علل ریزش و اصلاح در بورس چیست و چه تفاوتی با هم دارند؟

علت ریزش و اصلاح در بورس کاملا مجزا از یکدیگر است. علت ریزش در بورس به عواملی مانند فاکتورهای اقتصاد کلان و تاثیر اقتصاد جهانی، اخبار و وقایع مرتبط با صنایع بورسی، شایعات و ... وابسته است. از طرف دیگر علت اصلاح در بورس کاملا طبیعی است. اصلاح در بورس، جزیی از روند قیمت (صعودی) است که با کاهش قیمت به خنثی کردن بخشی از روند غالب بازار می‌پردازد.

تفاوت ریزش و اصلاح قیمت در بورس به کاهش شدید و ناگهانی قیمت در ریزش و کاهش کمتر قیمت در زمانی طولانی‌تر (اغلب نه همیشه) در اصلاح مربوط می‌شود.

«به فرزندان خود ۲ چیز را یاد بدهید: دانش اقتصادی و سرمایه‌گذاری اصولی.»

هومن مقراضی

ریزش در بورس چیست؟

ریزش بورس (Stock market crash) حالتی است که در آن شاخص کل بورس در فاصله زمانی کوتاهی دچار افت قیمت شدیدی می‌شود. بدین معنی که سهام اغلب شرکت‌های بزرگ بورس به دلایلی همچون وقایع اقتصادی، سیاسی و ... دچار کاهش قیمت ناگهانی می‌شوند. سایت Thebalancemoney ریزش بورس را اینگونه توصیف می‌کند:

«در یک اصلاح، کاهش ۱۰ درصدی قیمت ممکن است طی روزها، هفته‌ها و یا ماه‌ها شکل بگیرد اما ریزش بازار بورس ممکن است با افت ۱۰ درصدی قیمت در طی یک روز خود را نشان دهد. این سقوط قیمت می‌تواند منجر به ظهور بازار نزولی شود. یعنی اگر مجموع افت قیمت در بازار به ۲۰٪ یا بیشتر برسد، بازار نزولی ظاهر می‌شود.»

ریزش بورس را می‌توان با بررسی شاخص کل مشاهده کرد. به همین دلیل توانایی تحلیل شاخص کل بورس یکی از ملزومات سرمایه‌گذاری اصولی در بورس ایران است.

• در زمان ریزش بورس با تشکیل صف فروش‌های طولانی مواجه هستیم.

مثال ریزش بورس

۱- نمونه واضح ریزش بورس تهران در مرداد ماه سال ۱۳۹۹ رخ داد. شاخص بورس در فاصله ۱۸ کندل (۲۸ روز) بیشتر از ۲۷٪ افت قیمت داشت. در یک فاصله سه ماهه از ۲۰ مرداد تا ۲۰ آبان، شاخص بورس نزدیک ۴۳٪ کاهش قیمت داشت. البته سهام برخی از شرکت‌ها تا ۸۰٪ و حتی بیشتر نیز سقوط کرد.

۲- در دوشنبه سیاه سال ۱۹۸۷، میانگین صنعتی داوجونز بیش از ۲۲٪ از ارزش خود را از دست داد. در آن سال که با رشد تورم و کاهش رشد اقتصادی در آمریکا همراه بود، نسبت P/E‌ سهم‌ها در بازار افزایش پیدا کرد. در آن سال معاملات آنلاین و کامپیوتری هم ظهور پیدا کرده بود و معامله‌گران می‌توانستند از دستور حد ضرر خودکار استفاده کنند. این موضوع به همراه سایر نشانه‌های دیگر منجر به این شد که بازار طی فقط  یک روز ریزش داشته باشد.

اصلاح در بورس چیست؟

اصلاح در بورس (Correction) حرکتی است که بخشی از روند غالب بازار را خنثی می‌کند. بدین معنی که قیمت برخلاف روند اصلی شروع به حرکت می‌کند. همان طور که می‌دانید قیمت‌ها در بورس و سایر بازارهای مالی به صورت پلکانی حرکت می‌کنند. بنابراین در اغلب موارد امکان تشکیل یک موج صعودی پیوسته در بورس وجود ندارد. قیمت در برخی موارد از حرکت صعودی خود دست کشیده و به دلیل برداشت سود سرمایه‌گذاران دچار افت می‌شود.

• اصلاح قیمت در بازار نزولی به شکل حرکت صعودی ظاهر می‌شود.

تعاریف مختلفی برای اصلاح قیمت (سهم یا بازار) وجود دارد. مفهوم اصلاح بازار در سایت schwab.com بدین شکل عنوان شده است: «زمانی که شاخص بورس بیشتر از ۱۰٪  (و کمتر از ۲۰٪) از آخرین قله خود اُفت می‌کند، در اغلب موارد گفته می‌شود که بازار وارد فاز اصلاحی شده است.»

مثال اصلاح قیمت

در شکل زیر اصلاحات مهم قیمتی در نمودار شاخص S&P 500 در فاصله سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳ نشان داده شده است.

1. اصلاح بازار در فاصله تقریبا سه ماه؛ افت قیمت ۱۸.۷۷٪
2. اصلاح بازار در فاصله تقریبا دو ماه؛ افت قیمت ۹.۹۳٪
3. اصلاح بازار در فاصله تقریبا دو ماه؛ افت قیمت ۷.۶۷٪
4. اصلاح بازار در فاصله تقریبا یک ماه؛ افت قیمت ۵.۷۶٪

تفاوت ریزش و اصلاح قیمت در بورس

ریزش	اصلاح
کاهش قیمت بیشتر از ۲۰٪ در شاخص	کاهش قیمت بین ۱۰٪  تا ۲۰٪ در شاخص
افت قیمت در بازه زمانی کوتاه	افت قیمت در بازه زمانی طولانی
رکود طولانی مدت	رکود کوتاه مدت
کمتر اتفاق می‌افتد	بیشتر اتفاق می‌افتد

 

1. اصلاح قیمت معمولا با کاهش قیمت ۱۰ درصدی و ریزش بورس با کاهش قیمت بیش از ۲۰ درصد همراه است.
2. اصلاح قیمت در بازه زمانی طولانی اتفاق می‌افتد اما ریزش بورس در فاصله کوتاهی رخ می‌دهد.
3. رکود پس از ریزش بورس معمولا طولانی مدت است اما رکود پس از اصلاح بورس در اغلب موارد کوتاه مدت است.
4. اصلاح بخشی از روند قیمت است و وجود آن کاملا طبیعی است به همین دلیل به کرات ممکن است شاهد اصلاح قیمت باشید اما ریزش بورس جز مواردی است که کمتر از اصلاح دیده می‌شود.

علت ریزش در بورس چیست؟

علت ریزش بورس را می‌توان به موارد متعددی مرتبط دانست که در ادامه به توضیح آنها خواهیم پرداخت.

۱- اقتصاد جهانی

اولین علت عدم رشد بورس به اقتصاد جهانی و افت قیمت کامودیتی‌ها مربوط می‌شود. بیشتر صنایع بورسی (فلزات اساسی، پتروشیمی و ...) تحت تاثیر قیمت کالاها (Commodity) در بازارهای جهانی هستند. بیش از نیمی از بازار بورس ایران به صنایع کامودیتی محور اختصاص دارد. بنابراین تغییر نرخ کامودیتی بر قیمت سهام این صنایع تاثیرگذار است. برای مثال قیمت جهانی فلز مس بر نماد «فملی» تاثیر خواهد گذاشت.

۲- اقتصاد کلان

از دیگر علل ریزش بورس می‌توان به متغیرهای اقتصاد کلان و شرایط اقتصادی داخل کشور اشاره کرد. تغییر در نرخ ارز، نرخ بهره، مالیات، حامل‌های انرژی و ... می‌تواند منجر به ریزش یا رشد بازار بورس شود.

برای مثال:

• بالا رفتن نرخ ارز می‌تواند منجر به افزایش قیمت سهام دلاری در بورس می‌شود.
• افزایش نرخ بهره می‌تواند منجر به کاهش قیمت سهام و اوراق بدهی می‌شود.
• کاهش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها می‌تواند منجر به افزایش قیمت سهام آنها شود.

پیشنهاد می‌کنیم با شرکت در دوره اقتصاد کلان، تاثیر اقتصاد بر بورس و سایر بازارهای مالی را یاد گرفته تا بتوانید سرمایه‌گذاری پُرسودی در این بازارها داشته باشید.

۳- عوامل درون شرکتی

بررسی گزارشات و صورت‌های مالی شرکت‌ها و وضعیت صنایع بورسی یکی از مهمترین عواملی است که می‌توانید با آن ریزش بورس یا رشد آن را شناسایی کنید. طبیعتا اگر این گزارشات در اغلب شرکت‌های بورسی نامطلوب بوده و نشان‌دهنده سود کم (نسبت به قیمت آنها در بازار) یا بدهی شرکت‌ها باشد، بورس دچار ریزش خواهد شد.

۴- شایعات

یکی دیگر از عواملی که می‌تواند منجر به ریزش در بورس شود وجود شایعات و اخبار نادرست است که به شکل گسترده‌ای در میان سرمایه‌گذاران پخش می‌شود. پخش شایعات به همراه هراس جمعی می‌تواند زمینه‌ساز ریزش شدید در بورس باشد.

۵- وقایع سیاسی

از دیگر دلایل ریزش بورس می‌توان به وقایع سیاسی همچون تحریم‌های نفتی در ایران اشاره کرد. سیاست‌های غلط دولت مانند کنترل نرخ ارز و اوضاع ناآرام اجتماعی نیز ممکن است منجر به ریزش بورس شود.

۶- رشد بیش از حد قیمت در بلند مدت

رشد قیمت‌ها در بورس به صورت طولانی مدت و ایجاد خوش‌بینی می‌تواند منجر به فاصله گرفتن قیمت سهم ها نسبت به ارزش ذاتی آنها شود. در چنین شرایطی احتمال ریزش بورس وجود دارد.

۷- رفتار جمعی و روان شناسی

ترس (Panic) جمع زیادی از سرمایه گذاران می‌تواند همچون عوامل بنیادی منجر به ریزش بازار شود. فروش برخی از افراد در شرایط هراس جمعی به فروش بیشتر سایر افراد منجر می‌شود.

• در نهایت چرخه شرایط اقتصادی و رفتار جمعی معامله‌گران می‌تواند منجر به ریزش بورس شود.

علت اصلاح در بورس چیست؟

علت اصلاح در بورس، متعادل شدن قیمت پس از یک دوره افزایش است (در روند صعودی). بعد از کاهش قیمت و خنثی شدن بخشی از حرکت افزایشی قبلی، بازار انرژی لازم برای برگشت به روند صعودی قبلی را به دست می‌آورد.

• از اصلاح با عنوان استراحت یا درجا زدن نیز یاد می‌شود.
• در ترجمه پولبک نیز از کلمه اصلاح استفاده می‌شود اما مفهوم پولبک (Pullback) با اصلاح یا کارکشن (Correction) کمی متفاوت است.

شناسایی اصلاح قیمت در بورس

اصلاح قیمت در بورس تنها بخشی از روند صعودی غالب را با کاهش قیمت، خنثی کرده و پس از مدتی قیمت دوباره به روند صعودی خود ادامه می‌دهد. در اغلب موارد معامله‌گران مبتدی اصلاح قیمت را با ریزش آن اشتباه می‌گیرند.

پیشنهاد می‌کنیم برای جلوگیری از این اشتباه، تحلیل تکنیکال را به صورت اصولی و جامع یاد بگیرید. دوره آموزش فارکس و سایر بازارهای جهانی به شما کمک می‌کند تا این تحلیل را به همراه استراتژی معاملاتی و قوانین مدیریت ریسک و سرمایه به صورت یکپارچه یاد گرفته و در آن از انواع بازارهای مالی مانند بورس، فارکس و ... استفاده کنید.

از جمله علائم اصلاح قیمت در بورس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• فشار فروش در سهم‌های کوچک
• ریزش صف خرید سنگین سهم‌های شاخص‌ساز
• کاهش قیمت دلار
• خروج پول سنگین از بازار سرمایه
• سفته‌بازی و خالی کردن سهم توسط سهامداران عمده

چطور از اصلاح قیمت در بورس استفاده کنیم؟

اصلاح قیمت در بورس که معمولا خود را به شکل کاهش قیمت ۱۰ تا ۲۰ درصدی نشان می‌دهد، فرصت جدیدی برای خرید سهام در اختیار افراد قرار می‌دهد. به نقل از سایت cmegroup.com « میانگین زمان اصلاح بازار دو تا چهار ماه است. این اصلاحات اغلب به عنوان زمانی مناسب برای خرید سهام بنیادی که قیمتی زیرِ ارزش ذاتی آن  در بازار دارد، در نظر گرفته می‌شود.»

درک تفاوت قیمت و ارزش واقعی سهم به شما کمک می‌کند تا در شرایط اصلاح بتوانید به خرید سهم‌هایی که کمتر از ارزش ذاتی‌شان قیمت‌گذاری شده‌اند بپردازید تا در زمان برگشت بازار به روند صعودی از افزایش قیمت آنها سود کنید.

اصلاح زمانی در بورس چیست؟

اصلاح زمانی در بورس (در روند صعودی) به معنای کاهش قیمت کم در بازه زمانی طولانی است. به به عبارت دیگر زمان اصلاح طولانی بوده اما درصد تغییر قیمت کم است.

اصلاح قیمت در بورس چیست؟

اصلاح قیمتی در بورس (در روند صعودی) به معنای کاهش بیشترِ قیمت در بازه زمانی کوتاه‌تری است. به عبارت دیگر زمان اصلاح کوتاه بوده اما درصد تغییر قیمت نسبت به آن بیشتر است.

روشهای موثر در برخورد با اصلاح یا ریزش قیمت در بورس

پس از بررسی علل ریزش و اصلاح در بورس بهتر است با روشهای موثر به هنگام مواجه با این رخدادها نیز آشنا شوید. در ادامه به نقل از سایت thebalancemoney مهمترین راهکارهای مقابله با اصلاح قیمت که شما را در برابر ریزش بورس نیز در امان می‌دارند، آشنا می‌کنیم.

• چیدن یک پرتفوی متنوع با توجه به سطح ریسک‌پذیری خود
• به‌روزسانی سبد سهام خود با توجه به تغییرات جدید
• سرمایه‌گذاری همزمان در بازارهای مالی دیگر مانند طلا

جهت به روزرسانی پرتفوی خود می‌توانید از سبد پیشنهادی سهام انجمن خبرگان استفاده کنید.

حُسن ختام

مهمترین تفاوت ریزش و اصلاح قیمت به درصد بالای کاهش قیمت در ریزش (در زمان کمتر) نسبت به اصلاح برمی‌گردد. در بسیاری از مواقع سهامداران عادی بورس با اولین نشانه‌های کاهش قیمت شروع به فروش سهام خود می‌کنند.

معامله‌گران حرفه‌ای با قدرت تحلیل‌گری خود می‌توانند پیش از شروع ریزش یا اصلاح قیمت در بورس، سهام خود را فروخته و با سود از بازار خارج شوند. پیشنهاد می‌کنیم تکنیک‌های تابلوخوانی و ترفندهای بورس را یاد بگیرید تا بتوانید در بهترین زمان ممکن سهام پربازده را خریداری کرده و در بهترین زمان ممکن آن را به فروش برسانید.

 

پیشنهاد می‌شود جهت آشنایی با سایر مفاهیم مربوط به تحلیل قیمت در بورس، مقالات زیر را نیز مطالعه کنید.

• تحلیل تکنیکال چیست؟
• پولبک چیست؟
• اندیکاتور چیست؟
• تحلیل نمودار شاخص بورس در ۱۳ سال گذشته
• پیش‌بینی بورس در سال آینده
• کسب درآمد دلاری با خرید سهام دلاری

 

سوالات متداول

۱- تفاوت اصلاح و ریزش در بورس چیست؟

تفاوت اصلاح و ریزش در بورس به درصد کاهش قیمت و زمان آن برمی‌گردد. به طور کلی به ریزش‌های بین ۱۰ تا ۲۰ درصد در فاصله زمانی چندین ماه اصلاح قیمت و به ریزش بیشتر از ۲۰ درصد شاخص بورس در فاصله زمانی کوتاه‌تر، ریزش گفته می‌شود.

۲- علت ریزش قیمت سهام در بورس چیست؟

ریزش قیمت سهام در بورس می‌تواند علل مختلفی داشته باشد که از مهمترین آنها می‌توان به عوامل درون شرکتی مانند انتشار گزارشات و صورت‌های مالی نامطلوب، پخش اخبار و شایعات نادرست در مورد سهم، سفته‌بازی، تاثیرگذاری قیمت کالاهای جهانی بر سهم، وقایع سیاسی و ... اشاره کرد.

 

لینک کوتاه مقاله: https://amoozesh-boors.com/i/csv