تفاوت اقتصاد کلان و اقتصاد خرد به نحوه نگرش این دو به موضوعات اقتصادی مرتبط است. اقتصاد کلان، عملکرد کلی اقتصاد در یک کشور را با توجه به فاکتورهایی همچون رشد اقتصادی و تورم می‌سنجد اما اقتصاد خرد، رفتار تولید کننده و مصرف کننده یک کالای خاص و قیمت آن را تجزیه و تحلیل می‌کند. در اقتصاد کلان تصمیمات دولت‌ها و کشورها بررسی شده اما در اقتصاد خرد، تصمیمات خانوارها و بنگاه‌های تجاری تحلیل می‌شود.
علم اقتصاد بین دو رشته تقسیم می‌شود:
با وجود تفاوت این دو، اقتصاد خرد و کلان بسیار به هم نزدیک هستند. از آنجایی که تغییر در کل اقتصاد در نتیجه تصمیمات هزاران نفر به وجود می‌آید، بدون در نظر گرفتن این تصمیمات خرد نمی‌توان مسائل مربوط به اقتصاد کلان را درک کرد. با این وجود و با توجه به اینکه اقتصاد کلان و خرد، به پرسش‌های متفاوتی پاسخ می‌گویند، در دو شاخه جداگانه قرار گرفته‌اند.
اقتصاد خرد، دانشی است که تصمیمات افراد و بنگاه‌های تجاری را در رابطه با یک کالای خاص تجزیه و تحلیل می‌کند. اصلی‌ترین موضوع اقتصاد خرد، بررسی عملکرد عرضه و تقاضا است. به عبارت دیگر، دانش اقتصاد خرد به کمک مفاهیم و ابزارهای خود نحوه تصمیمات تولید کننده (میزان تولید و قیمت کالا) و مصرف کننده (میزان خرید بر اساس قیمت کالا) را بررسی می‌کند.
رویکرد اقتصاد خرد به بازار از پایین به بالا است. به عبارت دیگر، اقتصاد خرد سعی نمی‌کند علت بروز پدیده‌ها را بررسی کند بلکه هنگامی که پدیده خاصی در بازار تغییر ایجاد می‌کند، اتفاقاتی که در پی آن ممکن است ایجاد شوند را بررسی می‌کند.
برای مثال اقتصاد خرد به این موضوع که چگونه یک شرکت می‌تواند محصولات خود را افزایش و در نتیجه قیمت را کاهش دهد، می‌پردازد.
برخی از موضوعات اصلی اقتصاد خرد شامل موارد زیر می‌شوند:
عرضه، تقاضا و قیمت تعادلی؛ در این نظریه، فرض بر این است که در یک بازار کاملا رقابتی، قیمت توسط مصرف کنندگان تعیین می‌شود و تغییر در میزان عرضه و تقاضا نهایتا بازار را به سمت نقطه تعادل نزدیک می‌کند.
نظریه تولید: این اصل به مطالعه چگونگی تولید کالاها و خدمات می‌پردازد.
هزینه‌های تولید: بر اساس این اصل، قیمت کالاها و خدمات بر اساس بهای تمام شده منابع اولیه مورد استفاده در ساخت تعیین می‌شود.
بازار عوامل تولید (بازار کار)؛ این اصل مربوط به کارگران و کارفرمایان است و الگوهای اشتغال، درآمد و دستمزد را بررسی می‌کند.
اقتصاد کلان، دانشی است که به مطالعه آثار سیاست‌های دولت‌ها بر اقتصاد به عنوان یک کل می‌پردازد. برای مثال در اقتصاد کلان پرسش‌هایی مانند موارد زیر مطرح می‌شوند:
بنابراین در اقتصاد کلان به جای اینکه رفتار خانوارها و بنگاه‌ها بررسی شود، با رویکردی از بالا به پایین، کل اقتصاد بررسی می‌شود. جان مینارد کینز (John Maynard Keynes) به عنوان بنیان‌گذار علم اقتصاد کلان شناخته می‌شود. با این وجود نظریات او توسط برخی از اقتصاددانان به چالش کشیده شده و حتی بسیاری از اقتصاددانان کینزی تفسیرهای متفاوتی از نظریات او دارند.
برخی از موضوعات اصلی اقتصاد کلان شامل موارد زیر می‌شوند:
تولید ناخالص داخلی (GDP): به تمام ارزش پولی یا ثروت ایجاد شده از تولیدات یک کشور که در مرزهای داخلی آن انجام می‌شود، در یک بازه معین (مثلا یک سال) تولید ناخالص داخلی گفته می‌شود.
تورم: به افزایش سطح عمومی قیمت کالاها و خدمات، تورم گفته می‌شود. افزایش تورم، رفاه اقتصادی مردم را تحت فشار قرار می‌دهد.
پایه پولی؛ به مجموع پول در گردش و ذخایر بانکی (سپرده قانونی) در یک کشور، پایه پولی گفته می‌شود. عامل افزایش یا کاهش پایه پولی در هر کشور، بانک مرکزی است.
نرخ بهره؛ به نرخ سودی که به ازای دریافت وام از وام گیرنده دریافت می‌شود، نرخ بهره گفته می‌شود. علت تعیین نرخ بهره که به صورت درصدی از مبلغ اصلی محاسبه می‌شود، کاهش ارزش زمانی پول است.
در جدول زیر، اقتصاد خرد و کلان همراه با ذکر چندین مثال با یکدیگر مقایسه شده‌اند.
|
اقتصاد خرد |
اقتصاد کلان |
|
آثار کنترل اجاره بر بخش مسکن |
آثار استقراض دولت از بانک مرکزی |
|
اثرات رقابت جهانی بر صنعت خودرو |
تغییر نرخ بیکاری در طول زمان |
|
آثار آموزش اجباری بر درآمد کارگران |
بررسی سیاست‌هایی که موجب رفاه اقتصادی می‌شوند. |
در ادامه سعی می‌کنیم با ذکر یک مثال تفاوت اقتصاد خرد و کلان را توضیح دهیم.
فرض کنید قیمت بستنی چوبی در یک برهه زمانی خاص از 10 هزار تومان به 20 هزار تومان تغییر می‌کند. در چنین شرایطی اقتصاد خرد که به دنبال بررسی رفتار مصرف کننده و تولید کننده است، دست به کار شده و سعی می‌کند بر اساس مدل‌های اقتصادی به سوالاتی از این دست پاسخ دهد:
از دیدگاه اقتصاد کلان قیمت بستنی به عنوان یک کالا اهمیت چندانی ندارد. در واقع، اقتصاددان کلان افزایش قیمت را در مجموعه‌ای از کالاها و خدمات بررسی می‌کند. در واقع بیشتر از اینکه افزایش قیمت دو برابری بستنی برای او مهم باشد، افزایش قیمت کالاها در دسته‌های متنوعی مانند مواد غذایی، خدمات بهداشتی، خدمات حمل و نقل و ... برای او مهم است. این سبد کالاها و خدمات، آیتمی است که با استفاده از آن میزان تورم در یک کشور سنجیده می‌شود.
فرض کنید اقتصاددان کلان ما در این مثال متوجه افزایش ۵ درصدی نرخ تورم ماهانه می‌شود. حال او باید به سوالاتی از این دست پاسخ دهد:
این مثال به شکل کامل، تفاوت اقتصاد کلان و خرد را در عمل به شما نشان می‌دهد. هر چند این دو شاخه از اقتصاد به هم مرتبط هستند اما سرمایه گذارانی که قصد کسب ثروت از بازارهای مالی را دارند باید دانش اقتصاد کلان را به شکل کاربردی (منظور ما یادگیری توابع ریاضی مربوط به اقتصاد نیست) یاد بگیرند.
تفاوت اقتصاد کلان و اقتصاد خرد در جدول زیر نشان داده شده است.
|
اقتصاد خرد |
اقتصاد کلان |
|
بررسی رفتار خانوارها و بنگاه‌ها |
بررسی رفتار و فعالیت دولت‌ها و کشورها بر کل اقتصاد |
|
هدف اقتصاددانان این رشته پیش بینی قیمت در یک بازار خاص با توجه به رفتار تولید کننده و مصرف کننده است. |
هدف اقتصاددانان این رشته به حداکثر رساندن درآمد ملی و رشد اقتصادی است. |
|
هدف از تحقیق؛ بررسی تغییرات قیمت و نحوه به تعادل رسیدن آن |
هدف از تحقیق؛ علل نوسانات کوتاه مدت در درآمد ملی (چرخه تجاری) و عوامل افزایش رشد اقتصادی در بلندمدت |
|
رویکرد از پایین به بالا به مسائل |
رویکرد از بالا به پایین به مسائل |
|
تجزیه و تحلیل عملکرد یک بازار واحد |
تجزیه و تحلیل عملکرد کلی اقتصاد و صنایع |
|
بررسی موضوعاتی همچون تعامل میان عرضه و تقاضا |
بررسی موضوعاتی همچون تولید ناخالص داخلی و تورم |
|
می‌تواند یک بخش بین المللی داشته باشد. |
اغلب به حوزه بین المللی قابل تعمیم است. |
به نقل از وبسایت صندوق بین المللی پول، اقتصاد کلان اغلب به بازارهای بین المللی گسترش می‌یابد چون بازارهای داخلی در یک اقتصاد از طریق مواردی همچون تجارت، سرمایه گذاری و جریان سرمایه با بازارهای خارجی مرتبط هستند. اما اقتصاد خرد می‌تواند یک بخش بین المللی مخصوص به خود داشته باشد. چون یک بازار واحد (که بررسی آن مربوط به حوزه اقتصاد خرد است) مثل بازار نفت تنها مختص یک کشور نیست.
از بین دو شاخه اقتصاد کلان و خرد، این اقتصاد کلان است که تاثیر بیشتری بر سرمایه گذاری در بازارهای مالی دارد. برای مثال افزایش یا کاهش نرخ بهره، علاوه بر اثراتی که بر سایر متغیرهای اقتصادی مانند تورم و رشد اقتصادی خواهد داشت، بر نحوه‌ی سرمایه گذاری افراد در بازارهای مالی همچون بورس، مسکن، طلا و ... تاثیر خواهد گذاشت.
پیشنهاد می‌کنیم جهت تسلط به نحوه استفاده از دانش اقتصاد در بازارهای مالی از دوره جامع رشد اقتصادی با متد SMI استفاده کنید. پس از گذراندن این دوره، قادر به انتخاب بهترین بازار مالی و بهترین زمان ورود و خروج از آن در شرایط متفاوت اقتصادی خواهید بود. علاوه بر این، انواع استراتژی‌های بازار طلا و سکه و نحوه رشد درآمد از مشاغل نیز در این دوره جامع آموزش داده می‌شوند.
بله. برای مثال رکود اقتصادی می‌تواند سرمایه گذاری در اغلب بازارهای مالی را با خطر کاهش ارزش سرمایه رو به رو کند. در چنین شرایطی سرمایه گذار باید بازار مالی مناسب یا بخشی از یک بازار مالی که کمترین تاثیرپذیری را از شرایط اقتصادی موجود می‌گیرد، انتخاب کند. از طرف دیگر، رشد اقتصادی می‌تواند منجر به رشد شرکت‌های موجود در بورس و در نتیجه افزایش قیمت سهام آنها شود.
کتابهای بسیار خوبی در هر دو موضوع اقتصاد خرد و اقتصاد کلان به رشته تحریر درآمده‌اند و ما در ادامه برخی از مهمترینِ آنها را معرفی خواهیم کرد.
۱- کتاب اقتصاد کلان نوشته گریگوری منکیو
گریگوری منکیو، استاد اقتصاد دانشگاه هاروارد است و سعی کرده این کتاب را به نحوی به رشته تحریر درآورد که مخاطبان عادی نیز با آن ارتباط برقرار کنند. البته به جز ساده‌سازی مفاهیم، همچنان فرمول‌ها و توابع ریاضی مربوط به اقتصاد کلان در این کتاب آموزش داده می‌شوند.
۲- کتاب اقتصاد کلان نوشته پاول کروگمن و رابین ولز
هر دو نویسنده کتاب از اساتید رشته اقتصاد در دانشگاه پرینستون هستند و در این کتاب با ذکر مثال‌های بسیار به توضیح اصول اقتصاد کلان برای علاقه‌مندان و دانشجویان اقتصاد پرداخته‌اند. کروگمن که در سال ۲۰۰۸ برنده نوبل اقتصاد شده است، در نسخه جدید کتابش اثرات سیاسی و اقتصادی پاندمی کرونا را نیز بررسی کرده است.
۳- کتاب اقتصاد کلان پیشرفته نوشته دیوید رومر
اگر به حد کافی به موضوعات اقتصاد کلان تسلط دارید، می‌توانید از این کتاب پیشرفته استفاده کنید. این کتاب که بیشتر مختص دانشجویان ارشد رشته اقتصاد است به انواع مدل‌های اقتصادی و توابع ریاضی مربوط به اقتصاد کلان می‌پردازد.
۱- کتاب اقتصاد خرد نوشته گریگوری منکیو
گریگوری منکیو که در قسمت قبلی کتاب اقتصاد کلان او را بررسی کردیم، نویسنده این کتاب مشهور است که به شکل نسبتا ساده‌ای، مفاهیم اقتصاد خرد را آموزش می‌دهد. البته در این کتاب نیز مدل‌های اقتصادی و توابع ریاضی توضیح داده شده‌اند. با این حال درک مطالب بخش‌هایی که در آنها از مدل‌ها و فرمول‌های ریاضی استفاده نشده برای مخاطبان عام امکان‌پذیر است.
۲- کتاب تئوری و مسائل اقتصاد خرد نوشته دومینیک سالواتوره
کتاب تئوری و مسائل اقتصاد خرد کمی پیچیده است و خوانندگان عادی ارتباط کمی با آن برقرار می‌کنند. با این حال دانشجویان می‌توانند از موضوعات این کتاب که شامل رفتار تولیدکنندگان و مصرف کنندگان در یک اقتصاد آزاد است استفاده کرده و با حل مسائل کتاب، درک بهتری از مسائل اقتصادی به دست بیاورند.
۳- کتاب تئوری اقتصاد خرد نوشته اندرومس کالل
اندرومس کالل، این کتاب را با همراهی «مایکل دی. وینستون» و«جری گرین» به رشته تحریر درآورده است. این کتاب بیشتر مناسب اساتید رشته اقتصاد است و تجزیه و تحلیل متوازن و عمیقی از ضروریات اقتصاد ارائه می‌دهد. در این کتاب که نویسندگان آن همه از اساتید اقتصاد دانشگاه هاروارد هستند، موضوعاتی همچون نظریه بازی‌ها و تعادل عمومی در شرایط عدم قطعیت تجزیه و تحلیل شده است.
در این مقاله به تفاوت اقتصاد کلان و اقتصاد خرد پرداخته و دانستیم که مهمترین تفاوت این دو به رویکرد تحلیلی آنها مرتبط است. اقتصاد کلان، متغیرهای کلان اقتصادی را در سطح کل کشور بررسی کرده و رفتار دولت و بانک مرکزی را زیر نظر دارد اما اقتصاد خرد، به تجزیه و تحلیل قیمت کالا در یک بازار خاص پرداخته و رفتار خانوارها و بنگاه‌های اقتصادی را زیر نظر می‌گیرد.
پیشنهاد می‌کنیم جهت آشنایی با سایر موضوعات اقتصادی از مقالات زیر استفاده کنید.
اقتصاد خرد به مطالعه رفتار خانوارها و بنگاه‌ها و نحوه تعامل آنها در یک بازار خاص و با رویکردی از پایین به بالا می‌پردازد اما اقتصاد کلان فاکتورهای کلان اقتصادی همچون تورم، نرخ بهره، نرخ بیکاری و سیاست‌های مالی و پولی دولت‌ها و بانک‌های مرکزی را با رویکردی از بالا به پایین تحلیل می‌کند.
در اقتصاد کلان موضوعاتی همچون تولید ناخالص داخلی و تولید ناخالص ملی، تورم، رشد اقتصادی و نرخ بیکاری بررسی می‌شود.
در اقتصاد خرد موضوعاتی همچون تعادل عرضه و تقاضا در یک بازار واحد و آثار رفتار مصرف کننده و تولید کننده بر قیمت کالا بررسی می‌شود.
کد بازیابی به ایمیل و شماره موبایل ارسال شد
این کد حداکثر 5 دقیقه اعتبار دارد
