سفته بازی در بورس و روشهای شناسایی آن

سفته بازی در بورس به معاملات پُررسیکی گفته می‌شود که با هدف کسب سود از نوسان قیمت انجام می‌شود. سفته بازی (Speculation) به خودی خود بار منفی یا مثبت ندارد. در واقع می‌توان گفت فعالیت‌های سفته بازی، عرضه و تقاضا را در بازار بورس متعادل نگه می‌دارند و حتی وجود سفته‌بازان در بورس الزامی است. از طرف دیگر اگر این فعالیت‌های سفته بازی یا نوسان‌گیری، به صورت افراطی انجام شود، سهم‌ها دچار نوسان قیمتی شدید شده و حباب قیمتی ایجاد می‌شود. در ادامه با ما همراه باشید تا شما را با فرآیند سفته بازی، سهم‌های مستعد سفته بازی، ویژگی‌های یک سفته باز و موارد مشابه دیگر آشنا کنیم.

معنای سفته بازی در بورس چیست؟

سفته بازی در بورس به زبان ساده یعنی این که نوسانات بازار به دقت بررسی شده و در بازه زمانی کوتاه مدت یک معامله انجام شود که انتظار رسیدن به سود کلانی از آن می‌رود. از آنجایی که در سفته‌بازی، احتمال از بین رفتن بخش زیادی از سرمایه وجود دارد، میزان ریسک بسیار زیاد است. در واقع ریسک بالا و سود کلان در کنار بازه زمانی کوتاه مدت، سه مشخصه اصلی سفته بازی هستند. 

تعریف سفته بازی با مثال

سفته بازی نه فقط در بورس بلکه در سایر بازارهای مالی هم وجود دارد. برای مثال زمانی که شما زمینی را خریداری می‌کنید تا با ساختن خانه و اجاره دادن آن، سود کنید در حال انجام یک سرمایه‌گذاری هستید اما زمانی که چندین قطعه زمین را به امید نوسان زیاد قیمت در آینده‌ای نزدیک مثلا یک ماه می‌خرید، در حال انجام سفته بازی هستید.

مزایای سفته بازی در بورس

همان طور که گفتیم، سفته بازی معایب و مزایای خاص خودش را دارد. در ادامه مزایای سفته بازی در بورس را توضیح می‌دهیم.

• نقدینگی مورد نیاز بازار را فراهم می‌کنند.
• به تولیدکنندگان در پوشش ریسک کمک می‌کنند.
• سفته‌بازان با فروش استقراضی مانع از ایجاد حباب قیمتی می‌شوند.

سفته باز کیست؟

سفته باز کسی است که نه به دنبال سرمایه‌گذاری بلکه به دنبال کسب بازدهی زیاد با پذیرفتن ریسک بسیار بالا است. سفته‌بازان معمولا در بازار آتی و اختیار معامله کار می‌کنند.

سفته بازی در چه سهم‌هایی ممکن است؟

سهم‌هایی که حجم مبنای پایین‌تری دارند، بیشتر مستعد حضور سفته‌بازان هستند. به عبارت دیگر، سفته‌بازان می‌توانند به راحتی از چنین سهم‌هایی نوسان بگیرند. نقدینگی‌ که با خرید سهم توسط سفته‌بازان در یک بازه کوتاه مدت به سهم وارد می‌شود باعث افزایش تقاضا و در نتیجه افزایش قیمت سهم می‌شود. این افزایش قیمت ممکن است آن‌قدر زیاد شده و به حباب قیمتی تبدیل شود. البته این یک طرف قضیه است. همان طور که قبلا هم گفتیم سفته‌بازان باعث ایجاد تعادل در بازار می‌شوند.

اگر سفته‌بازان شروع به فروش سهمی ‌کنند که ارزش ذاتی آن بسیار کمتر از قیمت روز آن باشد، به تدریج افراد دیگر هم دست به فروش می‌زنند و با روند نزولی ایجاد شده، قیمت سهم به نقطه تعادل خود نزدیک می‌شود.

به جز حجم مبنا، عامل دیگری که امکان سفته بازی در سهم را بیشتر می‌کند، سرمایه کم شرکت و سهام شناور پایین است.

نحوه کار سفته‌بازان در بورس چگونه است؟

برای درک نحوه کار سفته‌بازان باید به رابطه سهام شناور و سفته بازی در بورس اشاره کنیم. به طور کلی می‌توان گفت هر چه یک شرکت بورسی سرمایه یا ارزش بازار کمتری داشته باشد و در عین حال نیز درصد سهام شناور آن هم کم باشد، احتمال وجود سفته بازی در آن بیشتر است.

فرض کنید تعداد کل سهام یک شرکت، 100 میلیون و قیمت هر برگه سهم آن در بازار، 500 تومان است. در این حالت اگر سهام شناور این سهم 5 درصد (5 میلیون برگه سهم) باشد بدین معنی است که حدود دو میلیارد و نیم از سرمایه این شرکت متعلق به سهامداران خُرد است. چنین سهمی به دلیل کوچک بودن ارزش بازار و کم بودن درصد سهام شناور به راحتی توسط سفته‌بازان قابل جمع شدن است.

در این مثال چند سفته باز می‌توانند با یکدیگر همکاری کرده و یا یک نفر با استفاده از چندین کد معاملاتی به تدریج، شناوری سهم را جمع کند. یعنی همین 5 درصد سهام شناوری که موجود است را بخرند. زمانی که بخش زیادی از شناوری سهم جمع شد، این افراد خبرهای مثبتی در بازار درباره سهم پخش می‌کنند یا با استفاده از سایر روشها، سرمایه‌گذاران دیگر را به خرید این سهم تشویق می‌کنند.

در این حالت:

البته شرکت‌هایی که سرمایه کمی دارند و کوچکتر هستند، نسبت به شرکت‌های بزرگ که به بلوغ رسیده‌اند، پتانسیل بیشتری برای رشد قیمتی در آینده دارند ولی در عین حال ریسک سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها به دلایلی که یکی از آنها سفته بازی است، زیاد است.

چرا سفته‌بازان از چندین کد معاملاتی برای خرید سهم استفاده می‌کنند؟

سفته‌بازان در محل های مناسب، به صورت پله ای و تدریجی سهم را با کدهای معاملاتی مختلف می‌خرند. دلیل استفاده از چندین کد معاملاتی این است که اگر یک نفر، با یک کد، بخش زیادی از سهام شناور سهم را خریداری کند در دسته‌بندی سهامداران درصدی قرار گرفته و فعالیت‌هایش رصد می‌شوند. به همین دلیل است که سفته باز، از چندین کد معاملاتی برای خرید استفاده می‌کند.

آیا سفته بازی با سهام شناور شرکت‌ها رابطه مستقیمی دارد؟

همان طور که گفتیم سفته بازی در بورس با سهام شناور شرکت‌ها رابطه دارد و هر چه سهام شناور سهمی کمتر باشد، فعالیت سفته بازی در آن راحت تر است. با این وجود باید میزان سرمایه شرکت‌های بورسی را هم در نظر گرفت.

فرض کنید درصد سهام شناور شرکت الف برابر با 10% درصد و سهام شناور شرکت ب برابر با 30% باشد. اگر سرمایه مورد نیاز برای جمع کردن سهم الف برابر با 100 میلیارد و برای سهم ب برابر با 3 میلیارد باشد، طبیعتا سهم ب، با وجود شناوری بالاتر، به خاطر سرمایه کمتر شرکت، بیشتر مستعد فعالیت‌های سفته‌بازان است.

سفته بازی در چه شرایطی بیشتر می‌شود؟

در بازارهای غیرکارا که ارزش ذاتی سهم‌ها فاصله بسیار زیادی با قیمت آنها دارد، شیوع سفته بازی بیشتر می‌شود. همان طور که قبلا هم اشاره کردیم سفته بازی در حد مطلوب باعث متعادل نگه داشتن عرضه و تقاضا می‌شود اما اگر بیش از حد انجام شود، به بازار لطمه می زند. با این وجود، سهم‌هایی که از نظر بنیادی قوی هستند، دچار نوسانات کمتری شده و احتمال کمتری برای حبابی شدن قیمت یا ریزش شدید قیمت در آنها وجود دارد.

چه کسانی می‌توانند در بورس سفته بازی کنند؟

سفته بازی در بورس کار راحتی نیست و یک نفر به تنهایی باید سرمایه زیادی برای این کار داشته باشد. علاوه بر این انتشار خبرهای مثبت در مورد سهم هم به کمک چند نفر نیاز دارد. به جز این موارد ممکن است سهامداران دیگر همزمان با سفته‌بازان به سهم وارد شده و قبل از آنها خارج شوند. در این صورت سود سفته بازی کمتر می‌شود.

چگونه وجود فعالیت‌های سفته بازی در سهم را تشخیص دهیم؟

 یکی از مهمترین نکاتی که برای وجود فعالیت‌های سفته بازی در سهم باید به آن دقت کنید، حجم معاملات است. در طول سفته بازی، حجم معاملات طی زمان بسیار کوتاهی، چندین برابر میانگین حجم معاملات ماهانه سهام می‌شود.

نکته بعدی استفاده از آموزشهای حرفه ای بورس تهران است. اگر به شکل اصولی مهارت‌های تابلوخوانی، نوسان‌گیری و سایر آموزشهای مورد نیاز خرید سهام را یاد بگیرید، هیچ وقت در دام سفته‌بازان نخواهید افتاد. برای یادگیری این آموزشها می‌توانید به دوره تکنیک‌ها و ترفندهای بورس تهران مراجعه کنید.

رعایت قوانین مدیریت سرمایه و ریسک یکی دیگر از مواردی است که در این زمینه به داد شما خواهد رسید. بنابراین بهتر است همیشه حد سود و حد ضرر مناسب و بهینه‌ای با توجه به این تکنیک‌ها انتخاب کرده و به آنها پایبند باشید. البته استفاده از تحلیل تکنیکال و بنیادی برای شناسایی سهام ارزنده هم توصیه می‌شود.

تفاوت سرمایه‌گذاری و سفته بازی در چیست؟

سفته باز و سرمایه‌گذار در موارد زیر با یکدیگر متفاوت هستند:

• افق زمانی در خرید و فروش
• میزان ریسک

یک سرمایه‌گذار ممکن است یک دارایی مثلا یک خانه را بخرد و آن را 10 سال دیگر به فروش برساند اما یک سفته باز با علم به این که میزان تورم یا نوسان قیمت در مدت زمان کوتاهی در بازار املاک بیشتر می‌شود، یک خانه را خریده و با افزایش قیمت بلافاصله آن را به فروش می‌رساند.

سرمایه‌گذاران در اغلب موارد دیدگاه بلندمدت و نگاه محافظه کارانه‌ای دارند اما سفته‌بازان حاضر هستند در ازای به دست آوردن بازدهی بالا، بیشترین ریسک ممکن را قبول کنند.

تفاوت سفته بازی و نوسان‌گیری در بورس چیست؟

گاهی برخی از افراد نوسان‌گیری و سفته بازی در بورس را به جای یکدیگر به کار می‌گیرند اما این دو مفهوم با وجود شباهت زیاد با هم متفاوت هستند. نوسان‌گیری و سفته بازی هر دو معاملاتی پُر ریسک هستند که در بازه زمانی کوتاه مدت انجام می‌شوند با این تفاوت که در نوسان‌گیری، افراد حرفه‌ای که به تحلیل تکنیکال و بنیادی مسلط هستند، از نوسانات قیمت به نفع خود استفاده کرده و با انجام معاملات کوتاه مدت (در حد چند روز) سهام را خریده و با افزایش قیمت (برای مثال 10 درصدی) بلافاصله آن را به فروش می‌رسانند.

 از طرف دیگر سفته‌بازان با استفاده از صف خرید جعلی، انتشار اخبار مثبت، جمع کردن شناوری سهم و ... سعی دارند قیمت سهم را به نفع خود بالا ببرند. در نهایت می‌توان گفت نوسان‌گیری یکی از انواع معامله‌گری در بازارهای مالی است که در صورت حرفه‌ای شدن در این زمینه می‌توانید سود خوبی از آن کسب کنید. برای تسلط به نوسان‌گیری می‌توانید به این قسمت مراجعه کنید.

سفته بازی در بورس، با تمام ویژگی‌های مثبت و منفی‌ای که دارد یکی از مواردی است که باید به تشخیص آن مسلط شوید. البته نکته مهم‌تر این است که بتوانید با شناسایی سهام ارزنده از افتادن در دام سفته‌بازان جلوگیری کنید. شناسایی سهام ارزنده در بورس متناسب با شرایط اقتصادی، تحلیل بنیادی و تکنیکال، رمز موفقیت رسیدن به سود در بازار ایران است. اگر به دنبال جایی برای پیدا کردن سهام ارزنده می‌گردید، بهترین محل، انجمن خبرگان مجموعه آموزش بورس است. در این انجمن، بهترین سهام برای خرید در بورس به همراه محل دقیق ورود به معامله و خروج از آن به علاقه‌مندان معرفی می‌شود.

 

برای شروع یک سرمایه‌گذاری هوشمندانه در بورس، باید به طور کامل با مفاهیم بورسی آشنا شوید. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، می‌توانید از مقالات زیر استفاده کنید.

• بازار سرمایه چیست؟
• سهام شرکت چیست؟
• دلایل ورود شرکت‌ها به بورس چیست؟
• بازار خرسی و گاوی چیست؟
• اوراق بدهی چیست؟
• حد سود و حد ضرر در بورس ایران
• معرفی حراج پیوسته و ناپیوسته در بورس
• ناظر بازار در بورس و وظایف آن
• بازیگر سهم در بورس چیست؟
• سهام شناور در بورس
• افشای اطلاعات الف و ب در بورس
• معنای حقیقی و حقوقی در بازار بورس
• گره معاملاتی چیست؟
• حق تقدم سهام چیست؟
• اوراق سلف موازی چیست؟
• حجم مبنا در بورس چیست و چه کاربردی دارد؟
• سبدگردانی در بورس چیست و چگونه انجام می‌شود؟

 

سوالات متفاوت

۱- سفته بازی در بورس چیست؟

سفته بازی در بورس به انجام معاملات پُر ریسک برای گرفتن سودهای کلان از نوسانات قیمت (یا نوسانات ساختگی قیمت) گفته می‌شود.

۲- چه رابطه‌ای میان سفته بازی و سهام شناور وجود دارد؟

هر چه شناوری سهام کمتر باشد، امکان انجام فعالیت‌های سفته بازی در آن بیشتر است البته میزان سرمایه شرکت هم در این رابطه تاثیرگذار است.

۳- چگونه در دام سفته‌بازان نیفتیم؟

یادگیری سرمایه‌گذاری در بورس مهمترین عاملی است که به شما در این زمینه کمک خواهد کرد. علاوه بر این چند برابر شدن حجم معاملات نسبت به میانگین حجم معاملات ماهانه سهم یکی از راه‌های تشخیص سفته بازی در بورس است.

 

لینک کوتاه این مقاله: https://amoozesh-boors.com/i/csp