صندوق تضمین اصل سرمایه، یکی از انواع صندوق‌های سرمایه گذاری در بورس و از جنس صندوق‌های مختلط است که اصل سرمایه افراد را نسبت به ضرر و زیان سرمایه گذاری تضمین می‌کند. ترکیب صندوق تضمین اصل سرمایه از سهام و اوراق بهادار با درآمد ثابت تشکیل شده و مدیر صندوق به تناسب شرایط بازار می‌تواند وزن بیشتری به یکی از این دو اختصاص دهد. این صندوق‌ها در دو نوع قابل معامله (ETF) و صدور و ابطالی وجود دارند و مکانیزم ضمانت آنها نیز توسط دارندگان واحدهای ممتاز (اهرم) یا رکن ضامن تامین می‌شود.
در ادامه تمام جزئیات مربوط به صندوق تضمین اصل سرمایه، اسامی صندوق‌های تضمین اصل سرمایه فعال در بورس، میزان سود، مزایا و معایب و نحوه خرید این صندوق‌ها را شرح داده و در پایان به این سوال مهم پاسخ خواهیم داد که آیا صندوق تضمین اصل سرمایه گزینه مناسبی برای سرمایه گذاری است یا نه؟
تفاوت این دو صندوق به ترکیب دارایی آنها مربوط می‌شود. در صندوق تضمین اصل سرمایه، حداقل ۳۰ درصد و حداکثر ۷۰ درصد به سهام و حداقل ۳۰ درصد و حداکثر ۷۰ درصد به اوراق با درآمد ثابت اختصاص یافته اما در صندوق مختلط حداقل ۴۰ درصد و حداکثر ۶۰ درصد به سهام و حداقل ۴۰ درصد و حداکثر ۶۰ درصد به اوراق با درآمد ثابت اختصاص یافته است. صندوق‌های مختلط ریسک متوسطی دارند اما صندوق‌های تضمین اصل سرمایه ریسکی کمتر داشته و اصل مبلغ سرمایه افراد نیز در برابر زیان، تضمین می‌شود.
اسامی صندوق‌های سرمایه گذاری اصل سرمایه در بورس عبارتند از:
همچون سایر صندوق‌های سرمایه گذاری، هدف از تشکیل صندوق تضمین اصل سرمایه، تجمیع سرمایه خُرد سرمایه‌گذاران و تشکیل سبدی از دارایی‌ها و مدیریت آنهاست. سرمایه‌گذارانی که دانش تخصصی معامله‌گری در بورس را ندارند سعی می‌کنند با خرید این صندوق به شکل غیر مستقیم از بازار سرمایه کسب سود کنند. صندوق نیز با چینش پرتفوی و مدیریت دارایی‌ها، کارمزد دریافت می‌کند. تفاوتی که صندوق تضمین اصل سرمایه با سایر صندوق‌های سرمایه گذاری دارد در این است که در صندوق تضمین اصل سرمایه، اصل مبلغ سرمایه گذاری افراد تضمین شده است.
هنگامی که بازار سرمایه در روند نزولی یا اصلاح قیمت قرار می‌گیرد، صندوق‌ها نیز دچار کاهش بازدهی یا زیان می‌شوند. صندوق تضمین اصل سرمایه با هدف حفظ سرمایه اولیه افراد در بازار و سپس کسب بازدهی برای آنها به وجود آمده است. دقت داشته باشید که این صندوق تنها سرمایه اولیه سرمایه‌گذار را (تحت شرایط خاصی که در ادامه ذکر می‌کنیم تضمین می‌کنند) نه میزان سود صندوق را.
دو مکانیسم مختلف برای ضمانت کردن اصل سرمایه افراد در صندوق تضمین اصل سرمایه وجود دارد:
در صندوق تضمین اصل سرمایه حتی در بدترین شرایط بازار، اصل سرمایه افراد دچار زیان نمی‌شود. تضمین اصل سرمایه در این نوع، توسط دارندگان واحدهای ممتاز صورت می‌گیرد. این نوع صندوق تضمین اصل سرمایه دارای دو نوع واحد عادی و ممتاز است. واحدهای عادی از نوع صدور و ابطالی بوده و واحدهای ممتاز از نوع قابل معامله در بورس یا ETF هستند.
اگر بازدهی صندوق منفی شود، جبران خسارت سرمایه دارندگان واحدهای عادی از محل دارایی واحدهای ممتاز محاسبه می‌شود. همان طور که مشاهده می‌کنید مکانیزم اهرم، ضامن اصل سرمایه است اما شاید از خود بپرسید که دارندگان واحدهای ممتاز در ازای این کار چه چیزی به دست می‌آورند؟
در صورتی که بازدهی صندوق مثبت شود، به دارندگان واحدهای ممتاز، کارمزد جبران اصل مبلغ سرمایه تعلق می‌گیرد. این کارمزد از محل دارایی واحدهای عادی پرداخت می‌شود.
این کارمزد متغیر که جهت جبران اصل مبلغ سرمایه گذاری دریافت می‌شود، به صورت پلکانی و مطابق با جدول زیر تغییر می‌کند.
|
میزان بازدهی |
کارمزد متغیر |
|
بین 0 تا 20 درصد |
- |
|
بین 20 تا 30 درصد |
مازاد نسبت به طبقه قبلی حداکثر تا 10% |
|
بین 30 تا 40 درصد |
مازاد نسبت به طبقه قبلی حداکثر تا 20% |
|
بالاتر از 40 درصد |
مازاد نسبت به طبقه قبلی حداکثر تا 30% |
لازم به ذکر است که جبران اصل مبلغ سرمایه، یک کارمزد ثابت نیز دارد که بر اساس درصدی از ارزش دارایی‌های مختلف پرتفوی، محاسبه شده و توسط صندوق برداشت می‌شود. پیش از سرمایه‌گذاری در صندوق تضمین اصل سرمایه حتما امیدنامه آن را مطالعه کنید چون ممکن است میزان کارمزدها و سایر جزئیات دیگر تغییر کرده یا در تمام صندوق‌ها مشابه نباشد.
اگر واحد عادی این صندوق‌ها را خریداری کنید اما بازدهی صندوق منفی شود، شما می‌توانید با فروش واحدها اصل مبلغ سرمایه گذاری خود را پس بگیرید. اگر بازدهی صندوق تضمین مثبت شود، با فروش واحدها علاوه بر اصل مبلغ سرمایه گذاری، سود خود را دریافت می‌کنید. البته این سود معادل بازدهی کل صندوق نیست چون کارمزد جبران اصل سرمایه از محل بازدهی واحدهای عادی برداشته شده است.
فرض کنید چند واحد عادی از صندوق تضمین اصل سرمایه با مکانیزم تضمین توسط دارندگان واحدهای ممتاز خریداری کرده‌اید. اگر بازدهی صندوق طی یک سال معادل ۲۹٪ باشد، به سود سرمایه‌گذاران تا ۲۰٪ کارمزدی تعلق نمی‌گیرد. ۹٪ باقی مانده از این سود مشمول کارمزد جبران اصل سرمایه توسط واحدهای ممتاز می‌شود. مبلغ ریالی این ۹٪ هر چه باشد، به اندازه ۱۰٪ از آن به عنوان کارمزد برداشته می‌شود. البته این محاسبات به صورت روزشمار در صندوق انجام می‌شود. به همین دلیل است که در این صندوق‌ها NAV واحدهای عادی و ممتاز نسبت به یکدیگر متفاوت هستند.
در اغلب صندوق‌های تضمین اصل سرمایه، رکن ضامن برای جبران اصل مبلغ سرمایه گذاری در نظر گرفته شده است. یکی از هزینه‌های صندوق برای جبران اصل مبلغ سرمایه، کارمزدی است که به رکن ضامن می‌پردازد. این کارمزد نزد رکن ضامن ذخیره می‌شود. در صورتی که خسارت سرمایه‌گذاران بیشتر از مقدار ذخیره کارمزد ضامن باشد، رکن ضامن باید مابقی را شخصا پرداخت کند. در صورت عدم پرداخت، موضوع به اطلاع سازمان بورس می‌رسد و به ازای هر روز دیرکرد، باید درصدی از مبلغ جبرانی را به حساب دارندگان واحدهای سرمایه گذاری واریز کند.
فرض کنید واحدهای این صندوق را خریداری کرده و پس از مهلت مقرر برای نگهداری، قصد فروش آنها را داشته باشید:
خیر. تضمین اصل سرمایه در این صندوق‌ها تنها در صورت نگهداری واحدها در مدت زمان مشخصی است. اگر شخص پیش از مدت تعیین شده، واحدهای خود را به فروش برساند، اصل سرمایه وی تضمین نخواهد شد.
در صندوق‌های زیر، دوره نگهداری واحدهای سرمایه گذاری حداقل ۱۸۰ روز است.
در صندوق‌های زیر، دوره نگهداری واحدهای سرمایه گذاری حداقل ۹۰ روز است.
۱- مزایای صندوق تضمین اصل سرمایه
۲- معایب صندوق تضمین اصل سرمایه
سود صندوق تضمین اصل سرمایه تضمین شده نیست و نمی‌توان عدد مشخصی برای آن ذکر کرد. با این حال می‌توان از طریق اطلاعات سایت فیپیران میزان سود گذشته این صندوق‌ها را با یکدیگر مقایسه کرد. متاسفانه هیچ یک از این صندوق‌ها نتوانسته‌اند در بازه زمانی یک سال گذشته، سودی بیشتر از درصد رشد تورم به دست بیاورند و حتی برخی از آنها بازدهی منفی داشته‌اند.
در بخش مکانیزم اهرمی، کارمزد متغیر صندوق تضمین اصل سرمایه را شرح دادیم. در این بخش به کارمزد ثابت صندوق تضمین اصل سرمایه می‌پردازیم. میزان این کارمزد در خالص ارزش هر واحد به صورت روزشمار محاسبه می‌شود. بنابراین نیازی به محاسبه آن ندارید اما از منظر سرمایه گذاری، باید از میزان هزینه‌هایی که منجر به کاهش بازدهی شما می‌شوند، مطلع باشید.
کارمزدهای صندوق تضمین اصل سرمایه عبارتند از:
علاوه بر موارد بالا صندوق‌ها هزینه‌ها، کارمزدها و حق الزحمه‌های دیگری نیز دارند که می‌توانید با استفاده از امیدنامه هر صندوق از مقدار آنها مطلع شوید.
خرید صندوق تضمین اصل سرمایه صدور و ابطالی با نوع قابل معامله در بورس متفاوت است.
۱- خرید صندوق تضمین اصل سرمایه با مکانیزم اهرم
۲- خرید صندوق تضمین اصل سرمایه با رکن ضامن
در این نوع از صندوق‌ها تنها کافی است که ثبت نام و احراز هویت سجام را انجام داده و با مراجعه به آدرس اینترنتی صندوق، واحدها را خرید و فروش کنید.
شرایط بازدهی صندوق‌های تضمین اصل سرمایه در یک سال گذشته نشان می‌دهد که سرمایه گذاری در آنها به هیچ وجه گزینه مناسبی نبوده است. در تصویر زیر، میانگین بازدهی صندوق‌های تضمین اصل سرمایه با سایر گزینه‌های سرمایه گذاری با پول کم را مشاهده می‌کنید.
سرمایه گذاری در طلا به روشهای مختلفی همچون خرید طلای آبشده، سکه بهار آزادی، صندوق طلای بورسی و ... امکان‌پذیر است. با این وجود، شناسایی بهترین زمان خرید و فروش طلا از مسائل مهم این بازار برای کسب بازدهی است و متاسفانه تنها تعداد اندکی بر آن مسلط هستند. در دوره سرمایه گذاری هوشمندانه در طلا و سکه سعی شده تا تمام استراتژی‌ها و تکنیک‌های معامله در بازار طلا در زمینه حباب سکه، صندوق‌های طلا، شمش طلا، آبشده و ... آموزش داده شود تا سرمایه‌گذاران بتوانند با هر میزانی از دارایی، بیشترین سود را از این بازار به دست بیاورند.
در نهایت، پیشنهاد می‌کنیم به دلیل شرایط تورم بالا و ارزشمندی طلا، سرمایه گذاری در این بازار را در کنار سایر بازارهای مالی آغاز کنید.
در این قسمت نحوه سرمایه گذاری در صندوق تضمین اصل سرمایه را بررسی کرده و دانستیم در این صندوق‌ها با استفاده از مکانیزم اهرم یا رکن ضامن، اصل مبلغ سرمایه گذاری افراد تضمین می‌شود. البته تضمین اصل سرمایه تنها به شرطی است که واحدهای صندوق را در مدت معین (۹۰ تا ۱۸۰ روز) نگهداری کنید. در پایان باید به این نکته اشاره کنیم که به دلیل بازدهی اندک این صندوق‌ها نسبت به نرخ رشد تورم، سرمایه گذاری در آنها پیشنهاد نمی‌شود.
جهت بررسی سایر انواع صندوق‌های سرمایه گذاری در بورس از مقالات زیر استفاده کنید.
خیر. در این صندوق‌ها تنها اصل مبلغ سرمایه گذاری به شرط نگهداری واحدها در بازه زمانی مشخص (از ۹۰ تا ۱۸۰ روز) تضمین می‌شود. سود این صندوق‌ها تضمین شده نیست.
صندوق‌های تضمین اصل سرمایه از نظر نحوه ضمانت به دو دسته مکانیزم اهرمی و رکن ضامن تقسیم می‌شوند. در دسته اول، دارندگان واحدهای ممتاز، اصل مبلغ سرمایه گذاری واحدهای عادی را تضمین می‌کنند و در دسته دوم، سبدگردان یا رکن ضامن، مسئولیت ضمانت اصل مبلغ سرمایه را بر عهده دارد. جزئیات بیشتر در این خصوص همراه با مثال در متن مقاله آورده شده است.
به دلیل بازدهی اندک این صندوق‌ها در یک سال گذشته و حتی ثبت بازدهی منفی در برخی از آنها، نمی‌توان هیچ یک را به عنوان بهترین صندوق تضمین اصل سرمایه معرفی کرد.
کد بازیابی به ایمیل و شماره موبایل ارسال شد
این کد حداکثر 5 دقیقه اعتبار دارد
