سرمایه (Capital) اصطلاحی با معانی گسترده است که می‌تواند شامل هر آنچه که موجب ایجاد ارزش یا منفعت است، باشد. در این راستا سرمایه می‌تواند شامل دارایی مالی یک شرکت یا یک شخص، کارخانه و ماشین آلات یک شرکت و یا حتی مالکیت معنوی مانند حق ثبت اختراع باشد. پول نیز در صورتی که در راستای مقاصد تولیدی یا سرمایه گذاری به کار گرفته شود، می‌تواند کارکرد سرمایه را داشته باشد.
سرمایه، مهمترین فاکتور برای شرکت‌های تولیدی، کسب وکارهای کوچک و بزرگ و سرمای‌گذاران شخصی است. علاوه براین، آشنایی با مفهوم سرمایه در بورس به هنگام تحلیل بنیادی سهام شرکتها به شما کمک خواهد کرد. به همین دلیل، در ادامه به بررسی مفهوم سرمایه و انواع آن در تجارت و سرمایه‌گذاری خواهیم پرداخت.
سرمایه در علم اقتصاد، به منابع مالی و فیزیکی‌ای اطلاق می‌شود که موجب تولید ارزش در یک اقتصاد می‌شوند. این منابع ممکن است در دارایی‌های مشهود مانند کارخانه‌ها و ماشین آلات و یا در دارایی‌های نامشهود مانند مالکیت معنوی و نوآوری‌های فناوری، سرمایه گذاری شوند.
از دیدگاه اقتصاددانان، سرمایه کلید اصلی عملکرد هر واحد است؛ این واحد می‌تواند یک خانواده، یک کسب و کار کوچک، یک شرکت بزرگ و حتی کل یک اقتصاد باشد.
سرمایه در تجارت، به دارایی‌های غیر انسانی اطلاق می‌شود که توسط یک شخص، یک شرکت و یا یک اقتصاد نگهداری شده و می‌توان از آنها برای ایجاد درآمد، استفاده کرد. بنابراین از این دیدگاه، سرمایه متفاوت از مهارت و دانش افرادی است که در سازمان مورد نظر در حال فعالیت هستند. به زبان ساده، سرمایه منبعی است که به منظور پوشش هزینه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت شرکتها، ارزش تولید می‌کند. در این راستا، گاهی پول نقش سرمایه را ایفا می‌کند، البته تنها در حالتی می‌توان پول را سرمایه به حساب آورد که صرف خرید دارایی‌هایی برای سرمایه گذاری و نهایتا تولید ارزش شود.
سرمایه در ترازنامه شرکتها اغلب با دارایی‌های سرمایه‌ای (Capital assets) یکی گرفته می‌شود؛ دارایی‌های سرمایه‌ای به دو دسته تقسیم می‌شوند: دارایی‌های غیر جاری و دارایی‌های جاری.
در ترازنامه که یکی از صورت‌های مالی مهم جهت انتخاب سهام بنیادی به شمار می‌آید، سرمایه انسانی ثبت نمی‌شود، با این حال می‌توان با استفاده از آن نحوه مدیریت دارایی‌های سرمایه‌ای یک شرکت را سنجید.
سرمایه در حسابداری که با عبارت Business capital نیز شناخته می‌شود، عموما به منابع مالی مربوط به یک کسب و کار اطلاق شده و به سه دسته تقسیم می‌شود؛ سرمایه ثبت شده، سرمایه استقراضی و سرمایه در گردش. در بخش انواع سرمایه، هر یک از این موارد را به صورت جداگانه توضیح خواهیم داد.
دارایی، بدهی و سرمایه مفاهیمی کاملا مرتبط با یکدیگر هستند. دارایی (Asset)، منبعی اقتصادی و متعلق به یک کسب و کار است. دارایی می‌تواند پول نقد یا اقلامی همچون تجهیزات، اثاثیه، وسایل نقلیه موتوری، سهام، اوراق بدهی و یا کالاهایی برای فروش مجدد باشد. برخی شرکتها، کالاها و خدمات خود را به صورت اعتباری عرضه می‌کنند، بنابراین دارایی در چنین شرکت‌هایی، پولی است که مشتریان به شرکت بدهی دارند.
سرمایه (Capital)، ارزشی است که از طریق راه‌اندازی یک کسب و کار برای مالک و یا سرمایه‌گذاری برای یک فرد یا نهاد به وجود می‌آید. در واقع، مجموع دارایی‌های یک شرکت، سرمایه آن را به وجود می‌آورند.
بدهی (Liability) نیز مفهومی کاملا مشخص است و به پولی که شرکتها باید به بستانکاران خود بپردازند، گفته می‌شود.
در حسابداری به شرط نبود بدهی، دارایی و سرمایه با یکدیگر تفاوتی ندارند. در واقع دارایی یک شرکت از جمع سرمایه و بدهی آن به دست می‌آید.
برای درک بهتر تفاوت دارایی و سرمایه در حسابداری از یک مثال ساده استفاده می‌کنیم. فرض کنید یک شرکت، ساختمانی به ارزش ۳۰ میلیارد تومان و اوراق بهاداری به ارزش ۲۰ میلیارد تومان دارد. این شرکت هیچ گونه بدهی‌ای ندارد. در نتیجه دارایی شرکت و سرمایه آن با یکدیگر برابر بوده و معادل ۵۰ میلیارد تومان خواهد بود.
حال فرض کنید که مبلغ ۱۵ میلیارد از ساختمان شرکت از طریق وام فراهم شده است. بنابراین شرکت ۱۵ میلیارد تومان بدهی دارد و ۳۵ میلیارد تومان سرمایه دارد اما در نهایت دارایی شرکت برابر با ۵۰ میلیارد تومان است. در اینجا میزان دارایی و سرمایه با یکدیگر متفاوت هستند.
در این قسمت به بررسی انواع سرمایه در کسب‌وکارها و شرکت‌های کوچک و بزرگ می‌پردازیم.
۱- سرمایه ثبت شده یا حساب سرمایه (Equity Capital): حساب سرمایه برابر است با حاصلضرب تعداد سهام شرکت در ارزش اسمی هر سهم (= ۱۰۰ تومان). سرمایه ثبت شده در ترازنامه شرکتها در بخش حقوق صاحبان سهام و با عنوان «سرمایه» درج می‌شود.
۲- سرمایه استقراضی (Debt Capital): سرمایه استقراضی، بخشی از بدهی‌های شرکت است که از طریق وام یا اوراق بدهی ایجاد شده است. سرمایه استقراضی یا سرمایه بدهی به کسب و کارها اجازه می‌دهد تا به سرعت به پول نقد دسترسی پیدا کرده و از آن برای تولید ارزش استفاده کنند. مشخصه ویژه این نوع از سرمایه، نرخ بهره‌ای که شرکت باید علاوه بر مبلغ اصلی بدهی بپردازد. هزینه این نوع سرمایه به علت وجود نرخ بهره می‌تواند بالا باشد. در صورتی که بخش زیادی از سرمایه شرکت از این نوع باشد، احتمال به وجود آمدن زیان در سرمایه وجود خواهد داشت.
۳- سرمایه در گردش (Working Capital): سرمایه در گردش حاصل کسر بدهی‌های جاری یک شرکت از دارایی‌های جاری آن است. مثبت بودن عدد خالص سرمایه در گردش قدرت بالای نقدینگی شرکت برای پرداخت بدهی‌های کوتاه مدت را نشان می‌دهد.
۴- سرمایه تجاری (Trading capital): سرمایه تجاری، مقداری پولی است که یک شرکت یا یک شخص برای معاملات اوراق بهادار و کسب بازدهی از این طریق اختصاص داده است. شرکت‌های مالی بزرگ معمولا برای رشد اقتصادی به سرمایه تجاری متکی هستند و پول بیشتری را به آن اختصاص می‌دهند.
پول صرف خرید کالاها و خدمات مصرفی می‌شود اما سرمایه صرف تولید ثروت از طریق سرمایه‌گذاری می‌شود. نیروی انسانی، برند تجاری، حق ثبت اختراع و مواردی از این دست، سرمایه به حساب می‌آیند چراکه فرد می‌تواند با استفاده از آنها به تولید ثروت بپردازد.
به این مثال دقت کنید؛ یک کارآفرین می‌تواند از طریق پرداخت پول به نیروی انسانی، یک کسب‌و‌کار را راه‌اندازی کرده و از این طریق ثروت تولید کند.
هسته اصلی سرمایه، پول است. با این حال، برای اهداف مالی و تجاری، سرمایه ارزشی است که در آینده تولید می‌شود. سرمایه با هزینه‌هایی نیز همراه است. همان طور که در نوع سرمایه استقراضی اشاره شد، این هزینه همان نرخ بهره وام است.
در ادامه به بررسی انواع سرمایه در تجارت می‌پردازیم. شرکتها برای حفظ عملیات خود از انواع سرمایه‌ها استفاده می‌کنند که در ادامه، مهمترینِ آنها را شرح خواهیم داد. این موارد، مثال‌هایی از انواع سرمایه به شمار آمده و وجه اشتراکاتی با انواع سرمایه که پیشتر به آنها اشاره کردیم نیز دارند.
۱- سرمایه مالی (Financial capital)
سرمایه مالی که به آن سرمایه اقتصادی (Economic capital) نیز گفته می‌شود، شامل منابع پولی و قدرت خرید یک شرکت می‌شود. سرمایه مالی عمدتا از طریق بدهی و حقوق صاحبان سهام و به میزان کمتر از طریق سود انباشته ایجاد می‌شود. شرکتها نمی‌توانند بدون سرمایه مالی، کالاها و خدمات تولید کرده و فعالیت اصلی خود را زنده نگه دارند.
۲- سرمایه طبیعی (Natural capital)
سرمایه طبیعی ترکیبی از منابع تجدیدپذیر و تجدید ناپذیر بوده که در جهت رفاه انسان به کار گرفته می‌شوند. به عنوان مثالِ سرمایه طبیعی، می‌توان به آب، خاک، هوا، گیاهان و حیوانات اشاره کرد. در صورت عدم مدیریت صحیح سرمایه طبیعی، این مواد از بین رفته و جوامع را در برابر وقایعی همچون سیل، خشکسالی و قحطی، آسیب‌پذیر می‌کند.
۳- سرمایه تولیدی (Manufactured capital)
دارایی‌های ثابت مورد استفاده در فرآیند تولید همچون ماشین‌آلات، ساختمان‌ها و... سرمایه تولیدی یک شرکت را به وجود می‌آورند.
۴- سرمایه انسانی (Human capital)
سرمایه انسانی دانش، مهارت و سایر ویژگی‌هایی است که به فرد امکان می‌دهد مولد باشد. آموزش و کسب تجربه از نمونه‌های سرمایه گذاری در سرمایه انسانی هستند. کارکنان یک شرکت، سرمایه انسانی آن را به وجود می‌آورند.
۵- سرمایه اجتماعی (Social capital)
سرمایه اجتماعی به نهادها، شبکه‌ها و روابطی همچون مدارس، اتحادیه‌های کارگری، خانواده و جوامع گفته می‌شود که سرمایه انسانی را به وجود آورده و تقویت می‌کنند.
در این قسمت به بررسی چندین مثال از انواع سرمایه خواهیم پرداخت.
۱- اوراق بهادار همچون سهام و اوراق قرضه نمونه‌هایی از سرمایه برای اشخاص و شرکتها هستند چراکه با فروش آنها می‌توان منابع مالی مورد نیاز را برای تولید ارزش در آینده را به دست آورد.
۲- هر نوع ملکی شامل دفاتر اداری، انبار و کارخانه می‌تواند به عنوان سرمایه در نظر گرفته شود. شرکتها با استفاده از املاک میتوانند اعتبار بیشتری در بین بانکها به دست آورده و وام بیشتری دریافت کنند.
۳- مواد خام، ماشین آلات و هر ابزار دیگری که به شرکتها کمک می‌کنند فعالیت تولیدی خود را انجام دهند جز سرمایه فیزیکی آن به حساب می‌آیند.
سرمایه گذاری به معنای تخصیص منابع مالی به یک دارایی است به طوری که در آینده، با سود همراه بوده و ارزش سرمایه فرد را بیشتر کند. اگر پول را به عنوان یک منبع مالی در نظر بگیریم، می‌توان گفت سرمایه گذاری، اختصاص پول به دارایی‌هایی همچون طلا، سهام، ارزهای خارجی، ملک و ... است که می‌تواند در آینده با فروش آنها، مقدار پول را افزایش داد.
در نتیجه سرمایه گذاری می‌تواند منجر به خلق ثروت شود. در صورتی که تخصص و زمان کافی برای سرمایه گذاری در بازارهای مالی را ندارید، می‌توانید از خدمات انجمن سرمایه گذاری در ایران بهره بگیرید. در این انجمن، بهترین زمان سرمایه گذاری در بازارهای مالی و سیگنال بورس، طلا، ملک، ارز و خودرو در اختیار علاقه‌مندان قرار داده می‌شود.
در این بخش به مفهوم سرمایه پرداخته و دانستیم دارایی‌هایی که با استفاده از آنها می‌توان به تولید ارزش یا ثروت پرداخت، سرمایه را به وجود می‌آورند. انواع سرمایه در شرکتها شامل حساب سرمایه، سرمایه بدهی، سرمایه در گردش و سرمایه تجاری می‌شوند. تمام این سرمایه‌ها به منظور در جریان نگه داشتن فعالیت تولیدی شرکتها استفاده می‌شوند و در نهایت منجر به تولید ارزش بیشتر می‌شوند.
جهت آشنایی با سایر مفاهیم مرتبط با سرمایه و سرمایه گذاری از مقالات زیر استفاده کنید.
سرمایه در حسابداری به سه نوع تقسیم می‌شود؛ سرمایه ثبت شده، سرمایه استقراضی و سرمایه در گردش. سرمایه ثبت شده، حاصلضرب تعداد سهام شرکت در ارزش اسمی سهام (۱۰۰ تومان) است. بدهی‌های یک شرکت که از جنس وام یا اوراق بدهی هستند، سرمایه استقراضی شرکت را به وجود می‌آورند. سرمایه در گردش که قدرت نقدشوندگی دارایی‌های یک شرکت را نشان می‌دهد از کسر بدهی‌های جاری از دارایی‌های جاری آن به دست می‌آید.
تفاوت دارایی و سرمایه (Asset and Capital) به تعریف این دو برمی‌گردد؛ سرمایه، به هر نوع دارایی که بتوان با استفاده از آن به تولید ارزش پرداخت گفته می‌شود. در این راستا می‌توان گفت، مجموعه دارایی‌های یک شرکت (وجه نقد، ماشین آلات و ...) سرمایه آن را تشکیل دهند. به دلیل شباهت مفهومی این دو اصطلاح، گاهی سرمایه و دارایی سرمایه‌ای به جای یکدیگر استفاده می‌شوند.
دارایی یا Asset بخشی از سرمایه یا Capital یک شرکت است. بخش دیگری از سرمایه شرکت، بدهی‌های آن هستند.
سه منبع تامین سرمایه عبارتند از سرمایه استقراضی، حساب سرمایه و سرمایه در گردش. برای آشنایی با این سه منبع، به توضیح آنها در متن مقاله مراجعه کنید.
کد بازیابی به ایمیل و شماره موبایل ارسال شد
این کد حداکثر 5 دقیقه اعتبار دارد
