین دلیل دارنده سهام بی نام به عنوان مالک آن شناخته می شود. در قانون تجارت به سهام بی نام، سهام بی اسم هم گفته می شود. سهام بی نام در وجه حامل صادر شده و نقل و انتقال آن از طریق قبض و اقباض صورت می‌گیرد. به زبان ساده یعنی برای فروش سهام بی نام، بعد از دریافت مبلغ آن، برگه سهام را باید مشابه اسکناس به خریدار بدهید.

آیا ارزش سهام بی نام با سهام با نام یکی است؟

سهام بی نام و سهام با نام دارای ارزش مساوی هستند و دارنده هر دوی آن‌ها در سود و زیان شرکت سهیم است. در عین حال نقل و انتقال هر دو هم به سرعت امکان پذیر است.

سهام بی نام با سهام با نام در چه مواردی متفاوت است؟

به جز ثبتِ نام مالک در سهام با نام و بدون اسم بودن و عدم ثبت نام مالک در سهام بی نام، این دو شکل از سهام با هم تفاوت هایی دارند.

• خرید و فروش سهام در بورس از طریق سهام با نام صورت می گیرد.
• در صورت گم شدن، دزدیده شدن و یا خیانت در امانت برگه سهام بی نام، اثبات مالکیت آن بسیار دشوار است.

علت ثبت مشخصات مالک در سهام با نام چیست؟

سیاست تجاری شرکت های سهامی مبنی بر این است که شرکای خود را بشناسند. به همین دلیل آن‌ها از سهام با نام استفاده می کنند تا بدانند سهام شرکت‌شان در دست چه کسانی است. علاوه بر این، چون در زمان جنگ جهانی اول، کشورهای درگیر جنگ می توانستند با خرید سهام بی نام، در شرکت ها اختلال ایجاد کرده و یا جاسوسی کنند، استفاده از سهام بی نام به مرور کمتر شد و اکثر شرکت ها، سهام بی نام خود را به سهام با نام تبدیل کردند.

ب) انواع سهام از نظر حقوقی

سهام از نظر حقوقی و ماهیت به سه دسته تقسیم بندی می شود؛ سهام عادی- سهام ممتاز- سهام انتفاعی.

۱- سهام عادی

سهام عادی معمولا بخش بزرگی از سهام منتشره شده یک شرکت را شامل می شود. مالکان سهام عادی، همان سهامداران و به عبارتی صاحبان شرکت به حساب آمده و از طریق حق رای خود توانایی اداره و کنترل کردن شرکت را دارند.

ویژگی های سهام عادی چیست؟

سهامی که در بورس ایران، خرید و فروش می شود از نوع سهام عادی است به همین دلیل باید با مهمترین ویژگی های این سهام آشنا شوید.

حق رای

دارندگان سهام عادی در مجمع عمومی و مجمع فوق العاده شرکت، به نسبت تعداد سهام خود حق رای دارند و می توانند در تصمیم گیری های مهم مالی شرکت نقش داشته باشند. در این مجامع معمولا کسانی مثل سهامداران درصدی یا عمده (کسانی که مالک بیش از یک درصد سهام شرکت هستند) به واسطه تعداد بیشتر سهامشان، از قدرت بیشتری برخوردار هستند.

سود نقدی

یکی از ویژگی های سهام عادی، اختصاص سود نقدی به آن است. در پایان سال مالی، هر شرکت در مجمع عمومی عادی مبلغ مشخصی را به عنوان سود نقدی به سهامداران خود اختصاص می دهد. این میزان در واقع درصدی از سود هر سهم است. البته اگر شرکت، زیان ده باشد، سودی بین سهامداران تقسیم نخواهد شد. بنابراین بهتر است پیش از خرید سهام، با تکنیک ها و ترفندهای بورس تهران آشنا شوید.

نقدشوندگی

سهام عادی نقدشوندگی بالایی دارد. به زبان ساده یعنی این که با خرید سهام در بورس ایران می توانید به راحتی و طی مدت زمان بسیار کوتاهی آن را به شخص دیگری بفروشید.

بازدهی بالا

خرید سهام عادی در بورس ایران بازدهی بالایی نسبت به سایر روش‌های سرمایه گذاری مثلا سپرده بانکی دارد. اگر شما بتوانید بهترین سهم ها را برای خرید و سرمایه گذاری انتخاب کنید، سود خوبی از راه افزایش قیمت آن‌ها در بازار خواهید گرفت. برای انتخاب بهترین سهام می توانید از سبد پیشنهادی سهام استفاده کنید.

اولویت در مالکیت شرکت

زمانی که شرکت ها برای افزایش سرمایه خود برگه سهم های جدیدی منتشر می کنند، اولویت خرید این برگه ها که به آن‌ها حق تقدم گفته می شود، با کسانی است که در زمان برگزاری مجمع فوق العاده، سهامدار شرکت بوده اند.

1- مسئولیت محدود در صورت ورشکستگی

در صورت ورشکستگی یا انحلال شرکت سهامی، ابتدا بدهی های طلبکاران پرداخت شده و بعد باقی‌مانده سرمایه بین سهامداران تقسیم می‌شود. از این نظر، سهامداران مسئولیت خاصی نسبت به ورشکستگی شرکت ندارند.

۲- سهام ممتاز

صاحبان سهام ممتاز معمولا حق رای ندارند اما به هنگام دریافت سود، نسبت به سهامداران عادی در اولویت قرار می گیرند. در واقع سود سهام ممتاز باید قبل از سهام عادی پرداخت شود حتی اگر شرکت زیان ده باشد. مبلغ سود سهام ممتاز، درصد ثابتی از مبلغ اسمی سهام ممتاز است که مقدار آن از قبل مشخص شده است. بنابراین تعیین مقدار این سود در دست مجمع عمومی نیست و جدا از آن محاسبه می‌شود.

۳- سهام انتفاعی

صاحبان سهام انتفاعی سرمایه ای در شرکت ندارند اما بنا به دلایل مختلف، شرکت به آن‌ها سهام انتفاعی داده تا در سود شرکت سهیم باشند. در اکثر مواقع برای استهلاک سرمایه شرکت از این نوع سهام استفاده می شود.

به هنگام تصفیه شرکت، ارزش اسمی سهام به مالک سهام انتفاعی داده نخواهد شد.

ج) انواع سهام از نظر نوع آورده

سرمایه یک شرکت از آورده های نقدی و غیر نقدی تشکیل شده است. پول به عنوان آورده نقدی و ماشین آلات، مواد اولیه و... به عنوان آورده غیر نقدی در نظر گرفته می‌شوند.

۱- سهام نقدی

سهام نقدی، سهامی است که ارزش معادل همه یا بخشی از آن به صورت نقدی پرداخت شده است.

۲- سهام غیر نقدی

سهام غیرنقدی، سهامی است که با آورده هایی مانند ماشین آلات، خودرو، ماشین آلات و... ارزشگذاری می‌شود. ارزشگذاری سهام غیر نقدی توسط کارشناس رسمی وزارت دادگستری تعیین می شود.

د) سهام از منظر نوع سوددهی

از نظر ماهیت سود‌ دهی هم می توان سهام را به دو دسته ارزشی و رشدی تقسیم بندی کرد.

۱- سهام ارزشی

سهام ارزشی به سهام شرکت‌هایی گفته می شود که ارزش ذاتی آن‌ها کمتر از قیمت بازار است. سرمایه‌گذاران به امید این که در آینده، ارزش واقعی این سهام توسط بقیه کشف شده و قیمت بازار آن بیشتر شود در آن سرمایه گذاری می کنند.

۲- سهام رشدی

سهام رشدی مربوط به شرکت هایی است که هنوز به بلوغ نرسیده اند و با این که قیمت بازار آن‌ها از ارزش ذاتی آن‌ها بیشتر است اما رشد قیمت آنها سریع تر است. این شرکت ها که قابلیت زیادی در رشد دارند معمولا سود نقدی را پرداخت نکرده و آن را برای انجام پروژه های بعدی خود نگه می دارند. رشد سریع قیمت این‌گونه سهم ها باعث می شود تا سرمایه گذاران به خرید آن‌ها تمایل نشان دهند.

ه) سایر انواع سهام

به جز سهام هایی که تا بدینجا معرفی کردیم، انواع دیگری از سهام هم وجود دارند که در ادامه آنها را توضیح می دهیم.

۱- سهام موسس

سهام موسس، سهامی است که پس از تصویب مجمع به مؤسسان شرکت یا ارائه دهندگان خدمت در این شرکت ها داده می شود. دارندگان سهام موسس:

• کنترلی بر اداره شرکت ندارند.
• پس از پرداخت سهام، مقدار مشخصی بهره دریافت می کنند.
• هنگام تصفیه شرکت، بخشی از دارایی اضافه بر سرمایه باقی مانده را دریافت می کنند.

۲- سهام مدیریتی

سهام مدیریتی سهامی است که دارنده آن به واسطه مالکیت تعداد زیادی از سهام منتشر شده یا نسبتی از سهام شرکت، می تواند حداقل یک عضو هیئت مدیره شرکت را انتخاب کند. در نتیجه دارندگان سهام مدیریتی بر تصمیمات شرکت تاثیر می گذارند.

۳- سهام جایزه

سهام جایزه یکی از روشهای افزایش سرمایه است که به موجب آن، سهامداران شرکت بدون پرداخت وجه می توانند سهام جایزه بگیرند. سهام جایزه به جای سود به سهامداران داده می شود و سرمایه لازم برای انتشار آن از محل سود انباشته یا اندوخته های شرکت کم می شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد سهام جایزه و تغییرات قیمت سهام پس از آن می توانید مقاله افزایش سرمایه در بورس را مطالعه کنید.

ارزش اسمی هر سهم به چه معناست؟

ارزش اسمی هر سهم در ایران مطابق قانون برابر با هزار ریال یا صد تومان است. این ارزش اسمی بر روی برگه های سهام نوشته می شود و از آن می توان برای تعیین تعداد سهام یک شرکت هم استفاده کرد. برای مثال اگر سرمایه شرکتی 500 میلیون ریال باشد، تعداد سهام آن 5 میلیون خواهد بود.

چرا شرکت ها از سهام استفاده می کنند؟

شرکت ها زمانی که بخواهند کسب و کار خود را گسترش دهند به منابع مالی و شریک نیاز دارند. آنها می توانند با استفاده از وام، سرمایه مورد نیاز برای گسترش شرکت خود را فراهم کنند اما یک راه بهتر، ثبت شرکت به عنوان سهامی عام و انتشار سهام آن است. در این حالت صاحبان شرکت، شرکای خود را با استفاده از فروش برگه های سهام به دست می آورند و مجبور نیستند برای توسعه فعالیت های خود مدام از بانکها وام بگیرند. از طرف دیگر، سهامداران هم می توانند در سود شرکت سهیم شده و یا از افزایش قیمت آن در بازار بورس بهره بگیرند.

خرید سهام در بازار بورس چه مزایایی دارد؟

همان طور که در قسمت سهام عادی اشاره کردیم با خرید سهام، قابلیت حق رای، برخورداری از سود نقدی و موارد دیگر شامل حال شما می شود.

۱- وجود بازاری به نام بورس باعث می‌شود تا بتوانید به راحتی سهام مورد نظر خود را خرید و فروش کرده و از نوسانات قیمت آن سود کنید. برای خرید و فروش سهام در بورس باید دانش تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی را یاد بگیرید. در تحلیل تکنیکال با استفاده از ابزارها و الگوهای خاصی، روند قیمت در گذشته بررسی شده و بر همین اساس قیمت آینده آن پیشبینی می‌شود. دانش تحلیل بنیادی در بورس به بررسی اطلاعاتی مثل صورت های مالی، نسبت P/S، نسبت P/E، ارزش خالص دارایی و... می پردازد و بر همین اساس ارزش ذاتی یا واقعی سهام را مشخص می کند. در نهایت با مقایسه قیمت سهم در بازار بورس و ارزش ذاتی آن می‌توان برای خرید یا فروش آن، تصمیم گیری کرد.

۲- با حداقل سرمایه که در حال حاضر پانصد هزار تومان است، می‌توانید سرمایه گذاری در بورس را شروع کنید. در صورتی که اگر بخواهید در یک شرکت غیر بورسی سرمایه گذاری کنید باید حتما سرمایه بسیار زیادی داشته باشید.

۳- با شروع خرید سهام در بورس هم می توانید از مزایایی مثل سهام جایزه، سود نقدی و مواردی از این دست برخوردار شوید و هم می توانید با توجه به دو تحلیلی که در قسمت قبلی معرفی کردیم، سهام را در قیمت پایین بخرید و بعد از افزایش قیمت، آن را بفروشید و به سود برسید. در انجمن خبرگان مجموعه آموزش بورس، مجموعه‌ای از بهترین سهم‌ها برای خرید در بورس به همراه زمان دقیق ورود به معامله و خروج از آن معرفی می شود. برای دسترسی به بهترین سهام بورس تهران، می توانید به تحلیل 300 سهم بورس ایران مراجعه کنید.

۴- خرید سهام در بورس این امکان را برای شما فراهم می کند تا تمام جزئیات اطلاعات مالی شرکت ها را رصد کنید. در واقع طبق قانون بورس، تمام شرکت های پذیرفته شده در بورس و فرابورس ایران باید این اطلاعات را برای عموم منتشر کنند. از طرف دیگر اگر قصد سرمایه گذاری در یک شرکت غیر بورسی را داشته باشید، دستیابی به چنین اطلاعاتی بسیار دشوار است.

در این مقاله به توضیح سهام شرکتها و انواع آن پرداختیم. خرید سهام در بورس ایران یکی از روشهای سرمایه گذاری است که در صورت برخورداری از دانش لازم، می توانید از طریق آن سود خوبی به دست بیاورید.

 

برای شروع یک سرمایه گذاری هوشمندانه در بورس، باید به طور کامل با مفاهیم بورسی آشنا شوید. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، می توانید از مقالات زیر استفاده کنید.

• بازار سرمایه چیست؟
• آموزش مقدماتی ورود به بورس تهران
• ناظر بازار در بورس و وظایف آن
• دلایل ورود شرکت‌ها به بورس چیست؟
• بازار خرسی و گاوی چیست؟
• اوراق بدهی چیست؟
• حد سود و حد ضرر در بورس ایران
• معرفی حراج پیوسته و ناپیوسته در بورس
• نقش بازیگر سهم در بورس چیست؟
• سهام شناور چیست؟
• سفته بازی در بورس
• افشای اطلاعات الف و ب در بورس
• معنای حقیقی و حقوقی در بازار بورس
• گره معاملاتی چیست؟
• حق تقدم سهام چیست؟
• اوراق سلف موازی چیست؟
• حجم مبنا در بورس چیست و چه کاربردی دارد؟
• سبدگردانی در بورس چیست و چگونه انجام می شود؟
• سهام چرخه ای چیست؟

 

سوالات متداول

۱- سهام شرکت چیست؟

اگر سرمایه یک شرکت را به قسمت های مساوی تقسیم کنیم، هر قسمت برابر با یک سهم می شود. سهام هم جمع کلمه سهم است.

۲- مزایای خرید سهام شرکت ها در بورس چیست؟

داشتن حق رای، نقدشوندگی بالا، بازدهی بالا در صورت افزایش قیمت سهام در بازار، سود نقدی و ... از مزایای خرید سهام در بورس ایران هستند.

۳- چطور می توان سهام مناسب برای خرید را در بورس ایران انتخاب کرد؟

برای این کار باید تحلیل تکنیکال، تحلیل بنیادی، مدیریت سرمایه، تکنیک های تابلوخوانی و ترفندهای بورس را یاد بگیرید. علاوه بر این می توانید از سبد پیشنهادی سهام انجمن خبرگان مجموعه ما استفاده کنید.