تحلیل به سبک وایکوف | تحلیل نمودار قیمت در روش وایکوف

تحلیل به سبک وایکوف، روشی است که در اوایل قرن بیستم توسط ریچارد وایکوف (Richard Wyckoff) به منظور شناسایی سهام پربازده و بهترین زمان برای خرید آن پایه‌گذاری شد. با اینکه سالهای زیادی از ارائه روش وایکوف می‌گذرد اما این رویکرد پیشگام در تحلیل تکنیکال همچنان در عصر مدرن استفاده می‌شود.

وایکوف در روش تحلیلی خود چرخه بازار را شناسایی و در ۴ فاز طبقه‌بندی کرد:

1. فاز انباشت
2. فاز صعودی
3. فاز توزیع
4. فاز نزولی

« به فرزندان خود ۲ مهارت را یاد بدهید؛ دانش اقتصادی و سرمایه‌گذاری اصولی.»

هومن مقراضی

ریچارد وایکوف کیست؟

ریچارد وایکوف در سال ۱۸۷۳ متولد شد و یکی از ۵ غول تحلیل تکنیکال (در کنارِ افرادی همچون داو، گَن، الیوت و مریل) در جهان به شمار می‌آید. از جمله فعالیت‌های او می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تاسیس مجله وال استریت ژورنال و انتشار نوشته‌های خود در آن.
• ساخت مدرسه‌ای که بعدها به انستیتو بازار سهام تبدیل شد.

او در این مدرسه به آموزش سرمایه‌گذاران در خصوص نحوه عملکرد «پول هوشمند» پرداخته و قوانین واقعی بازی در بازار سهام را با توجه به رفتار شرکت‌های بزرگ آموزش می‌داد. وایکوف متوجه شده بود برندگان بازار سهام، سرمایه‌گذاران نهادی و بزرگ هستند در حالی که سرمایه‌گذاران خُرد اغلب بازنده هستند. به همین دلیل او عزم خود را جزم کرد و با متدی که به «روش وایکوف» معروف شد، به آموزش افراد پرداخت.

• اگرچه روش تحلیلی وایکوف به صورت اختصاصی منحصر به سهام است اما می‌توان از آن در بازار فارکس، کامودیتی‌ها (انواع کالاها)، اوراق قرضه و ... نیز استفاده کرد.

انتخاب یک یا چند تا از این بازارها برای سرمایه‌گذاری به صرف زمان برای مطالعه و بررسی کامل نحوه معاملات در این بازارها وابسته است. یک راه میان‌بُر برای داشتن انتخابی هوشمندانه، استفاده از نقشه راه موفقیت در بازارهای مالی است. با استفاده از این نقشه می‌توانید به راحتی میزان ریسک و بازدهی بازارهای مالی مختلف را سنجیده و بهترین روش معامله‌گری برای کسب ثروت از این بازارها را یاد بگیرید.

در ادامه، آموزش روش وایکوف را با معرفی قوانین وایکوف، چرخه قیمت وایکوف، مفهوم پول هوشمند و نحوه تحلیل نمودار قیمت در این سبک را توضیح خواهیم داد.

قوانین وایکوف

سه قانون تحلیل Wyckoff به قرار زیر هستند:

۱- قانون عرضه و تقاضا

قانون عرضه و تقاضا در تحلیل به سبک وایکوف به این نکته اشاره دارد که برهم خوردن تعادل میان عرضه و تقاضا موجب افزایش و کاهش قیمت می‌شود. شکل زیر گویای این نکته است.

در واقع این قدرت خریدار و فروشنده است که منجر به کاهش یا افزایش قیمت می‌شود.

• هر چه قدرت خریدار بیشتر باشد، تقاضا بیشتر شده و در نتیجه قیمت افزایش می‌یابد.
• هر چه قدرت فروشند بیشتر باشد، عرضه بیشتر شده و در نتیجه قیمت کاهش می‌یابد.

هر چند این قانون به نظر بسیار ساده است اما ردیابی دقیق عرضه و تقاضا از طریق نمودار قیمت و حجم معاملات به تمرین زیادی نیازمند است.

۲- قانون علت و معلول

قانون علت و معلول در تحلیل تکنیکال به روش وایکوف به این نکته اشاره دارد که هر معلول یا واقعه‌ای علت خاصی دارد و روند قیمت بدون دلیل صعودی یا نزولی نمی‌شود.

وایکوف برای توضیح این دو قانون از دو اصطلاح انباشت (accumulation) و تجمیع (distribution) استفاده می‌کند (در ادامه بیشتر در خصوص این دو صحبت خواهیم کرد).

1. مرحله انباشت (علت) که معمولا پس از رویدادهای اقتصادی خاصی اتفاق می‌افتد منجر به روند صعودی (معلول) می‌شود.
2. مرحله توزیع (علت) منجر به روند نزولی (معلول) می‌شود.

۳- قانون اقدام در برابر نتیجه

قانون اقدام در مقابل نتیجه یکی از اصول تحلیل وایکوف است که هشداری در خصوص تغییر احتمالی روند قیمت در آینده نزدیک ارائه می‌دهد. این هشدار از طریق واگرایی یا دایورجنس حجم معاملات و قیمت نشان داده می‌شود.

برای مثال زمانی که پس از یک روند صعودی قابل توجه، حجم معاملات زیاد شده اما دامنه تغییرات قیمت کم شده و قله‌ی (High) جدیدی هم در قیمت ایجاد نمی‌شود، نشان‌دهنده این موضوع است که سهامداران عمده در حال خالی کردن سهام هستند. همین نکته هشداری برای آغاز روند نزولی در قیمت صادر می‌کند.

پول هوشمند یا مرد نامرئی در تحلیل به سبک وایکوف

مرد نامرئی یا پول هوشمند مفهومی است که وایکوف از آن برای مطالعه و پیش‌بینی جهت قیمت استفاده می‌کند. از دیدگاه وایکوف، مرد نامرئی نهادی است که کنترل بازار را در دست دارد و همیشه به نفعِ خود عمل می‌کند. در واقع پول هوشمند یا سرمایه مرد نامرئی به خرید در قیمت پایین و فروش در قیمت بالا اختصاص دارد. حال اگر سرمایه‌گذاران خُرد بتوانند این رفتار را درک کنند، همگام با این مرد نامرئی بازدهی بالایی از بازار خواهند گرفت. او استراتژی مرد هوشمند را در قالب چرخه وایکوف بررسی می‌کند.

۴ فاز مختلف از دیدگاه وایکوف

در ادامه مبحث آموزش سبک وایکوف، چرخه بازار از دیدگاه او را بررسی خواهیم کرد.

۱- فاز انباشت (Accumulation)

در این مرحله انباشت قیمت در یک محدوده خنثی انجام می‌شود. در واقع این پول هوشمند است که در فاز انباشت پیش از سایر افراد، به خرید سهام (یا سایر دارایی‌های مالی) مشغول می‌شود.

• مرحله انباشت به تدریج انجام می‌شود تا قیمت تغییر قابل توجهی نکند.

۲- فاز صعودی (Uptrend)

زمانی که پول هوشمند تمام سهام مورد نیاز خود را خریداری کرد و فروشنده‌ای در بازار باقی نماند، شروع به بالا بردن قیمت می‌کند. با بالا رفتن قیمت، سرمایه‌گذاران به آن سهم علاقه‌مند شده و شروع به خرید می‌کنند. در نتیجه میزان تقاضا افزایش پیدا کرده و قیمت وارد فاز صعودی می‌شود.

• ممکن است در طول یک روند صعودی، چندین مرحله انباشت وجود داشته باشد. به این انباشت‌های قیمت که روند صعودی بزرگتر را برای مدتی متوقف می‌کنند، انباشت مجدد گفته می‌شود.

۳- فاز توزیع (Distribution)

در فاز توزیع، پول هوشمند شروع به فروش دارایی خود و عرضه کردن آن به افرادی می‌کند که دیر وارد بازار شده‌اند. در این مرحله که معمولا در یک محدوده خنثی اتفاق می‌افتد، تمام تقاضا با توزیع دارایی‌های مرد نامرئی جذب می‌شود.

۴- فاز نزولی (Downtrend)

مرد نامرئی که سهام خود را در فاز توزیع فروخته است از بازار خارج می‌شود. در این مرحله که دیگر تقاضایی برای خرید سهام وجود ندارد، عرضه سهام زیاد شده و قیمت وارد فاز نزولی می‌شود. زمانی که مرحله نزولی به اتمام می‌رسد، فاز انباشت جدیدی آغاز می‌شود.

• ممکن است در طول یک روند نزولی، چندین مرحله توزیع وجود داشته باشد. به این توزیع‌های قیمت که روند نزولی بزرگتر را برای مدتی متوقف می‌کنند، توزیع مجدد گفته می‌شود.

تحلیل نمودار قیمت در روش وایکوف

دو مرحله انباشت و تجمیع از مهمترین بخش‌های چرخه وایکوف هستند که هر کدام از ۵ مرحله تشکیل شده‌اند.

۱- تحلیل نمودار قیمت در فاز انباشت

در شکل زیر فاز انباشت و ۵ فاز مختلف آن (از A تا E) را مشاهده می‌کنید.

TR: به محدوده‌ای که در آنجا تعادل نسبی میان عرضه و تقاضا برقرار بوده و حرکت قبلی قیمت متوقف شده است، TR (Trading Range) ‌گفته می‌شود. در محدوده‌ی TR، فرآیندهای انباشت و توزیع شکل گرفته و آماده‌سازی قیمت برای شروع روند جدید در آینده انجام می‌شود.

تصویر زیر شماتیک سبک وایکوف را با جزئیات بیشتری نمایش می‌دهد.

فاز A
روند نزولی	نیروی فروش کاهش یافته و سرعت روند نزولی کم می‌شود.
(PS) Preliminary Support	حمایت اولیه (PS) نشان می‌دهد که خریداران وارد بازار شده‌اند اما هنوز قدرت آنها به حدی نیست که روند نزولی را متوقف کنند.
(SC) Selling Climax	۱- در نقطه اوج فروش (SC) معامله‌گران با ترس و وحشت دارایی خود را می‌فروشند. ۲- نوسانات قیمت در این مرحله زیاد است و معمولا کندل‌های بزرگ با سایه‌های بلند ایجاد می‌شوند. ۳- در نقاط PS و SC معمولا حجم معاملات زیاد است. ۴- در این دو مرحله فروشِ معامله‌گران خُرد توسط سرمایه‌گذاران بزرگ جذب می‌شود. ۵- همیشه فشار فروش و حجم معاملات در این فاز، زیاد نیست. با این وجود حجم بالای فروش هشدار قوی‌تری برای اتمام عرضه در بازار و شروع  روند صعودی می‌دهد.
(AR) Automatic Rally	به علت جذب بخش زیادی از عرضه توسط سرمایه‌گذاران بزرگ، رالی خودکاری (AR) رو به بالا شکل می‌گیرد.
(ST) Secondary Test	۱- تست ثانویه (ST) نقطه‌ای است که بازار (پس از برگشت قیمت از رالی) با هدف تست ناحیه SC به آن نزدیک می‌شود. ۲- ST اغلب بالاتر از  SC قرار می‌گیرد اما همیشه اینطور نیست. ۳- این حرکت به منظور تست این منطقه و مطمئن شدن از پایان روند نزولی انجام می‌شود.  ۴- معمولا حجم معاملات در این قسمت کمتر می‌شود.
فاز B
TR	۱- در این محدوده خنثی (TR) پول هوشمند، خریدِ زیادی انجام می‌دهد. ۲- سطح حمایت و مقاومت این محدوده چندین بار تست می‌شود.
ST	۱- قیمت ممکن است چندین بار تست ثانویه (ST) انجام دهد. ۲- احتمال تشکیل قله‌های بالاتر از AR‌ و دره‌های پایین تر از SC نیز وجود دارد. تشکیل این نقاط به شکست فیک منتهی شده و برخی از معامله‌گران را به دام می‌اندازد. ۳- همان طور که در شکل بالا مشاهده می‌کنید، به دلیل تشکیل دره و قله‌های پایینتر و بالاتر، از یک ناحیه مستطیل شکل برای نشان داده حمایت و مقاومت استفاده شده و نه یک خط.
نکات مهم	۱- به طور کلی در فاز B، عرضه و تقاضا در تعادل هستند و روند تعیین کننده‌ای وجود ندارد. ۲- در مراحل اولیه فاز B، سوئینگ‌های قیمت بزرگتر بوده و حجم معاملات بیشتر و نامنظم‌تر است. ۳- هر چه TR رو به جلو می‌رود، عرضه ضعیف‌تر و تقاضا بیشتر می‌شود چون پول هوشمند در حال جذب عرضه است. ۴- هرچه به انتهای TR‌ نزدیک‌تر می‌شویم، حجم کاهش پیدا می‌کند.
فاز C
Spring	۱- در این مرحله، حرکت نزولی قیمت که به آن فنر گفته می‌شود، شکل می‌گیرد. ۲- به حرکت رو به پایین قیمت در محدوده TR که منجر به شکسته شدن حمایت شده و پس از آن به سرعت معکوس شده و به درون محدوده برمی‌گردد، فنر گفته می‌شود. ۲- پول هوشمند در این مرحله مطمئن می‌شود که عرضه بسیار کمی در بازار باقی مانده است. ۳- معمولا حرکت فنر منجر به شکسته شدن سطح حمایتی می‌شود و سهامداران ضعیفی که با این سیگنال اشتباه به دام بیفتند، دارایی خود را به اشتباه می‌فروشند. ۴- شکست در ناحیه مقاومتی TR‌ نیز ممکن است رخ دهد. ۵- تا زمانی که این تست آخر صورت نگیرد، نمی‌توان از انباشت قیمت مطمئن شد. ۶- پس از برگشت قیمت، نقطه ۸ در نمودار اولین (نه بهترین) مکانی است که می‌توان سهام خرید یا وارد پوزیشن خرید در بازارهای دوطرفه شد.
فاز D
(LPS) Last Point Support	۱- LPSها آخرین نقاط حمایتی قبل از حرکت رو به بالای قیمت هستند. این نقاط دره‌های بالاتر (Higher Lows) را شکل می‌دهند. ۲- در این نقاط اسپرد کمتر شده و حجم معاملات کاهش پیدا می‌کند.
(SOS) Signs of Strength	۱- SOSها بیانگر نشانه‌های قدرت در روند قیمت هستند. ۲- در این نقاط اسپرد بیشتر یا واید شده و حجم معاملات نیز افزایش پیدا می‌کند.
نکات مهم	۱- اگر آخرین حمایت‌ها و نشانه‌های قدرت را مشاهده نکردید، وارد پوزیشن خرید نشوید و اگر قبلا وارد شده‌اید، به حجم خود اضافه نکنید. ۲- اولین ناحیه برای خرید، نقطه ۱۲ است که نشان‌دهنده پولبک بعد از حرکت قیمت به سمت ناحیه مقاومتی است. ۳- نقطه ۱۴، محل مطمئن‌تری برای خرید است.
فاز E
نکات مهم	۱- در این مرحله TR به طور واضح با حجم تقاضای زیاد شکسته شده و حرکت صعودی آغاز می‌شود. ۲- در هر یک از نقاط ۸، ۱۰، ۱۲ و ۱۴ می‌توان وارد معامله شد. ۳- ورود پس از شکست قطعی ناحیه TR، مطمئن‌تر است.

 

البته مرحله انباشت همیشه به وضوح تصویر بالا (شماتیک سبک وایکوف) نیست. این نکته را نیز در نظر داشته باشید که وجود یک محدوده خنثی (TR) و ظهور برخی از علایم الگوی وایکوف به معنای انباشت حتمی قیمت نیست. در واقع چنین مرحله ای ممکن است انباشت، توزیع مجدد و یا هیچکدام از این دو باشد. با این حال استفاده از اصول وایکوف، ارزیابی مناطق رِنج و عرضه و تقاضای موجود در آن ساده تر کرده و احتمال پیش‌بینی چرخش قیمت را برای معامله‌گران فراهم می‌کند.

۲- تحلیل نمودار قیمت در فاز توزیع

در شکل زیر فاز انباشت در تحلیل به سبک وایکوف و ۵ فاز مختلف آن (از A تا E) را مشاهده می‌کنید.

تصویر زیر شماتیک سبک وایکوف را با جزئیات بیشتری نمایش می‌دهد.

فاز A
روند صعودی	کاهش تقاضا منجر به کُند شدن حرکت صعودی می‌شود.
(PSY) Preliminary Supply	اولین عرضه (PSY) نشان‌دهنده ظهور نیروی فروش است اما هنوز قدرت آنها به حدی نیست که روند صعودی را متوقف کنند.
(BC) Buying Climax	۱- در نقطه اوج خرید (BC) معامله‌گران مبتدی و افراد جا مانده از بازار فشار خرید ایجاد می‌کنند.
(AR) Automatic Reaction	به علت جذب بخش زیادی از تقاضا توسط سرمایه‌گذاران بزرگ، واکنش خودکاری (AR) رو به پایین شکل می‌گیرد. در واقع پول هوشمند مشغولِ توزیع دارایی بین افرادی می‌شود که به امید ادامه روند صعودی، وارد بازار شده‌اند.
(ST) Secondary Test	۱- ST با هدف تست ناحیه BC شکل می‌گیرد. ۲- ST اغلب پایین تر از  BC قرار می‌گیرد اما همیشه اینطور نیست. ۳- معمولا حجم معاملات در این قسمت کمتر می‌شود.
فاز B
نکات مهم	۱- این فاز مشابه فاز B انباشت است با این تفاوت که تعادل عرضه و تقاضا به سمت عرضه بیشتر سوق پیدا می‌کند.
فاز C
(SOW) Sign of Weakness	۱- اولین نشانه‌های ضعف در نقطه ۱۰ (SOW) ظاهر می‌شود. ۲- SOW می‌تواند در فاز B و یا در فاز C‌ ظاهر شود.
(UTAD) UPthrust After Distribution	۱- حرکت به سمت بالا بعد از توزیع قیمت (UTAD) نقطه مقابل فنر در فاز انباشت است. ۲- در این فرآیند، قیمت از محدوده مقاومتی TR عبور کرده اما جهت آن به سرعت معکوس شده و دوباره به ناحیه خنثی برمی‌گردد. ۳- این شکست جعلی معامله‌گران مبتدی را به دام می‌اندازد.
نکات مهم	۱- نقطه ۱۱، آخرین مهلت برای خروج از موقعیت‌های خرید و اولین فرصت برای ورود به موقعیت فروش است.
فاز D
(LPSY) Last Point of Supply	۱- LPSYها آخرین نقاط عرضه هستند و برگشت قیمت به سمت آنها با حجم و اسپرد کمتر انجام می‌شود.
نکات مهم	۱- این فاز تقریبا به حالت معکوس فاز D‌ مرحله انباشت است.
فاز E
نکات مهم	۱- در این مرحله TR به طور واضح با حجم عرضه زیاد شکسته شده و حرکت نزولی آغاز می‌شود. ۲- بهترین موقعیت های ورود به معامله در نقاط ۱۳، ۱۵ و ۱۷ (LPSY ها) هستند.

 

استفاده از انواع الگوهای وایکوف جهت تشخیص مراحل انباشت و توزیع به صرف زمان کافی و تمرین کردن در انواع نمودارهای قیمت وابسته است. البته سبک Wyckoff، تنها روشی نیست که در تحلیل تکنیکال از آن استفاده می‌شود.

استفاده از اندیکاتورها، پرایس اکشن، امواج الیوت، تعیین اصولی حد سود و ضرر و ... از جمله مواردی است که به هنگام تحلیل تکنیکال باید در نظر داشته باشید. جزئیات بیشتر در خصوص نحوه معامله کردن در بازارهای جهانی با استفاده از تحلیل تکنیکال را با مراجعه به این قسمت مطالعه کنید.

مثالی از تحلیل به سبک وایکوف

در این قسمت برای درک بهترِ ترید به سبک وایکوف، به نقل از وبسایت فارکس گروپ و با استفاده از نمودار ۴ ساعته جفت ارز USD/CHF به شرح یک مثال خواهیم پرداخت.

1. در ابتدای تصویر (سمت چپ) توزیع قیمت را در یک محدوده خنثی می‌بینید. این محدوده ناگهان با حرکت رو به بالای قیمت شکسته می‌شود. با این حال اگر به پایین تصویر بنگرید، متوجه کاهش حجم معاملات خواهید شد. بنابراین می‌توانید این طور استدلال کنید که الگوی فنر در روش وایکوف در حال شکل‌گیری است.
2. پس از آن، قیمت با افزایش حجم معاملات سطح پایینی ناحیه خنثی (یا توزیع) را می‌شکند. در این مرحله می‌توانید موقعیت فروش بگیرید و استاپ لاس خود را در بالاترین نقطه موجود در ناحیه توزیع قرار دهید.
3. قیمت در کمتر از یک هفته به اندازه ۴٪ کاهش پیدا می‌کند و پس از آن نشانه‌های حرکت خنثیِ قیمت ظاهر می‌شود. با ثبت قله‌های رو به بالا توسط قیمت (خط زرد رنگ) می‌توانید موقعیت خود را ببندید. البته در همین ناحیه الگوی کف دو قلو به وجود آمده و نشانه‌ی دیگری برای بستن موقعیت فروش است.
4. خطوط آبی ناحیه انباشت قیمت را نشان می‌دهند. در طول این دوره، حجم معاملات کاهش پیدا کرده و با شکسته شدن خط آبی پایینی، احتمال شکل‌گیری یک فنر در الگوی وایکوف تقویت می‌شود.
5. دایره سبز رنگ در پایین نمودار، افزایش حجم را نشان می‌دهد. در همین زمان است که حرکت فنر تمام شده و روند افزایش قیمت آغاز می‌شود. با شکسته شدن ناحیه بالایی کانال افقی انباشت، سیگنال قوی خرید صادر می‌شود. حد ضرر خود را نیز می‌توانید زیرِ پایین‌ترین نقطه ناحیه انباشت قرار دهید.
6. حرکت صعودی این جفت ارز به اندازه ۳.۶۷٪ ادامه پیدا می‌کند.
7. پس از آن قیمت وارد مرحله توزیع دیگری به شکل الگوی مثلث (ناحیه بنفش رنگ) می‌شود. شکست رو به پایین خط روند صعودی، سیگنالِ احتمالی پایان روند و شروع فرآیند توزیع را نشان می‌دهد.
8. ناگهان سطح بالایی ناحیه مثلث با حجم کم شکسته می‌شود. در اینجاست که می‌توانید موقعیت خرید را ببندید چرا که به احتمال زیاد یک فنر در حال شکل‌گیری است و روند قیمت نزولی خواهد شد.

با وجود اینکه تحلیل به سبک وایکوف روشی است که توسط افراد زیادی استفاده می‌شود اما ممکن است در تمام بازارهای مالی و دارایی‌ها جواب ندهد. به همین علت داشتن یک استراتژی معاملاتی سودده پیش از شروع معاملات واقعی در هر بازاری الزامی است.

استراتژی CTS، یکی از استراتژی‌هایی است که سوددهی آن طی چندین سال استفاده مدام تست شده و بر روی دارایی‌های مختلفی مانند جفت ارزهای فارکس، طلا، نفت، ارزهای دیجیتال و ... قابل استفاده است. جزئیات بیشتر در خصوص این استراتژی و نحوه تشخیص بهترین نقاط ورود به معامله و خروج از آن را در این قسمت مطالعه کنید.

 

جهت آشنایی با انواع سبک‌های تحلیل تکنیکال به مقالات زیر مراجعه کنید.

• تحلیل تکنیکال چیست؟
• پرایس اکشن مقدماتی/ راهنمای پرایس اکشن برای مبتدیان
• صفر تا صد پرایس اکشن پیشرفته
• معجزه ترکیب پرایس اکشن با اندیکاتورها
• تفاوت تحلیل تکنیکال و پرایس اکشن
• استراتژی‌های معاملاتی پرایس اکشن
• آموزش امواج الیوت به صورت مرحله به مرحله و تصویری

 

سوالات متداول

۱- روش وایکوف در تحلیل تکنیکال چیست؟

روش وایکوف در تحلیل تکنیکال، سبکی است که نمودار قیمت را بر اساس الگوهای رفتاری پول هوشمند و رفتار هیجانی سرمایه‌گذارن خُرد تحلیل می‌کند.

۲- از متد Wyckoff در تحلیل تکنیکالِ کدام یک از بازارهای مالی می‌توان استفاده کرد؟

متد وایکوف در تحلیل تکنیکال در بازار بورس پایه‌گذاری شده اما می‌توان در انواع بازارهای دوطرفه مانند فارکس، کامودیتی‌ها، ارزهای دیجیتال و .... نیز از آن استفاده کرد.

۳- سه قانون وایکوف به چه مواردی اشاره دارند؟

سه قانون وایکوف به عرضه و تقاضا (افزایش تقاضا منجر به افزایش قیمت می‌شود)، علت و معلول (انباشت قیمت منجر به شروع روند صعودی می‌شود) و اقدام در برابر نتیجه (واگرایی قیمت و حجم) اشاره دارند.